رتبه‌بندي بهاري از بازارهاي سرمايه‌گذاري
اوراق مشاركت و بورس مثبت، طلا و ارز منفي
با افت 227 واحدي شاخص در نخستين روز معاملاتي تابستان، بازدهي بورس از ابتداي سال جاري به سطح صفر درصد رسيد
گروه بورس- عليرضا باغاني: سرانجام بهار كم‌فروغ بورس 91 با ثبت بازدهي فوق‌العاده ناچيز يك درصدي به پايان رسيد.
اما روايت روزهاي بد بورس تهران به كاهش بازدهي بورس به سطح يك درصد در بهار امسال ختم نمي‌شود؛ چراكه روز گذشته كه مصادف بود با نخستين روز معاملاتي تابستان 91 شاخص بازار سهام با 227 واحد افت مواجه شد. بدين ترتيب بازدهي بورس از ابتداي سال جاري تاكنون به سطح يك‌دهم درصد يا به تعبيري واضح‌تر عدد صفر رسيد.
در شرايط كنوني تنها 33 واحد ديگر براي افت شاخص بورس كافي است تا دماسنج بازار سهام به سطح آخرين عدد تجربه شده در پايان سال 90 يعني 25 هزار و 905 واحد رسيده و بازدهي بازار سهام منفي شود.
يك متغير نگران‌كننده
بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه بورس تهران در 3 ماهه نخست امسال در متغير مهمي همچون ارزش معاملات نسبت به مدت مشابه سال قبل با كاهش 44 درصدي مواجه شده است.
به طوري كه ارزش معاملات خرد و بلوك بهار 91 در حالي 3 هزار و 230 ميليارد تومان رقم خورده كه اين متغير مهم و كليدي بازار سهام در پايان بهار سال گذشته عدد 5 هزار و 802 ميليارد توماني را نشان مي‌داد.
افزون بر اين، متوسط ارزش روزانه معاملات بورس تهران در 59 روز معاملاتي بهار 91، معادل 55 ميليارد تومان بوده، حال آنكه طي مدت مشابه سال قبل روزانه 80 ميليارد تومان سهم در بازار معامله مي‌شد.
كاهش معنادار اين متغير مهم از آن جهت بااهميت است كه كاهش شديد گردش نقدينگي در بازار سهام را نشان مي‌دهد.
در همين حال بررسي ديگر متغير مهم بازار سهام نشان مي‌دهد كه در بهار 91، دفعات معامله در بورس با افت 26 درصدي مواجه شده است و در شرايطي كه طي بهار سال گذشته يك ميليون و 334 هزار معامله در بورس صورت گرفته بود، امسال اين عدد به 984 هزار دفعه رسيده است.
اما مقايسه ارزش بورس در پايان سال 90 و پايان خرداد 91 نشان مي‌دهد كه قيمت سهام 3/3 درصد در 3 ماه نخست سال جاري افت كرده و در همين حال بازده نقدي بورس به دليل برگزاري مجامع شركت‌ها معادل 3/4 درصد بوده است. به اين معنا كه در بهار 91 سود تقسيم شده در مجامع به داد بازدهي بازار رسيده و بازدهي بورس تهران را يك درصد مثبت كرده است.
سود شيرين اوراق فاقد ريسك
اما بررسي ديگر بازارهاي سرمايه‌گذاري فعال در ايران حاكي از صدرنشيني بازار اوراق مشاركت گواهي سپرده 20 درصدي بانكي در ميان 5 بازار ديگر سرمايه‌گذاري است.
تا جايي كه بازدهي بازار اوراق مشاركت بانكي (اوراقي كه فاقد هرگونه ريسك هستند) در 3 ماهه اول سال معادل 5 درصد رقم خورده است.
حال آنكه شواهد موجود حاكي از رشد دست‌كم 20 درصدي ميانگين قيمت مسكن در پايتخت است، هرچند به دليل منتشر نشدن آمار رسمي نمي‌توان اظهارنظر دقيقي در اين خصوص داشت، اما به‌طور تقريبي بازار مسكن در رشد قيمت و بازدهي بالاتر از بازار اوراق مشاركت است.
در اين شرايط بورس تهران با ثبت يك درصد بازدهي سومين بازار مثبت در بهار امسال بوده است، حال آنكه بازارهاي سكه، طلا و ارز يكپارچه بهاري قرمز را سپري كرده‌اند.
بررسي‌هاي دنياي اقتصاد نشان مي‌دهد كه قيمت سكه تمام بهار آزادي از 770 هزار تومان ابتداي سال جاري در پايان خردادماه به 690 هزار تومان تنزل يافته و افتي 39/10 درصدي را نشان مي‌دهد، كمي آن طرف‌تر هر گرم طلاي 18 عيار ايراني هم كه در پايان سال 90 قيمت 76 هزار و 850 توماني را تجربه مي‌كرد، در پايان خردادماه امسال با افت 14/8 درصدي به 70 هزار و 594 تومان رسيده است.
آسمان دلار هم قرمز بود
اما آسمان بازار ارز هم در بهار امسال ابري و كمي تا قسمتي همراه با حاكم شدن ابرهاي قرمز گزارش شده است، تا جايي كه قيمت هزار و 885 توماني دلار در پايان اسفند 90 با 1/3 درصد كاهش به هزار و 825 تومان در پايان خرداد 91 رسيده است هرچند كه ديروز هم رشد قابل توجهي داشت.
حال آنكه قيمت هر اونس طلا هم در اين دوره زماني 3درصد افت را نشان مي‌دهد و قيمت آن در پايان خرداد 91 به هزار و 610 دلار رسيد.
همه اين اتفاقات در شرايطي رخ مي‌دهد كه سكه بهار آزادي در بهار سال گذشته 1/16 درصد بازدهي مثبت را به ثبت رسانده بود و هر گرم طلاي 18 عيار هم با رشد قيمتي معادل 29/18 درصدي در بهار سال 90 مواجه بود.
در حالي كه دلار قبل از شروع پاييز و زمستان طوفاني سال 90 در بهار اين سال، 64/8 درصد بازدهي به سرمايه‌گذاران داده بود و قيمت اونس جهاني طلا هم در بهار 91 تغيير قيمت مثبت 36/10 درصدي را روايت مي‌كرد.
گروه‌هاي برتر بورس را بشناسيد
در همين حال، محسن نظري تحليلگر بازار سرمايه در تحليلي كه از وضعيت گروه‌هاي برتر بازار در بهار 91 در سايت بورس24 منتشر شده نوشته است: طي بهار 91 در حالي شاخص بورس بازدهي 1 درصدي را به ثبت رساند كه شاهد بازدهي بالاتر بسياري از گروهها به نسبت شاخص بوديم. در اين مدت گروه حمل و نقل همچنان به دليل رشد قميت بالاي سهم سنگين و ليدر اين گروه يعني كشتيراني با بازدهي 6/48 درصدي بيشترين بازدهي بازار را طي 3 ماه گذشته به خود اختصاص داد. گروهي كه شاهد ورود ميهمانان جديدي نظير توكاريل به بازار نيز بود. همچنين گسترش بازار شركت‌هاي حمل نقلي و داخلي بودن فعاليت اين شركت‌ها و مصونيت در مقابل تحريم‌ها و نوسانات نرخ ارز از ديگر عوامل رشد و بازدهي سهام اين گروه بودند.
به گفته وي، در مرحله بعدي و پله دوم بهترين بازدهي بهار 91 شاهد بازدهي 19 درصدي گروه سيمان بوديم، سيماني‌هايي كه مدت‌ها با بي‌اقبالي بازار مواجه بودند، اما ناگهان زمزمه‌هايي مبني بر آزاد‌سازي نرخ سيمان و ماهيت صادراتي بيشتر شركت‌هاي اين گروه و تاثير‌پذيري مثبت از رشد قيمت ارز باعث شد تا سيماني‌ها بارشد قيمتي خوبي مواجه شده و به عنوان دومين گروه پربازده بهار شناخته شوند.
نظري افزود: در نهايت اگر چه در اين اواخر شاهد نزول قيمت نفت و محصولات پتروشيمي و به تبع آن افت قيمتي سهام اين گروه بوديم، اما فروردين ماه چنان براي صنايع شيميايي و پتروشيمي پربازده بوده كه همچنان سهام اين گروه و شاخص آنها با بازدهي 1/15 درصدي در سومين پله پربازده‌ترين سهام اين گروه قرار گرفتند.
سهامداران زيان ديده
اين تحليلگر بازار سرمايه با اشاره به گروه‌هاي كم‌بازده و منفي بازار در بهار 91 گفت: شايد همگان بدانند كه قندي‌ها بهار خزاني را پشت سر گذاشتند، بهاري كه منجر به ريزش 5/32 درصدي ارزش شاخص اين گروه شد و رقم زدن بازدهي منفي بسيار تلخي را در گروه قندي به همراه داشت. اما در پله دوم كم‌بازده‌ترين شاخص‌ها شاخص كاشي و سراميك با بازدهي منفي 6/20 درصدي قرار گرفت. كاشي و سراميكي‌هايي كه در زمستان سال 90 حسابي مورد هجوم سفته‌بازان و برخي از سهامداران جديد قرار گرفته بودند، همين امر باعث رقم خوردن رشد حبابي و نسبت‌هاي پي بر اي بسيار بالا در گروه كاشي و سراميك شد و در نهايت پس از گذشت 3 ماه از سال 91 شاهد تخليه حباب گروه كاشي و سراميك بوديم.
وي گفت: تك‌سهم زغال‌سنگ نگين طبس در گروه زغال‌سنگ و افت قيمتي بسيار شديد اين سهم به دليل افت قيمت‌هاي جهاني و شكل گيري جو منفي بر روي نمادهاي معدني در بازار باعث شد، تا اين سهم به نيابت از گروه خود در پله سومين بازدهي منفي قرار بگيرد. اما رفته‌رفته با پايان فصل بهار بايد در انتظار گزارش‌هاي 3 ماهه شركت‌ها باشيم؛ گزارش‌هايي كه با توجه به رشد قيمت كالاها در بازارهاي داخلي و افزايش شديد نرخ ارز احتمالا شاخص‌هاي شركت‌هاي صادر‌كننده مي‌توانند با بازدهي خوبي همراه شوند، پس بررسي يك ماه آينده شاخص‌ها شايد شرايط فعلي را تا حدود زيادي دگرگون سازد.
يك بهار واقعي در فرابورس
بازار فرابورس ايران سه ماهه اول سال جاري را با جابه‌جايي بيش از سه ميليارد و 243 ميليون برگه اوراق بهادار به ارزش هزار و 673 ميليارد تومان سپري كرد كه حجم معاملات اين بازار در مقايسه با دوره مشابه سال قبل از رشد 146 درصدي برخوردار بوده است، حال آنكه ارزش معاملات فرابورس برخلاف بورس تهران در بهار 91 نسبت به بهار 90 رشدي 7 درصدي را نشان مي‌دهد.
در همين حال، بازار فرابورس در حالي فصل بهار را با معامله بيش از سه ميليارد برگه اوراق بهادار به پايان برد كه بازار سوم فرابورس با جابه‌جايي يك ميليارد و 123 ميليون سهم بيشترين حجم معاملات را در خود جاي داد.
در اين مدت بازار دوم و اول فرابورس نيز هر كدام به ترتيب معامله 979 ميليون سهم و 736 ميليون سهم را به ثبت رساندند.
همچنين بازار پايه نيز در بهار سال جاري مبادله 398 ميليون سهم را شاهد بود.
اين در حالي است كه بازار ابزارهاي نوين مالي به‌رغم معاملات اندك خود در اين دوره بيشترين ارزش معاملات را كسب كرد و حدود 37 درصد از ارزش كل معاملات بهاري فرابورسي از اين بازار تامين شد.
در دوره مزبور ارزش معاملات بازار ابزارهاي نوين مالي با جابه‌جايي 8/6 ميليون برگه به 639 ميليارد تومان رسيد.
افزون بر اين در سه ماهه نخست سال در بازار اول بيش از 735 ميليون سهم ميان سهامداران جابه‌جا شد و ارزش كل معاملات اين بازار به رقم 332 ميليارد تومان رسيد كه اين رقم در مقايسه با مدت مشابه سال قبل با افت 67 درصدي مواجه شده است.
همچنين 57 ميليارد و 870 ميليون تومان از رقم مزبور مربوط به معاملات خردادماه اين بازار بوده است.
ارزش معاملات بازار دوم فرابورس نيز در بهار سال جاري به بيش از 256 ميليارد تومان رسيد كه حدود 23 درصد از اين رقم مربوط به معاملات ماه گذشته بوده است، به طوري كه در خردادماه مبادله 284 ميليون سهم به ارزش 59 ميليارد تومان در سامانه معاملاتي اين بازار به ثبت رسيد.
بازار پايه نيز در خردادماه شاهد خريد و فروش 187 ميليون سهم به ارزش 40 ميليارد تومان بود، اين در حالي است كه ارزش معاملات بازار مزبور در سه ماهه نخست سال با 31 درصد رشد نسبت به دوره مشابه سال قبل به 78 ميليارد و 386 ميليون تومان رسيده است.
اما معاملات امتياز تسهيلات بانك مسكن در اين دوره نيز حاكي از رشد چشمگير معاملات اين بازار نسبت به دوره مشابه سال قبل است، به طوري كه در بهار 91 دادوستد 3/1 ميليون امتياز مسكن به ارزش 91 ميليارد تومان به ثبت رسيده است كه 32 ميليارد تومان آن مربوط به معاملات خردادماه اين اوراق بوده است.
