به گزارش ایران اکونومیست، برخی از مطالعات نشان می‌دهد که حدود یک چهارم مشاغل در سراسر جهان را می‌توان توسط ماشین‌ها و ربات‌ها انجام داد. گاهی اوقات این روند باعث می‌شود افراد، نگران امنیت شغلی خود شوند. با این وجود، برخلاف نگرانی‌های فراوان، اعتقاد بر این است که اتوماسیون یا خودکار شدن، نه تنها مشاغل را با انجام کارهای آسان و تکراری اصلاح می‌کند، بلکه لزوماً آنها را از بین نمی‌برد.
در دنیای فناوری پیشرفته که به سرعت در حال تغییر است، ماهیت شغل و کار نیز مدام در حال تغییر است. در چند دهه اخیر رایانه‌ها، ربات‌ها و اتوماسیون، ماهیت و نقش تقریباً هر شغلی را تغییر داده‌اند. اتوماسیون و هوش مصنوعی به انقلاب جدیدی دامن زده‌اند و مشاغل را در هر صنعت از شاخه‌های فناوری، از فناوری اطلاعات گرفته تا صنایع تولیدی تغییر می‌دهند.
بر اساس برخی پژوهش‌ها، حدود یک چهارم مشاغل در سراسر جهان در معرض خطر اتوماسیون هستند. این روند گاهی اوقات مردم را در مورد امنیت شغلی خود مضطرب می‌کند.
کارشناسان می‌گویند افزایش پذیرش و تکامل اتوماسیون و هوش مصنوعی، یک بدبینی خاص نسبت به تعداد زیادی از نقش‌ها و جابجایی مهارت‌ها را به همراه دارد. این در حالی است که اتوماسیون و هوش مصنوعی برای تکامل مشاغل و کمک به موثرتر کردن کارکنان انسانی استفاده می‌شوند.
با این حال، با وجود این ترس تخمین زده می‌شود که اتوماسیون لزوماً مشاغل را حذف نمی‌کند، بلکه آنها را با به عهده گرفتن وظایف ساده و تکراری متحول می‌کند. در واقع هوش مصنوعی با ربات‌ها به افراد کمک می‌کند تا به موقعیت‌هایی بروند که به مهارت‌های بین فردی بیشتری نیاز است.
با این حال، با وجود این ترس تخمین زده می‌شود که اتوماسیون لزوماً مشاغل را حذف نمی‌کند، بلکه آنها را با به عهده گرفتن وظایف ساده و تکراری متحول می‌کند. در واقع هوش مصنوعی با ربات‌ها به افراد کمک می‌کند تا به موقعیت‌هایی بروند که به مهارت‌های بین فردی بیشتری نیاز است.در این گزارش به معرفی چند مهارت و حرفه در هر دو روی این سکه می‌پردازیم، مشاغل و مهارت‌هایی که هوش مصنوعی آنها را تصاحب می‌کند و مشاغلی که به راحتی نمی‌توان آنها را با اتوماسیون جایگزین کرد.
مشاغلی که شامل سطوح بالایی از تعامل انسانی، تفسیر استراتژیک، تصمیم‌گیری حیاتی، مهارت‌های تخصصی یا تخصص موضوعی هستند، به این زودی‌ها با اتوماسیون جایگزین نخواهند شد. به عنوان مثال وکلا، نقش‌های رهبری، متخصصان پزشکی، کارشناسان مراقبت‌های بهداشتی، متخصصان فناوری اطلاعات و منابع انسانی از این دست مشاغل و مهارت‌ها هستند.
ما می‌توانیم تقریباً هر بخش از فرآیند گردش کار خود را خودکار کنیم، اما همچنان به مداخله انسانی برای ارائه استدلال‌ها، ایجاد روابط اجتماعی در مرحله مذاکره و یافتن تفاوت‌های ظریف در داده‌ها به جای تکیه بر داده‌ها و الگوریتم‌ها ادامه می‌دهیم.
در حالی که دستیارهای هوش مصنوعی مانند الکسا یا سیری در پیروی از انسان از هر جهت عالی هستند، اما واقعیت این است که نمی‌توانند احساسات ما را درک کنند. حتی پیشرفته‌ترین فناوری‌ها نیز هرگز نمی‌توانند احساسات ما را درک کنند و به همان روشی که یک انسان می‌تواند به ما پاسخ دهد، واکنش دهند. خواه یک رهبر گروه باشد که به کارمندان در شرایط دشوار کمک می‌کند یا فروشندگانی که با مشتریان کار می‌کنند، برای انجام همه این کارها به چیزی به نام همدلی نیاز است که در ربات‌ها وجود ندارد.
به عنوان مثال، در چند سال گذشته، اتوماسیون به متخصصان منابع انسانی کمک کرده است تا کار خود را بهتر انجام دهند، اما نمی‌تواند جایگزین آنها شود یا نیاز به ارتباط انسان با انسان را برطرف کند.
اتوماسیون به تکمیل عملکردهای عملیاتی بیشتری مانند محاسبه حقوق و دستمزد، فیلتر کردن برنامه‌های شغلی و غیره ادامه خواهد داد یا به شکل مشابه، حتی در بخش مراقبت‌های بهداشتی، اتوماسیون و فناوری نقش مهمی ایفا می‌کنند، اما همواره برای تشخیص و درمان باید در کنار انسانها در نقش‌های مختلف شامل پزشکان، جراحان، پرستاران، کارکنان مراقبت‌های بهداشتی کار کند.
روانشناسان، کنشگران، اکثر مهندسان، مدیران منابع انسانی، استراتژیست‌های بازاریابی و وکلا نقش‌هایی هستند که در آینده نزدیک نمی‌توانند با هوش مصنوعی جایگزین شوند.
استراتژیک بودن و تفکر انتقادی
اتوماسیون می‌تواند فرآیند اجرای وظایف را حذف یا ساده کند، اما نمی‌تواند یک استراتژی فراگیر ارائه دهد که هر کاری را به هم مرتبط کند. حتی در حالی که جهان به سمت دیجیتالی شدن و اتوماسیون و توسعه روزافزون هوش مصنوعی پیش می‌رود، توانایی درک زمینه و پیچیدگی‌ها قبل از ارائه راه‌حل‌ها غیر قابل جایگزین است.
هوش مصنوعی می‌تواند به اجرای وظایف کمک کند، اما تا ارائه استراتژی که هر کار را با تصویر بزرگتر مرتبط می‌کند، فاصله زیادی دارد. صرف نظر از صنعت، نقش‌هایی که نیاز به تفکر استراتژیک دارند، همیشه توسط انسان انجام می‌شوند.
بنابراین مشاغلی مانند مشاوران، طراحان، متخصصان ارائه خدمات مهمان نوازی و هتلینگ و مشاورانی که توانایی یکپارچه سازی سیستم‌ها و فرآیندها را دارند، بسیار مورد تقاضا باقی می‌مانند.
مشاغلی مانند مشاوران، طراحان، متخصصان ارائه خدمات مهمان نوازی و هتلینگ و مشاورانی که توانایی یکپارچه سازی سیستم‌ها و فرآیندها را دارند، بسیار مورد تقاضا باقی می‌مانند.خلاقیت
اغلب کامپیوترها یا ربات‌های هوشمند نمی‌توانند مثلا مانند پیکاسو نقاشی کنند یا مانند موتزارت موسیقی بسازند. هیچ کس نمی‌تواند توضیح دهد که چرا برخی از انسانها خلاق‌تر از دیگران هستند. بنابراین می‌توان گفت تقریبا غیرممکن است که رایانه‌ها جرقه خلاقیت را که منجر به شگفت‌انگیزترین شاهکارهای جهان شده است، تقلید کنند.
کارشناسان هوش مصنوعی می‌گویند هوش مصنوعی از پیش برنامه‌ریزی شده است و نمی‌تواند خلاقیت خود به خودی را تقلید کند و فاقد تخیل، رویا و الهام جمعی است، چیزی که انسانها در آن بهترین هستند.
در نهایت، در حالی که فناوری‌های دیجیتال تعداد زیادی از مشاغل روزمره را بیهوده می‌کنند، برخی مهارت‌ها و مشاغل هستند که به دلیل پیچیدگی‌های موجود و این واقعیت که نمی‌توان آنها را کاملاً جایگزین کرد، نه تنها از دست انسان بیرون نمی‌آیند، بلکه تقاضا برای آنها بیش از پیش می‌شود.
تکامل هوش مصنوعی به آن اندازه که مردم فکر می‌کنند، جادویی نیست. در وضعیت فعلی، فقط کارهای تکراری که از قوانین یکسانی پیروی می‌کنند، می‌توانند توسط هوش مصنوعی انجام شوند. روانشناسان، کنشگران، اغلب مهندسان، مدیران منابع انسانی، استراتژیست‌های بازاریابی و وکلا تنها برخی از نقش‌هایی هستند که در آینده نزدیک نمی‌توانند با هوش مصنوعی جایگزین شوند.
همانطور که در ابتدای این گزارش اشاره شد، این سکه دو روی دارد؛ ربات‌ها و هوش مصنوعی برخی از مشاغل را از انسانها دور می‌کنند، اما مشاغل جدیدی نیز ایجاد خواهند کرد.
ربات‌ها و سیستم‌های اتوماسیون با تغذیه از هوش مصنوعی از سال ۲۰۰۰ تاکنون به آرامی بسیاری از مشاغل کارگری و تولیدی را کنار زده‌اند. از طرف دیگر اما پیش‌بینی می‌شود که هوش مصنوعی تا سال ۲۰۲۵ بیش از ۹۷ میلیون شغل جدید ایجاد کند.
پیش‌بینی می‌شود که هوش مصنوعی تا سال ۲۰۲۵ بیش از ۹۷ میلیون شغل جدید ایجاد کند.هوش مصنوعی جایگزین برخی مشاغل شده است و به این کار ادامه خواهد داد. کارگران در صنایع مختلف از مراقبت‌های بهداشتی گرفته تا بخش‌های کشاورزی و صنعتی همگی می‌توانند انتظار داشته باشند که به خاطر توسعه هوش مصنوعی شاهد اختلالاتی در امنیت شغلی و استخدام خود باشند. اما انتظار می‌رود تقاضا برای کارگران به ویژه در صنایع رباتیک و مهندسی نرم افزار به لطف هوش مصنوعی افزایش یابد.
تاثیر هوش مصنوعی بر انواع مشاغل
اتفاق نظر بین بسیاری از کارشناسان این است که تعدادی از مشاغل در پنج تا ۱۰ سال آینده کاملاً خودکار خواهند شد. گروهی از مدیران ارشد فناوری که شورای فناوری فوربس به نام «۱۵» را تشکیل می‌دهند، می‌گویند: ارائه خدمات بیمه، مشاغل مربوط به انبارها و تولید، خدمات مشتری، تحقیق و ورود داده‌ها، حمل‌ونقل در مسافت‌های طولانی و هر وظیفه‌ای که بتواند توسط هوش مصنوعی کاملا آموخته و تکرار شود، به دست هوش مصنوعی تصاحب می‌شود.
هوش مصنوعی جایگزین چند شغل خواهد شد؟
با توجه به گزارش «آینده مشاغل ۲۰۲۰» منتشر شده توسط مجمع جهانی اقتصاد، انتظار می‌رود هوش مصنوعی تا سال ۲۰۲۵ جایگزین ۸۵ میلیون شغل در سراسر جهان شود. اگرچه این عدد، ترسناک به نظر می‌رسد، اما این گزارش ادامه می‌دهد که هوش مصنوعی همچنین در این دوره زمانی ۹۷ میلیون شغل جدید ایجاد خواهد کرد.
انتظار می‌رود هوش مصنوعی تا سال ۲۰۲۵ جایگزین ۸۵ میلیون شغل در سراسر جهان شود. اگرچه این عدد، ترسناک به نظر می‌رسد، اما این گزارش ادامه می‌دهد که هوش مصنوعی همچنین در این دوره زمانی ۹۷ میلیون شغل جدید ایجاد خواهد کرد.صنایعی که همیشه به انسان نیاز دارند
خیال ما می‌تواند از این واقعیت راحت باشد که برخی از مشاغل هرگز با هوش مصنوعی جایگزین نمی‌شوند. مشاغلی که هوش مصنوعی قادر به تقلید و تکرار آنها نیست، از زمینه‌های خلاقانه تا مشاغل همدلانه و همچنین مشاغل پیچیده سیاسی و استراتژیک را شامل می‌شود.
همچنین تقاضا برای کارگران انسانی وجود خواهد داشت که به ما کمک کنند تا با دنیای جدید با حضور بیشتر هوش مصنوعی سازگار شویم.
برخی از مشاغلی که همچنان به نیروی انسانی متکی هستند عبارتند از نویسندگی، کنشگری اجتماعی، وکالت، آموزش و مهندسان آموزش هوش مصنوعی. این زمینه‌ها ممکن است همچنان با پیشرفت هوش مصنوعی در آینده کمک داده شوند، اما هوش مصنوعی و ربات‌ها نمی‌توانند همدلی و هوش اجتماعی مورد نیاز در این حوزه‌ها را ارائه کنند. به عنوان مثال، هوش مصنوعی می‌تواند ابزار مفیدی برای معلمان و مربیان باشند، زمانی که تلاش می‌کنند درکی از سطوح مختلف شایستگی، پیشرفت و خلق و خوی دانش‌آموز به دست آورند، اما همچنان این آموزگاران هستند که راهنمای علایق خاص هر دانش‌آموز و ارائه راهنمایی‌های ویژه به وی خواهند بود.
کارشناسان به چهار نقطه ضعف اساسی هوش مصنوعی اشاره می‌کنند که همین نقاط ضعف از تصاحب برخی مشاغل توسط هوش مصنوعی جلوگیری می‌کنند. به طور خلاصه، هوش مصنوعی در برنامه‌ریزی پیچیده استراتژیک، کاری که نیاز به هماهنگی دقیق دست و چشم دارد، برخورد با فضاهای ناشناخته و بدون ساختار و همدلی کردن ضعف دارد.
مزایای هوش مصنوعی در محیط کار
بسیاری از کارشناسان بر این باورند که یکی از بزرگترین موهبت‌های هوش مصنوعی، توانایی آن در نجات انسانها از انجام کارهای تکراری خسته‌کننده است که بخشی از وظایف کلی آنها است، بنابراین آنها آزاد می‌شوند تا بر روی پروژه‌های پیچیده‌تر و با ارزش‌تر تمرکز کنند.
پاسخ هوش مصنوعی به تهدید خود
اما شاید جالب توجه‌ترین جواب، پاسخی باشد که از خود هوش مصنوعی پرسیده شده باشد. وقتی از ربات هوش مصنوعی ChatGPT که این روزها بسیار سر و صدا به پا کرده است، می‌پرسیم با یک جدول روبرو می‌شویم که حاوی ۱۰ عنوان شغلی مورد انتظار خود هوش مصنوعی است که فکر می‌کند نمی‌تواند روزی آنها را انجام دهد و یک توضیح کوتاه نیز از چرایی آن روبروی هر شغل آورده است.
ترجمه این جدول را در زیر با هم به تماشا می‌نشینیم:
تهدید و فرصت شغلی هوش مصنوعی در یک نگاه:
در این گزارش شرح داده شد که هوش مصنوعی شاید بیش از اینکه یه تهدید باشد، یک فرصت است. در واقع هوش مصنوعی آمده تا تغییر ایجاد کند و از آنجایی که بسیاری از انسانها در مقابل تغییر، مقاومت دارند، این فناوری نوین را بیشتر یک تهدید می‌دانند.
در نهایت، با وجود اینکه هوش مصنوعی بسیاری از مشاغل را تصاحب می‌کند، در کنار آن موقعیت‌های شغلی فراوانی ایجاد می‌کند.
اکنون توصیه و پیش‌بینی کارشناسان را در این باب در یک نگاه می‌بینیم:
مهارت‌های مورد نیاز در عصر هوش مصنوعی
مشاغلی دور از دسترس هوش مصنوعی
