به گزارش ایران اکونومیست، در سال ۲۰۲۲، روسیه علاقه تازه‌ای به سینمای ایران نشان داد و آنچه زمانی منحصراً به عنوان حضور جشنواره‌ای سینمای ایران در روسیه تصور می‌شد، امروز در حال ظهور به صنعتی است که ممکن است به روسیه در درک آینده نزدیک خود کمک کند تا آنجا که برخی از مقامات روس، سینمای ایران را جایگزینی برای هالیوود می‌دانند.
«سرگئی سولوویف»، معاون دومای دولتی روسیه معتقد است که در سینمای ایران، مخاطبان روسی «داستان‌های از دست رفته» را خواهند یافت. در ژوئن ۲۰۲۲ ساخت اولین فیلم مشترک روسیه و ایران به صورت رسمی اعلام شد، گرچه جزئیاتی از این پروژه مشترک سینمایی منتشر نشده است.
مشکلات اجتماعی مردم عادی در قلب سینمای ایران نهفته است، داستان‌هایی که امور روزمره و استعاری را در هم می آمیزد و این تلاقی مسائل اجتماعی و زبان نمادین فیلم با سانسور دولتی و مذهبی گره خورده است. هنرمندان ایرانی اغلب مجبورند راه‌هایی برای گنجاندن ایده‌های خود در آثارشان بیابند و این در صنعت سینما نیز صدق می‌کند.
رابطه متناقضی بین سانسور و توسعه زبان سینمایی وجود دارد. نویسندگان با نداشتن فرصتی برای بیان مستقیم مطالب، راه‌هایی برای غنی‌سازی فیلم‌های خود با نمادها و استعاره‌ها پیدا می‌کنند و در عین حال سعی می‌کنند تعادل بین سیاست و جلب توجه مخاطب را حفظ کنند. به عنوان مثال، می‌توان فیلم‌های زیادی را با موضوع جنگ ایران و عراق در نظر گرفت. کارگردان‌های ایرانی موفق شده‌اند فیلم‌های جنگی منحصربه‌فردی را بدون نشان دادن خونریزی و خشونت روی پرده سینما ببینند.
طی یک سال گذشته، بسیاری از کمپانی‌های سینمایی غربی روسیه را ترک کرده اند. این نه تنها بر اقتصاد تأثیر گذاشته است، بلکه چشم انداز فرهنگی این کشور را نیز تغییر داده است. صنعت سینما نیز از این قاعده مستثنی نبوده و بدون نمایش فیلم‌های غربی، این کشور در حال تجدید نظر در رویکرد خود به تجارت فیلم است.
تحریم سینمای روسیه از سوی هالیوود پس از جنگ در اوکراین، موجب شده سینمای ملی روسیه در گیشه پیشرو باشد و همانند کشورهایی چون هند و فرانسه بیشتر به تولیدات داخلی خود تمرکز کند و در نهایت نیز گیشه سینمای روسیه در سال ۲۰۲۲ به رکورد جدید در عرصه فروش دست یافت.
پس از ۲۴ فوریه سال گذشته، بسیاری از شرکت های تولید کننده خارجی دفاتر روسی خود را بستند و قراردادهای خود را با استودیوهای این کشور فسخ کردند. پارامونت پیکچرز و برادران وارنر، نتفلیکس و آمازون پرایم، مارول و دیزنی همگی اکران فیلم ها را در روسیه متوقف کردند یا دسترسی به پلتفرم های پخش خود را به حالت تعلیق درآوردند.
این تصمیم هم صنعت فیلم و هم مخاطبان عادی را تحت تاثیر قرار داد. پروژه های مشترک با نتفلیکس برای مدت نامعلومی متوقف شده است. سامانه‌های نمایش آنلاین جهانی از پیش سریال‌های روسی مانند «اپیدمی» و «روش» را خریداری کرده بود و قصد داشتند سریال‌هایی را نیز به زبان روسی تولید کند. پرفروش‌ترین فیلم‌های سال ۲۰۲۲ در سراسر جهان چون «بتمن» و «تاپ گان: ماوریک» نیز به صورت قانونی در دسترس مخاطبان در روسیه نبودند.
در دهه گذشته، روسیه حضوری فعال در بازار بین المللی فیلم داشته و در حالی که در دهه‌های ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰ سینمای آن عمدتا با جشنواره‌های فیلم مرتبط بود، در دهه ۲۰۱۰ یک بازار پرفروش محصولات داخلی پدیدار شد. کارگردانان روسی، مانند «کانتمیر بالاگوف» و «ایلیا نایشولر»، در پروژه های سینمایی بین المللی با بودجه کلان حضور یافتند.
اما اختلافات سیاسی سینمای روسیه را با واقعیت جدیدی رو به رو کرده است. این صنعت اکنون باید روش‌های سنتی تولید و توزیع را بازبینی کند و چگونگی کارکرد آنها فراتر از هالیوود را بررسی کند و ضمن تاکید بیشتر بر سینمای داخلی در پی یافتن شرکای سینمایی جدیدی برای خود باشد.
سال ۲۰۲۲ اولین سالی بود که فیلم‌های ساخت روسیه بیش از نیمی از کل درآمدهای گیشه را با سهم ۵۲.۱ درصدی به خود اختصاص دادند. در مقایسه با سال گذشته آن که ۷۳.۳۶ درصد از محتوای اکران شده در سینماهای روسیه خارجی بود. ژانویه ۲۰۲۳ بهترین ماه تاریخ سینمای روسیه بوده و درآمد گیشه به بالای ۸۶۶۳ میلیارد روبل (۱۱۸ میلیون دلار) رسید. این افزایش ۶۱.۸ درصدی نسبت به سال ۲۰۲۲ بوده و نسبت به رکورد سال ۲۰۲۰ تا ۱۲.۳ درصد بهبود یافته است.
این موفقیت بیشتر به دلیل اکران فیلم پرفروش خانوادگی «چبوراشکا» بود که در گیشه ملی رکورد زد و ۶ میلیارد روبل (تقریبا دو برابر «آواتار» در سال ۲۰۰۹) یا ۸۰ میلیون دلار فروخت. در حال حاضر چندین فیلم در مرحله پس از تولید هستند که به احتمال زیاد فروش موفقی خواهند داشت.
غیبت هالیوود در حال حاضر با توسعه سینمای داخلی روسیه متعادل شده است. تا پایان سال ۲۰۲۲، تعداد فیلم‌ها و سریال‌های روسی که وارد تولید شدند ۱۶ درصد افزایش یافته است. این رشد به دلیل عقب نشینی فیلم های پرفروش هالیوودی که سهم عمده ای از درآمدهای گیشه را به خود اختصاص داده بودند و اگر هالیوود تصمیم به بازگشت به سینمای روسیه داشته باشد، احتمالاً با رقابت بسیار شدیدتری نسبت به قبل روبرو خواهد شد.
منبع: Big News Network
