به گزارش ایران اکونومیست، در مقدمه نویسنده میخوانیم: از اواخر دهه ۱۳۶۰، هرجا که حین مطالعه کتاب و مقالهای، یا دیدن فیلمی، به گفته نغز و جمله جالبی بر میخوردم آن را یادداشت میکردم. این یادداشتها گاهی با مأخذ بود و گاهی بدون منبع، زمانی همراه میشد با ثبت تاریخ نگارش یا چاپ مطلب، و دورهای بدون آن. چندین سال پیش بر آن شدم یادداشتها را به صورت مجموعهای منظم و مرتب کنم. پس کار را به جد آغاز کردم. همزمان از ضبط گفتههای نو و تازهیاب هم غافل نبودم، و این بار با دقت و توجه در مورد ذکر مأخذ (اگر وجود داشت). در این مرحله، افزون بر استفاده از تعداد فراوان منابع چاپی، بهرهگیری گسترده از اینترنت به غنای مجموعه یاری شایانی کرد.
عنوان مجموعه حاضر، «فرهنگ نوین گفتهها»، اشاره به این دارد که بیش از دوسوم مطالب از گویندگان صدسال گذشته است. آنهایی که متعلق به سدههای پیشین است گلچینی است از آنچه خوانندگان کمتر شنیده و خواندهاند، و بنابراین نوعی تازگی و زیبایی بیان و ژرفای معنا در آن وجود دارد. شاید بتوان ادعا کرد این اثر یکی از پربارترین و کاملترین مجموعههاست به زبان فارسی از نغزترین گفتههای ایرانیان و گویندگان خارجی.
فرهنگی که در دست دارید دارای ویژگیهای زیر است:
جامعیت و گستردگی موضوعات: ایران، ادبیات، هنر، اقتصاد، سیاست، روانشناسی، جامعهشناسی، فلسفه، دین، تاریخ، مسائل عصر جدید و بسیاری دیگر (حدود ۵۵۰ عنوان)؛
دقت در گزینش گفتهها با توجه به معیارهایی چون: کوتاه و موجز بودن، غنای معنا، زیبایی بیان، تازگی و طراوت؛
توجه و نظر به رخدادها و موضوعات جدید، مانند اینترنت، شبکههای اجتماعی، جهانی شدن، تروریسم و کرونا،
برای نخستینبار شمار فراوان گفتههای ایرانیان؛
ذکر مآخذ تا آنجا که مقدور یا در دسترس بوده است؛
ثبت تاریخ زمان نگارش در مورد برخی گفتهها؛
تنظیم الفبایی گفتهها بر اساس عنوان موضوعات و نام گویندگان؛
ارجاعات برای یافتن سریع و آسان موضوعات مرتبط؛
ضبط صحیح نام گویندگان و شکل درست گفتهها در مواردی که ابهام و ناروشنی وجود داشته اشت.
ضبط پارهای از جملات به شکل گفتاری (محاورهای) بوده است. این امر بدین خاطر است که هم وفاداری به متن اصلی حفظ شده باشد و هم خواننده متوجه باشد که آن گفته نقلی است از داستان یا نمایشنامه یا فیلم، و نه لزوما نظر نویسنده.
درباره کشور نوشته شده است:
هر کشوری باید حوادث تاریخی مهمی را از سر گذرانده باشند تا دارای شعوری شود که بتواند پدیدآورنده اندیشهای جهانی شود. (اومبرتو اکو)
مردم هر کشوری، به طور طبیعی و ناخودآگاه، شاعر یا نویسنده یا کتابی را به عنوان نماد ملی خود بر میگزینند که شباهتی به آنان ندارد. (خورخه لوئیس بورخس)
آنچه کشورها را به حرکت وا میدارد امید اجتماعی است. (ریچارد رورتی)
یکی از راههای شناخت یک کشور این است که بدانی آدمها آنجا چطور میمیرند. (آلبر کامو)
یا درباه زندگی آمده است:
تا آمدیم زندگی را بیاموزیم، دیگر دیر شده بود. (تئودور آدورنو)
زندگی دریایی است، باید توی آن شناور شد. (احمد آقایی، ۱۳۶۳)
زندگی یعنی دوست داشتن. (اصغر الهی، ۱۳۵۲)
زندگی چیزی نیست جز سایه رویایی کوتاه .(اومبرتو اکو)
زندگی میگوید اما باید زیست. (مهدی اخوان ثالث)
برای زندگی، هم کینه هم محبت، هم دوستی هم دشمنی همهاش باهم لازم است. (صادق چوبک)
در زندگی آنچه زود از دست میرود، خود زندگی است. (بهرام بیضایی ۱۳۴۱)
زندگی از هر چیزی قویتر است .(بهرام صادقی ۱۳۳۹)
زندگی حاصل جمع عمر گذشته و عمر نگذشته است.(پرویز شاپور ۱۳۶۶)
«فرهنگِ نوینِ گفتهها» نوشته بهمن دهگان در ۵۴۶ صفحه با شمارگان ۳۳۰ نسخه و با قیمت ۳۵۰هزار تومان در کتاب بهار منتشر شده است.