به گزارش ایران اکونومیست، فناوری فضایی مجموعه‌ای از دانش‌ها و فناوری‌های مرتبط با بررسی فضای اطراف کره زمین است. دستیابی به فضا و بهره‌برداری از آن به‌دلیل نیاز به فناوری‌ها و سامانه‌های موردنیاز متعدد، اقدامی راهبردی، پیچیده، پرهزینه و زمان‌بر است. بااین‌وجود، مسئله دستیابی به فضا، تعیین توانمندی‌های موردنیاز و ارائه الگوی توسعه توانمندی‌های فناورانه جهت ورود به عرصه فضا است.
ارائه الگو یا مدل توسعه توانمندی در حوزه فناوری‌های پیچیده مثل فناوری دریایی، تجهیزات نیروگاهی، تجهیزات الکترونیک پلیس، دارای سابقه طولانی‌تری نسبت به فناوری فضایی در کشور است؛ اما حوزه فناوری فضایی نیاز به ارائه مدل خاصی جهت توسعه توانمندی‌های فضایی دارد.
تاریخچه فعالیت‌های فضایی ایران
پیش از انقلاب، ایران در مجامع بین‌المللی حقوق فضا حضور داشت و داده‌های مربوط به فضا را نیز دریافت می‌کرد. سپس در اواخر دهه ۱۳۷۰ همکاری با کشورهای دارای فناوری فضایی آغاز شد، اما به‌دلیل تحریم‌ها این همکاری قطع شد. در سال ۱۳۸۵ برنامه ۱۰ساله فضایی اجرا شد و سند جامع توسعه هوافضا نیز در سال ۱۳۹۱ تدوین گردید که مبنای فعالیت‌های فضایی قرار گرفت. سند جامع توسعه هوافضا به‌منظور شناسایی توانمندی‌های موردنیاز برای ورود به حوزه هوافضا است. در سند جامع توسعه هوافضا علاوه‌بر هدف‌گذاری بر سیاست‌گذاری، هماهنگی و انباشت دانش در اجرای برنامه‌های کلان فضایی، برای فراهم کردن بستری مناسب جهت ایجاد صنایع دانش‌بنیان نیز تأکید دارد.
روز ملی فناوری فضایی
با پرتاب موفقیت‌آمیز ماهواره امید در ۱۴ بهمن سال ۱۳۸۷، ایران به جمع کشورهای دارای ماهواره فضایی در جهان پیوست. به همین مناسبت روز ۱۴ بهمن هرسال، روز ملی فناوری فضایی نام‌گذاری شده است.
به‌همین منظور در این گزارش به بررسی مقالات فارسی با موضوع فناوری فضایی در حوزه‌های موضوعی مختلف خواهیم پرداخت.
معرفی مقاله‌های پربازدید علمی با موضوع فناوری فضایی
براین اساس «حقوق بین‌الملل فضا و ضرورت حفظ محیط‌زیست فضایی» با بیش از هشت‌صد بازدید، پربازدیدترین مقاله با موضوع فناوری فضایی است.
جدول ۱. مقاله‌های فارسی پربازدید با موضوع فناوری فضایی
معرفی مجله‌های علمی با انتشار مقاله با موضوع فناوری فضایی
«مطالعات حقوق عمومی»، «فناوری در مهندسی هوافضا»، «علوم و فناوری فضایی»، «راهبرد اقتصادی»، «مهندسی سازه و ساخت»، «علوم و فنون نظامی»، «مدیریت نوآوری»، «پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی»، «پژوهش حقوق عمومی (پژوهش حقوق)»، «سیاست علم و فناوری»، «اطلاعات جغرافیایی»، «مطالعات بین‌المللی» و «علوم، فناوری و کاربردهای فضایی» مجله‌هایی هستند که با موضوع فناوری فضایی مقاله منتشر کرده‌اند.
کلمه‌های کلیدی مقاله‌های فارسی با موضوع فناوری فضایی
کلمه‌های کلیدی عصاره هر مقاله است و نویسنده موضوعات مقاله خود را در کلمه‌های کلیدی نشان می‌دهد.
براین اساس «فضای ماورای جو»، «مرکز ملی پایش اقلیم فضا» و «رخدادهای اقلیم فضا» کلمه‌هایی هستند که بیشتر در مدارک علمی با موضوع فناوری فضایی تکرار شده‌اند.
شکل ۱. کلمه‌های کلیدی به کار رفته در مدارک علمی با موضوع فناوری فضایی
مدارک علمی نمایه شده در پایگاه اسکوپوس با موضوع ماهواره امید
علاوه‌بر «فناوری فضایی»، کلیدواژه «ماهواره امید» نیز در پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی (SID) جستجو شد. این جستجو نتیجه‌ای در برنداشت، به این معنا که تاکنون مقاله فارسی با موضوع ماهواره امید در پایگاه مرکز اطلاعات علمی منتشر نشده است.
به گزارش روابط عمومی مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی (SID)، کلمه‌های کلیدی «omid» و «satellite» در پایگاه استنادی اسکوپوس جستجو شد و نشان داد که ۶ مقاله با موضوع ماهواره امید به زبان انگلیسی منتشر شده، که اولین مقاله با موضوع ماهواره امید در سال ۲۰۰۸ و جدیدترین آن در سال ۲۰۱۶ بوده است.
جدول 2. مدارک علمی نمایه شده در اسکوپوس با موضوع ماهواره امید
