به گزارش ایران اکونومیست، نشست تخصصی «جایگاه و نقش زنان در چندجانبه‌گرایی» به همت کمیسیون ملی یونسکو- ایران و با همکاری معاونت ریاست جمهوری در امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، وزارت امور خارجه، وزارت ورزش و جوانان و مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، شهرداری تهران، دانشگاه تهران و مؤسسه صیانت از حقوق زنان در تالار ایوان شمس تهران برگزار شد.
انسیه خزعلی، معاون امور زنان و خانواده رئیس جمهور ضمن تبریک به‌مناسبت ایام ماه رجب، افزود: ضمن تبریک به‌مناسبت ایام ماه رجب، افزود: سال گذشته در کمیسیون مقام زن در نیویورک جلسه‌ای با مدیر اجرایی بخش زنان سازمان ملل داشتم که در آن نشست با بیان اهمیت تفاوت‌های فرهنگی و تنوع آداب و رسوم به مقوله بی‌توجهی مفادها و اسناد بین‌المللی در این خصوص اشاره کردم و از ایشان پرسیدم: آیا یک پزشک برای همه یک نسخه می‌نویسد و آیا تفسیر برخی‌ها از مساوات و این‌که زن و مرد را یکسان ببینند، با شرایط ویژه زن در خلفت سازگار است؟.
او تأکید کرد: جمهوری اسلامی ایران به چندجانبه‌گرایی معتقد است اما وقتی ما متفاوت هستیم، چرا مساوی به ما نگاه می‌شود؟ ما متفاوت هستیم و باید متفاوت دیده شویم. این رویکرد به نفع زن است و از تحمیل جلوگیری می‌کند و ارزش‌گذاری بر تقدس مقام مادری و همسری است.
او با اشاره به برخی حواشی پیرامون کنگره زنان تأثیرگذار گفت: مسؤولانی که در آن کنگره شرکت کردند، از زنان اثرگذاری بودند که با تلاش بسیار به آن منصب رسیده‌اند و با توجه به شاخص‌های چندجانبه‌گرایی، زن تأثیرگذار همان خانمی است که به سختی توانسته آن منصب را کسب کرده و برای ارزش‌گذاری بر توانمندی‌هایش، جنگیده است. این‌ها زنانی هستند که باید حضورشان را قدر دانست.
نتوانسته‌ایم به‌خوبی داشته‌ها را به نسل جوان داخل کشور معرفی کنیم و مداوم نداشته‌ها و محدودیت‌ها عرضه می‌شوند
محمدعلی زلفی‌گل، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری نیز در آغاز سخنانش در این نشست گفت: پس از پیروزی انقلاب اسلامی امکان حضور بانوان ایرانی در عرصه‌های مختلف بروز و ظهور جدی پیدا کرد و رسمیت عینی یافت و شکر که نقش بانوان سرزمین ما در جورچین استعدادها جدی گرفته شد.
او ادامه داد: اگر بخواهیم جورچین دانایی بشریت را متوازن و هماهنگ ببینیم، راهی جز این نیست که نقش بانوان در همه جوامع مختلف به رسمیت شناخته شود. امروز شاهدیم اقلیم سیاسی دنیا در حال تغییر جدی از اقلیم تک‌محور، خودکامه و یک‌جانبه‌گرایی تک‌ساحتی، به سمت اقلیم چندجانبه‌گرایی چندساحتی است و این باید با به رسمیت شناختن فرهنگ‌ها و مذاهب مختلف و ادیان همراه باشد. چنان‌چه امروز جامعه بشریت، به این نتیجه رسیده که هر فرهنگ، نژاد و دینی، اثربخشی خاص خودش را دارد.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری اظهار کرد: این که مقام معظم رهبری «جهاد تبیین» را مطرح کردند، به این دلیل بود که ما نتوانسته‌ایم به‌خوبی داشته‌ها را حتی به نسل جوان داخل کشور معرفی کنیم و متأسفانه به‌طور مداوم از آن سو نداشته‌ها و محدودیت‌ها عرضه می‌شوند. در پازل استعدادهای ملی باید نقش بانوان جدی گرفته شود و به‌ویژه در آموزش عالی، باید کاری کرد که امکان اثربخشی افزایش یابد ضمن آن‌که خروجی چنین نشست‌هایی باید منتج به راهکار شود. من امیدوارم همانطور که در دولت سیزدهم مدیریت شد تا کنگره زنان تاثیرگذار برگزار شود، این همایش‌ها و نشست‌ها سرآغازی راهی نو باشد و استمرار داشته باشد.
تصویب قطعنامه‌ای که بدعتی در مقررات و آئین‌نامه‌های اکوسوک است
در بخشی دیگر از این نشست تخصصی پیام مرضیه افخم، مدیرکل زنان و حقوق بشر وزارت امور خارجه قرائت شد.
او در این پیام اظهار کرد: اگر بزرگ‌ترین مسأله پیش‌روی جامعه جهانی را در برهه کنونی، دستیابی به یک نظم بین‌المللی عادلانه بدانیم، بی‌شک زنان نیز در این عرصه نقش بی‌بدیل دارند؛ طوری‌که هم بخشی مهم از این هدف هستند و هم می‌توانند با مشارکت فعالانه هادی این نظم باشند. عنصر بنیادین چنین نظم جهانی مطلوبی، چندجانبه‌گرایی برپایه تلاش مشترک برای تقویت صلح و دوستی است که در نقطه مقابل یک‌جانبه‌گرایی و اقدامات قهرآمیز ضدبشری قرار دارد. تجربه بهره‌مندی از نیروی زنان در فرآیندهای صلح و صلح‌پروری مهر تأییدی بر اثرگذاری و نقش حیاتی آن‌ها در نجات و حفظ انسان‌ها در مهلکه بحران‌ها، بلایای طبیعی و منازعات است و نادیده انگاشتن چنین ظرفیتی، اهداف یک نظم عادلانه بین‌المللی را به هیچ‌وجه تأمین نخواهد کرد.
او در ادامه اظهار کرد: آنچه در ۱۴ دسامبر سال گذشته در نشست شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد (اکوسوک) رخ داد، تصویب قطعنامه ضدایرانی آمریکا بود که با ادعای فریب‌کارانه حمایت از زنان ایرانی، حق عضویت رسمی و قانونی جامعه زنان ایرانی در کمیسیون مقام زن را سلب نمود. تصویب این قطعنامه که بدعتی در مقررات و آئین‌نامه‌های اکوسوک بود، در واقع تقلای یکجانبه‌گرایان و تحمیل ابزار قدرت بر محیط و محتوای چندجانبه‌گرایی بود و نمود واضحی از سوءاستفاده سیاسی از مسائل و موضوعات مرتبط با زنان به شمار می‌رفت.
رسانه‌های غربی از زن ایرانی چهره‌ای عقب‌افتاده ترسیم کرده‌اند
علی‌اکبر متکان، دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو- ایران نیز در سخنان خود با اشاره به تأثیر انقلاب اسلامی ایران در تحول زنان در جامعه اظهار کرد: یکی از دستاوردهای انقلاب اسلامی، تحول و پیشرفت اساسی نقش و فعالیت زنان و حضور آن‌ها در مسؤولیت‌های مختلف در اداره امور جامعه بود که البته ما نتوانستیم این فعالیت‌ها را به‌درستی تدوین، تبیین و ارائه کنیم. از آن‌سو دنیای استعمار و استکبار توانست از ابزار رسانه استفاده کند و چهره دروغینی از سیما و جایگاه زن ایرانی به دنیا عرضه کند؛ حدود یک‌ماه قبل بود که آن‌ها تلاش کردند تا در سازمان ملل، نقش و جایگاه زن را در ایران مخدوش کنند، به‌طوری که در سفری که این اواخر به پاریس داشتم، مشاهده کردم رسانه‌های غربی از زن ایرانی چهره‌ای عقب‌افتاده ترسیم کرده‌اند.
او ادامه داد: همایش کنگره بین‌المللی زنان تأثیرگذار و نشست امروز، سرآغاز تلاش برای عرضه و تبیین سیمای درست زن جمهوری اسلامی ایران به دنیا است. این مقدمه کار است و در آینده یونسکو باید بتواند با همکاری نهادها و دستگاه‌های مسؤول و دلسوز نظام و بر اساس دستاوردهای چهل ساله نظام، به بیان فعالیت، نقش و حقوق معنوی و مادی زنان این مرزوبوم بپردازد و با استفاده از فرصت‌های موجود، چهره واقعی زن اسلامی را در ابعاد ملی و بین‌المللی ارائه دهد.
دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو- ایران اضافه کرد: ما در ادامه این مسیر برنامه‌هایی در سطح بین‌المللی داریم تا دنیا بتواند به‌درستی از سیمای متحول شده زن ایرانی بعد از انقلاب آگاه شود.
او در پایان سخنان خود ضمن ارج نهادن به کوشش‌های دکتر یزدانی دبیر علمی نشست از تلاش‌های معاونت ریاست جمهوری در امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، وزارت امور خارجه، وزارت ورزش و جوانان و مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، شهرداری تهران، دانشگاه تهران و مؤسسه صیانت از حقوق زنان، قدردانی و ابراز امیدواری کرد که این همکاری‌ها در آینده هم تداوم داشته باشد.
اقدام کمیسیون مقام زن سازمان ملل متحد، رأی به اراده سیاسی یک تفکر
سمیه رفیعی، نماینده مجلس شورای اسلامی و رئیس فراکسیون محیط زیست سخنران بعدی نشست تخصصی «جایگاه و نقش زنان در چندجانبه‌گرایی» بود که در بخشی از سخنانش گفت: امروز چندجانبه‌گرایی یکی از اهداف مهم کشورهای دنیا برای مقابله با یک‌جانبه‌گرایی و پایین کشیدن عصر خودکامگی است. امروز عصر ارتباطات است و همه بسترها این موضوع را تقویت می‌کند. امروز بحث نقش‌آفرینی سلاطین و دوره‌های پایداری یک‌جانبه تمام شده است.
او با اشاره به تخصص خود در عرصه محیط زیست گفت: هدف مشترک همه ما فارغ از این‌که در چه محدوده سیاسی و جعرافیایی باشیم، نگه‌داشت کره‌زمین برای زیستن نسل‌های آتی است. در این راستا نظام سرمایه‌داری که مصرف‌گرایی را توصیه می‌کند، خود قابل نقد است و این یک واقعیت است که ما در تمدنی رشد کرده‌ایم که اسراف نکردن را جزو اصول خود می‌داند و این فرهنگ، به حفظ کره‌زمین کمک می‌کند. به عبارتی دیگر، آلودگی خاک و هوا و وفور آلاینده‌ها، حاصل تفکر سرمایه‌داری و تشویق به مصرف‌گرایی است.
رفیعی ادامه داد: باید توجه داشت که زنان، نیمی از جمعیت را تشکیل می‌دهند و مدیریت نصف دیگر جمعیت را برعهده دارند، پس می‌توانند نقشی مؤثر را در حوزه مدیریت و در چارچوب چندجانبه‌گرایی بازی کنند. ما زنانی داریم که در حوزه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، کارآفرینی، دانش، فناوری نوین و... نقش‌آفرینی قابل‌توجهی دارند؛ و چقدر خوب است که مدیران سیاسی از این ظرفیت برای تعامل و پیگیری و دنبال کردن اهداف مشترکی که به پایداری منجر می‌شود، بهره‌گیری کنند. و این یک باور است نه شعار.
او با اشاره به لزوم تلاش برای تغییر باورها در مقابله با اقدام کمیسیون مقام زن سازمان ملل متحد، عنوان کرد: این اقدام، چندجانبه‌گرایی را زیر پا گذاشت چرا که رأی به اراده سیاسی یک تفکر داده شد. ما باید تلاش کنیم که این سنت خطرناک برداشته شود و برای نیل به این هدف باید از ظرفیت و پتانسیل یونسکو بهره برد. ما باید برای استفاده از ظرفیت خانم‌ها در رویکرد چندجانبه‌گرایی، برنامه‌های غنی و مشترکی داشته باشیم و امیدوارم دنیا برای همه جای بهتری برای زندگی باشد.
حضور و مشارکت زنان ایرانی در سازمان‌های بین‌المللی پررنگ‌تر شود
در بخش بعدی این نشست پیام ویدئویی افسانه نادی‌پور، سفیر جمهوری اسلامی ایران در دانمارک برای حضار پخش شد. او در بخشی از این ویدئو اظهار کرد: همان‌گونه در صحنه داخلی مشارکت نیمی از جمعیت زنان در تصمیم‌گیری‌ها اهمیت دارد، توجه به این واقعیت، یک اولویت و یک امر حیاتی است.
او افزود: سهم مشارکت زنان در مجامع بین‌المللی چندجانبه، اندک بوده و باید به این نکته توجه ویژه شود. زنان می‌بایست نسبت به حقوق خود آگاهی کامل داشته باشند. در فرایند توانمندسازی، اهمیت به نقش دختربچه‌ها از سنین کودکی اهمیت دارد چرا که با ارتقای توانایی‌های نسل جدید، فرصت لازم را برای مشارکت آن‌ها در آینده کشور به وجود می‌آوریم. ما می‌توانیم خود باوری را نهادینه کرده و برای نیل به این هدف قدم‌های استواری برداریم. حضور پررنگ زنان در عرصه‌های فرهنگی، محیط زیست و توسعه پایدار خوشحال‌کننده است.
او همچنین اظهارامیدواری کرد که حضور و مشارکت زنان ایرانی در سازمان‌های بین‌المللی پررنگ‌تر شود.
چالش‌های چندجانبه‌گرایی
احمد پاکتچی، سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در یونسکو هم تأکید کرد: موضوعی که محور اصلی این همایش است، مورد توجه یونسکو قرار گرفته و همزمان با ایران در کشورهای مختلف و در مقر پاریس در جریان است.
او ادامه داد: یونسکو یک سازمان چندجانبه‌گرا است. سال‌هاست که مسأله زنان به عنوان یکی از اولویت‌های یونسکو مطرح است.
پاکتچی اظهار کرد: چندجانبه‌گرایی در تقابل با یک‌جانبه‌گرایی، تحکم، خودمحوری دولت‌ها و قدرت‌های جهانی این فرصت را فراهم می‌کند که حرف دولت‌ها و ملت‌ها شنیده شود.
سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در یونسکو سپس به چالش‌های چندجانبه‌گرایی اشاره کرد و گفت: یکی از این چالش‌ها، اقتصادی و تجاری است. وقتی ایلان ماسک توییتر را می‌خرد، اکانت می‌بندد و باز می‌کند، شکل رفتار او هم ابرقدرتی است. فضای مجازی و پلتفرم‌ها معنای جدید ابرقدرتی هستند. بیش از یک‌ونیم قرن است که در جهان این تلقی به‌وجود آمده که با نگاه تحکم‌آمیز دستوری خیلی از مسائل جهان را نمی‌شود حل کرد. این روش برای حل کردن همه مسائل پاسخ‌گو نیست.
او با اشاره به این‌که باید درباره بررسی نقش زنان در چندجانبه‌گرایی دقت داشت، گفت: تا به حال در عرصه دیپلماسی، بیشتر آقایان مشغول بوده‌اند و البته چه خوب است که خانم‌ها هم بیایند و مشارکت اجتماعی گسترده‌تری داشته باشند و این یک رویکرد خوب و درست است اما مساله فقط این نیست. این‌که درصد مشارکت زنان در دیپلماسی جهانی، افزایش بیابد مسأله نیست و این موضوع نگاهی ژرف‌تر می‌خواهد چراکه اساساً چندجانبه‌گرایی یک پدیده زنانه است.
چندجانبه‌گرایی مستلزم مجموعه‌ای از تخصص‌ها و توانمندی‌هاست
در ادامه این نشست پیام حمیرا ریگی سفیر جمهوری اسلامی ایران در برونئی در قالب یک ویدئو ارائه شد.
او که پیش‌تر به عنوان اولین فرماندار زن اهل سنت در چابهار فعال بوده در این ویدئو اظهارکرد: چندجانبه‌گرایی مستلزم عملکرد چند جانبه مجموعه‌ای از تخصص‌ها و توانمندی‌هاست. در مذاکرات دیپلماتیک، بانوان با توجه به روحیه مطالبه‌گری، ذکاوت در گفتگو و پیگیری توانمندی‌های خاصی دارند و می‌توانند در مذاکرات با دفاع از منافع ملی، برنامه‌های دیپلماتیک را هم‌پای مردان به پیش ببرند.
او در سخنان خود با استناد به قرآن کریم افزود: همانطور که در آیات قرآن اشاره‌ای به برتری‌جویی جنسیت مرد و زن نشده، ارزش‌گذاری بر مبنای زن یا مرد بودن درست نیست و بر این نکته تأکید می‌کنم که این اصل باید در عرصه دیپلماسی هم میان حضور مردان و زنان حاکم باشد.
در ادامه نشست تخصصی «جایگاه و نقش زنان در چندجانبه‌گرایی» پنل تخصصی با موضوعات محوری زنان و چندجانبه‌گرایی، ظرفیت‌ها و راهبردها، شناسایی راهکارهایی جهت افزایش حضور زنان در چندجانبه‌گرایی، نقش زنان ایرانی در رویکرد چندجانبه‌گرایی جمهوری اسلامی ایران، بحران‌های مشترک جهانی و تأثیرگذاری اقدامات چندجانبه‌گرایی زنان، تأثیرگذاری زنان بر توسعه روند چندجانبه‌گرایی در بسترهای منطقه‌ای و جهانی، مقایسه رویکردهای چندجانبه‌گرایی در ایران و کشورهای اسلامی، اقدامات و تصمیمات اثرگذار بر حضور زنان در عرصه‌های مختلف چندجانبه‌گرایی، چالش‌های پیش‌روی زنان در فعالیت‌های چندجانبه‌گرایی و ارائه راه‌حل‌های مناسب با حضور هیبت‌الله نژندی‌منش استادیار گروه حقوق عمومی و بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبائی، زهرا بزرگ عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در رشته انرژی و ساختمان، پروفسور داوود توفیقی ازنخبگان دانشگاه صنعتی شریف و استاد دانشگاه نیومکزیکو، الهام شیرزادعراقی عضو شورای عالی ورزش، زهرا یعقوبی استاد دانشگاه و متخصص مدل‌سازی روابط بین‌الملل در حوزه نخبگان، خدیجه کریمی مدیرکل بخش بین‌الملل معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری و مریم اردبیلی مدیرکل و مشاور امور بانوان شهرداری تهران، برگزار شد.
اردبیلی در پنل تخصصی تأکید کرد: با اراده و عزم ملی می‌توان بسیاری از مشکلات را از پیش رو برداشت و سیمای درستی از زن ایرانی مسلمان به دنیا ارائه داد.
وی همچنین افزود: ما باید در پی اقدامات کاربردی، سازنده و راهگشا باشیم و صرفا به برگزاری رویدادها بسنده نکنیم بلکه باید به‌دنبال رسیدن به نتایج مطللوب و واقعی باشیم.
لازم به ذکر است در این مراسم همچنین ثمانه یزدانی دبیر علمی نشست و معاون بین‌الملل کمیسیون ملی یونسکو- ایران، مریم صفاران سرپرست معاونت بررسی‌های رابردی معاونت زنان، شهره پیرانی مشاور بانوان سازمان انرژی اتمی، طاهره کلانکی مشاور رئیس صدا و سیما در امور بانوان، رابعه امامی‌رضوی مشاور وزیر آموزش و پرورش در امور بانوان، فخرالسادات نصیری مشاور وزیر علوم در امور زنان و خانواده، فاطمه یزدیان مشاور رئیس دانشگاه تهران در امور زنان و خانواده، صدیق مستحکم رئیس اداره همکاری‌های علمی- بین‌المللی وزارت امور خارجه، عرفان خسرویان رئیس دانشگاه فنی و حرفه‌ای و بی‌بی‌فاطمه حقیرالسادات دبیر علمی کنگره گوهرشاد و عضو هیئت علمی دانشگاه شهید صدوقی یزد و عضو شورای شهر یزد، نیز حضور داشتند.
