کیومرث یزدان پناه در گفت‌وگو با ایران اکونومیست در ارزیابی خود از سفر وزیر خارجه کشورمان به عمان و نقش این کشور در تحولات منطقه‌ای اظهارداشت: به نظر من عمان دیگر آن عمان گذشته نیست، هر چند تنها کشور عرب منطقه است که رابطه‌اش با ایران دلی است و دوست دارد در شرایط بغرنج کنونی کاری برای ایران کند، اما بدون تردید دست این سلطان نشین خوشنام در خلیج فارس و دریای عمان نسبت به گذشته چندان باز نیست.
وی تاکید کرد: نگرش عمان به کاربست های دیپلماسی و به کارگیری ابزار موفق در آن، نشانه درک و فهم عمیق از دیپلماسی و کاربرد آن در رسیدن به منافع مورد نظرش است که ایران طی ۶۰ سال اخیر در آن جایگاه ثابت و رو به تکاملی داشته است.
این کارشناس مسائل بین‌الملل در ادامه گفت: از طرفی دیگر، مبنای سیاست خارجی عمان بر بی طرفی مثبت و سازنده در جهت کاهش تنش کشورهای عربی و غیرعربی در سطوح منطقه ای و جهانی است و همین رویکرد کشور همسایه جنوبی ما در تنگه هرمز است که عمان را نسبت به دیگر کشورهای عرب منطقه برای برخی مسائل حیاتی ترجیح می دهد.
یزدان پناه همچنین اظهار کرد: در کنار این نقش برجسته ملک و کیان سلطان قابوس، می توان مولفه های دیگری را به عنوان مبانی اساسی سیاست خارجی سازنده این کشور در این منطقه مدام بحرانی جنوب‌غرب آسیا، ذکر کرد که آن‌را در شرایط هایی خاص ممتاز می سازد. اما باید اذعان کرد که در حال حاضر عمان بیشتر حواسش به نگاه آمریکا نسبت به مسائل ایران است.
این استاد ژئوپلیتیک دانشگاه درباره این که آیا عمان می تواند نقش میانجی در مساله برجام را ایفا کند، گفت: از سویی دیگر با توجه به وضعیت برجام و بی راهبردی عجیبی که در پیگیری چالش‌های بین المللی ایران در وزارت امور خارجه احساس می شود ، اساسا مشخص نیست که ما دنبال چه موضوعی برای خود هستیم تا امثال عمان آن‌را میانجی کنند. گفتمان سیاست خارجی ایران باید مبتنی بر ارزش ژئوپلیتیکی کشورمان باشد. در غیر این صورت مجهولات سیاسی ایران روز به روز بیشتر و پیچیده تر می شود.
وی خاطرنشان کرد: کشور شرایط خاصی را سپری می کند و عبور از این شرایط با جایگزینی راهبردها، سیاست ها و گفتمان های فعلی و ممانعت از فرو رفتن باتلاق هایی مثل اوکراین اتفاق می افتد نه دست به دامان عراق و عمان و قطر و... شدن.
یزدان پناه ابراز عقیده کرد: عمان مقصدی برای روز مبادا است. اما از زمانی که عمان با اسرائیل وارد گفتگو و عادی سازی روابط شد، شرایط بسیار فرق کرد و این کشور دیگر مانند گذشته برش جهانی و اثرگذاری راهبردی ندارد. مسقط دیگر نمی تواند میزبان مطمئنی برای رایزنی های فنی و سیاسی باشد و به قول ایرانی‌ها آبی از آن برای ما گرم نمی شود.
وی خاطرنشان کرد: این موضوع حیاتی یک پیام راهبردی برای ما دارد و آن این است که ایران باید بدون واسطه دنبال تغییر وضع موجود گام بردارد.
این کارشناس مسائل بین الملل همچنین بیان کرد: حتی میانجیگری عراق هم در رفع و رجوع مشکلات منطقه ای ایران در گستره خاورمیانه و شمال آفریقا چندان سازنده نیست و نخواهد بود. عراق بیشتر به دنبال خروج از انزوای ژئوپلیتیکی خود است تا بلکه با اینگونه اقدامات بتواند خود را در نظام سیاسی و حکمرانی منطقه ای احیا کند.
یزدان پناه ادامه داد: اگر به واقعیت های ذاتی یک حکمرانی موثر توجه کنیم، متوجه می شویم که سیاست خارجی ایران به دلیل عدم برخورداری از بنیه های تئوریک و استقلال اجرایی، از جایگاه و ماموریت های اثرگذار خود به طرز عجیبی فاصله گرفته است. لذا با این روشی که ما در حال حاضر در پیش گرفته ایم، نه عمان بلکه هیچ کشور دیگری برای ما معجزه نمی کند.
این استاد ژئوپلیتیک دانشگاه اظهار عقیده کرد: اینکه ایران امروز متوجه روابط عمیق بین آمریکا و عمان شده و گستردگی آن در سطوح مختلف را بهانه ای می‌داند تا همچنان برای میانجیگری به این سلطان نشین پناه ببرد، ناشی از ارزیابی محاسباتی غلط ایران است. تجارت آزاد عمان با آمریکا و روابط نظامی نزدیکی بین دو کشور، همه در راستای استراتژی هایی طراحی شده که اجازه انبساطی به سیاست خارجی عمان درباره ایران را در حال حاضر نمی دهد.
