به گزارش ایران اکونومیست، محمدرضا فرزین در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری سیما با تشریح برنامه‌های بانک مرکزی برای مدیریت بازار ارز، اظهار کرد: اکنون در سامانه نیما میانگین نرخ ارز ۲۹ هزار تومان است، از فردا با ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان عرضه خواهد شد که این ارز به کالاهای اساسی، تجهیزات و مواد اولیه کارخانجات تعلق می‌گیرد. بخش زیادی از عرضه ارز در نیما مربوط به نفت و محصولات پتروشیمی است.
وی با بیان اینکه ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیون دلار ارز در سامانه نیما معامله می‌شود، افزود: در هفته آتی عرضه افزایش پیدا خواهد کرد و تلاش می‌کنیم تمامی نیازها را در این سامانه تامین کنیم.
رییس بانک مرکزی با اعلام اینکه نرخ ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان نرخ تعادلی در سامانه نیما است، گفت: یکی از مشکلات سامانه نیما عدم هماهنگی بین نقشه تجاری و ارزی است که باعث می‌شود گاهی نوع ارز لازم در اختیار تاجر نباشد. نرخ ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان عرضه و تقاضای این سامانه را به تعادل می‌رساند و باعث می‌شود تامین کنندگان ارز در این بازار و بنگاه‌ها و عرضه‌کنندگان هم آسیب نبینند که این مشکل را به‌زودی مرتفع می‌کنیم.
فرزین با اعلام اینکه بازار مبادله ارزی را برای کلیه ارزهای غیرتجاری راه‌اندازی خواهیم کرد، اظهار داشت: بازار مبادله ارزی کل ارزهای غیرتجاری متشکل از ۴۰ نوع نیاز را تامین خواهد کرد که براساس عرضه و تقاضا خواهد بود و نرخ این بازار نوسان خواهد داشت و تثبیت نمی‌شود که به‌زودی راه‌اندازی می‌شود.
مقام عالی بانک مرکزی در مورد این سوال که دلار ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی چه تفاوتی با دلار ۴۲۰۰ تومانی دارد؟ پاسخ داد: ارز ۴۲۰۰ تومان قرار بود تمام نیازها را تامین کند، اما ارز نیمایی ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان به کالاهای اساسی، تجهیزات و مواد اولیه و ماشین‌آلات تعلق می‌گیرد.
مشکلی در تامین ارز نداریم
وی گفت: اگر عوامل بنیادی اقتصاد را در نظر بگیریم قیمت ارز، قیمت‌های فعلی نباید باشد زیرا در ۹ ماه گذشته صادرات غیر نفتی حدود ۳۶ میلیارد دلار و واردات ۴۲ میلیارد دلار بوده که نشان می‌دهد صادرات غیر نفتی بخش عمده‌ای از واردات کل کشور را پاسخگو است و مشکلی در تامین ارز نداریم، بنابراین از نظر بنیادی نرخ ارز نباید عدد فعلی باشد.
رییس بانک مرکزی با تاکید بر اینکه نرخ ارز در کشور ۴۴ هزار تومان نیست و ما نمی‌پذیریم، ادامه داد: این نرخ تحریفی است که علامت‌دهی غلط به بازار کالا می‌دهد. حتما با مداخله مناسب آن را مدیریت می‌کنیم تا نرخ ارز در بازار آزاد کاهش یابد.
فرزین با تاکید بر اینکه اکثر نیازهای بازار آزاد را سعی می‌کنیم در بازار مبادله‌ای تامین کنیم، تصریح کرد: وقتی نرخ ارز را تعین و تبیین می‌کنیم باید به دوگانه رفاه و اشتغال توجه شود؛ چرا که اگر نرخ ارز زیاد افزایش یابد، رفاه آسیب خواهد دید و اگر کم افزایش یابد نیز اشتغال خسارت می‌بیند، بنابراین باید این دوگانه را به توازن برسانیم.
وی با بیان اینکه نرخ ارز باید توازن داشته باشد، تاکید کرد: نرخ ارز در بازار آزاد به دلایل انتظاری به شدت افزایش پیدا کرده و علامت دهی غلط به بازار کالا می دهد؛ اگر بخواهیم قیمت را در بازار کالا بر اساس این نرخ دنبال کنیم، دیگر کالایی در بازار قیمت نخواهد داشت، چون نرخ در بازار آزاد به دلایل انتظاری افزایش پیدا کرده است.
رییس کل بانک مرکزی بیان کرد: ما قصد قطع رابطه بین بازار کالا و نرخ ارز در بازار آزاد را داریم؛ بنابراین ما در این بازار برای حرکت نرخ به سمت پایین دخالت خواهیم کرد. تلاش می‌کنیم تا نیازهای موجود در بازار آزاد به جز قاچاق را در بازار مبادله ارزی تامین کنیم. به دو گانه رفاه و تولید توجه خواهیم داشت و نرخی را نخواهیم گذاشت که تولید کننده قادر به فروش آن نباشد.
نرخ ارز نیمایی تا یک‌سال ۲۸ هزار و۵۰۰ تومان خواهد بود
فرزین با اشاره به اینکه بخشی از ارز مربوط به نفت یا پتروشیمی ها است که از یارانه استفاده می کنند و خوراکشان ارزان تر است، گفت: ارز نباید به صورتی باشد که در سمت نهاده با یک نوع سیاست و در سمت خرید ارز با سیاست دیگر مواجه باشیم.
رییس کل بانک مرکزی در پاسخ به این سوال که ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان برای واردات کالاهای اساسی و ماشین‌آلات و تجهیزات در سامانه نیما تا چه زمانی ادامه خواهد داشت، پاسخ داد: این نرخ را برای یک دوره یکساله ادامه خواهیم یافت تا اینکه به بازار کالا پیام ثبات بدهیم.
وی اضافه کرد: تولیدکننده اگر می‌خواهد برای ۶ ماه آینده مواد اولیه و کالای واسطه‌ای وارد کند باید اطمینان داشته باشد که با چه نرخی می‌تواند این کالاها را وارد کند؛ چرا که هم‌اکنون بازار ارزی مانند بازار فیوچر و فوروارد نداریم.
فرزین گفت: هدف از ثابت نگه داشتن نرخ ارز برای واردات کالاها در سامانه نیما ثبات در بازار کالا و کنترل تورم است، البته سخت است اما برای اینکه این ثبات را ایجاد کنیم، حتماً این کار را خواهیم کرد.
بانک‌ها باید از بنگاه‌داری خارج شوند
رییس کل بانک مرکزی در مورد اصلاح نظام بانکی، بیان کرد: نظام بانکی در مجموع ۲۰۰ هزار نفر نیروی انسانی دارد که افرادی بسیار متخصص و کارآمد هستند و تلاش این است که اصلاح نظام بانکی با محوریت کارکنان نظام بانکی اجرایی شود.
وی تاکید کرد: یکی از مسائلی که با آن مواجه هستیم عدم نظارت دقیق بانک مرکزی بر بانک‌ها و عدم پایبندی مقررات در نظام بانکی است و ما باید پایبندی به مقررات را به یک ارزش تبدیل کنیم تا بتوانیم با پیاده‌سازی مقررات به اهداف طراحی شده برسیم.
فرزین با اعلام اینکه باید قوانین و مقررات جداگانه‌ای برای انواع بانک‌ها تدوین کنیم، گفت: نظام بانکی باید به سمت تخصصی شدن حرکت کند. همان‌طور که می‌دانید بانک‌های سرمایه‌گذاری، تجاری، قرض‌الحسنه، توسعه‌ای و تخصصی داریم، اما قوانین و مقررات هیچ تفکیک و تمایزی بین بانک‌ها قائل نشده است.
رییس کل بانک مرکزی افزود: برنامه دیگر ما نظارت بر نحوه مصرف در شبکه بانکی است؛ به این شکل که باید حتماً مصرف پول بانک‌ها در قالب عقود را بررسی و نظارت کنیم تا بتوانیم به اهدافمان در کنترل تورم و هم در رعایت مقررات بانکداری اسلامی برسیم.
وی با تاکید بر اینکه بانک‌ها باید از بنگاه‌داری هم خارج شوند، ادامه داد: تا زمانی در بانک ملی بودم این سیاست را دنبال کردم و در این دوره هم حتماً در کل نظام بانکی این برنامه را دنبال می‌کنیم.
گسترش قرض‌الحسنه و تسهیلات خرد در دستور کار جدی است
فرزین با اعلام اینکه گسترش قرض‌الحسنه و تسهیلات خرد در دستور کار جدی ما است، بیان کرد: در همین راستا بانکداری کارگشایی را توسعه خواهیم داد و در قالب این بانکداری افراد می‌توانند وثیقه گذاشتن دارایی‌های با ارزش مانند انگشتر، تسهیلات خرد دریافت کنند و پس از بازپرداخت آن وثیقه خود را پس بگیرند. تسهیل وثایق برای مردم در دستور کار جدی ما قرار خواهد گرفت.
بانک‌های مشکل‌دار تعیین تکلیف می‌شوند
رییس کل بانک مرکزی تعیین تکلیف بانک‌ها و موسسه ناتراز را از دیگر برنامه‌های خود اعلام کرد و افزود: چند بانک ناتراز داریم که برای کشور مشکل ایجاد کرده‌اند و حتماً این بانک‌ها را تعیین تکلیف خواهیم کرد و رسیدگی می‌شود.
وی با بیان اینکه در سیاست پولی یا از سیاست‌های متعارف استفاده می‌شود یا از سیاست‌های غیرمتعارف، گفت: سیاست متعارف مانند نرخ سود بانکی، ذخیره قانونی و نرخ تنزیل مجدد است و سیاست غیرمتعارف پولی شامل کنترل ترازنامه بانک‌ها می‌شود به‌گونه‌ای که بانک مرکزی رشد دارایی بانک‌ها را محدود می‌کند.
سیاست‌های جدید پولی به‌زودی اعلام می‌شوند
رییس شورای پول و اعتبار تاکید کرد: یکی از اشکالاتی که امروزه نظام بانکی دارد و حتی باعث ایجاد مشکلات شرعی و عدم رعایت عقود در نظام بانکداری اسلامی نیز شده است، عدم کنترل لازم بر مصرف است. کنترل بر مصرف حتما باید صورت گیرد و این مسئله حتی در تورم نیز اثر می‌گذارد. اگر نتوانیم مصرف بانک را کنترل کنیم، هم اهداف تورمی را نمی‌توانیم محقق کرد و هم در بانکداری اسلامی عقود را رعایت نکردیم.
فرزین تاکید کرد: بانک مرکزی کنترل سمت راست ترازنامه بانک‌ها را آغاز کرده و در دوره جدید هم آن را کنترل خواهیم کرد زیرا مهم‌ترین هدف ما برای این کار کنترل تورم است.
رییس کل بانک مرکزی اعلام کرد: حتماً تلاش می‌کنیم از سیاست پولی بیشتر استفاده کنیم و سیاست‌های جدید پولی به‌زودی اعلام خواهد شد و قطعاً با بانک‌های متخلف بعد از گرفتن اختیارات لازم برخورد می‌شود. در این دوره به دنبال این است که اختیارات لازم را برای برخورد با بانک‌ها دریافت کنیم تا بتوانیم با این اختیارات با بانک‌های متخلف برخورد کنیم.
وی با تاکید بر اینکه قطعا با بانک‌هایی که مقررات بانک مرکزی را رعایت نکنند، برخورد خواهد شد، گفت: یکی از نواقصی که بانک مرکزی مواجه است کمبود اختیارات در این حوزه است که تلاش می‌کنیم اختیارات لازم را در این باره اخذ کنیم.
هدف بانک مرکزی حفظ ارزش پول و کنترل تورم است
فرزین درباره رشد نقدینگی گفت: دو وظیفه اساسی بانک مرکزی حفظ ارزش پول و تورم است، اما اما امروزه کنترل تورم توسط بانک مرکزی و با ابزار سیاست پولی امکان پذیر نیست، بلکه سیاست‌های مالی، تجاری، ارزی و حتی سیاست‌های سمت هزینه که توسط سایر دستگاه‌ها اخذ می‌شود در تورم نقش دارد؛ بنابراین برای کنترل تورم نیاز به ایجاد یک هیات ثبات مالی هستیم.
رییس کل بانک مرکزی با بیان اینکه نمی‌توانیم تنها با سیاست پولی تورم را کنترل کنیم، بیان کرد: کنترل تورم نیاز به یک هیئت ثبات مالی است تا هماهنگی‌ها در سیاست‌های مالی، بودجه‌ای و پولی با همکاری دستگاه‌های اقتصادی ایجاد شود. هیات ثبات مالی برای هماهنگی سیاست‌های مالی، بودجه‌ای و پولی و تجاری راه‌اندازی می‌شد تا این مجموعه با هم سیاست‌های کنترل تورم را پیش ببرند.
تدوین سیاست‌های پولی در راستای ثبات اقتصاد کلان
وی با بیان اینکه سیاست‌های اعتباری و پولی در راستای ثبات اقتصاد کلان تدوین می‌شود، گفت: سیاست‌های خوبی در این حوزه شروع شده و حتماً آن را ادامه خواهیم داد، اما حتماً در این دوره از سیاست‌های پولی برای پیشبرد اهداف اقتصاد کشور بیشتر استفاده خواهیم کرد البته سیاست پولی یک سیاست دائمی نیست و می‌توان برای دوره کوتاه‌مدت ۶ماهه از آن استفاده کرد.
فرزین در خصوص نرخ سود بانکی چیست، گفت: شورای پول اعتبار برای نرخ سود بانکی مصوبه داشته و اخیراً اجرای انتشار اوراق گواهی سپرده با نرخ ۲۳ درصد برای بانک‌ها آغاز شده است. حتماً از ابزار نرخ سود برای پیشبرد سیاست پولی استفاده خواهیم کرد، اما اینکه از این سیاست چگونه استفاده می‌کنیم را اجازه دهید در عمل نشان دهیم.
رییس کل بانک مرکزی درباره حساب واحد خزانه نزد بانک مرکزی و اینکه بعضی شرکت‌ها هنوز به این حساب متصل نشده‌اند، پاسخ داد: حساب واحد خزانه به این معنا است که منابع شرکت‌هایی که در بانک‌ها بوده، را به حساب بانک مرکزی منتقل شود تا منابع دولت نزد بانک مرکزی انتقال یابد تا رشد پایه پولی و نقدینگی را کنترل شود؛ در واقع این یک ابزار برای کنترل تورم است که این سیاست را باید بازنگری کنیم.
وی درباره رشد نقدینگی اظهار داشت: هدفی که بانک مرکزی برای امسال تعیین کرده بود رشد ۳۰ درصدی نقدینگی است و ما هم فعلاً آن را دنبال خواهیم کرد، البته کنترل بیش از حد نقدینگی خودش مسائل و مشکلاتی به وجود می‌آورد.
فرزین باید تورم را به‌گونه‌ای کنترل کنیم که هم تولید آسیب نبیند و هم تورم کنترل شود، تصریح کرد: سیاست‌های کنترل نقدینگی بانک مرکزی را فعلا دنبال می‌کنیم تا سال به پایان برسد، البته در دو ماه پایانی سال و به خصوص در اسفندماه تقاضای نقدینگی افزایش پیدا می‌کند و نمی‌توانیم بگوییم رشد نقدینگی را در اسفندماه به شدت محدود می‌کنیم و نباید کاری کنیم که انسداد پولی ایجاد شود و کسب‌وکارها و تولید به مشکل بخورد.
