اوراق گام (گواهی اعتبار مولد)، یک ابزار تامین مالی کارآمد برای بنگاه های اقتصادی محسوب میشود که با استفاده از آن میتوان سرمایه در گردش بنگاه های اقتصادی را بدون آثار تورمی تامین کرد. این اوراق توسط بانک های عامل در سررسیدهای مختلف (از 1 ماه تا 12 ماه) امکان انتشار دارد و تضمین بازپرداخت آن نیز توسط خود بانک های عامل صورت می پذیرد.
گفتنی است بانک مرکزی با هدف رفع موانع پولی رونق تولید، هدایت منابع مالی به فعالیت‌های مولد اقتصادی و تأمین سرمایه درگردش سالم و پایدار برای واحدهای تولیدی اقدام به معرفی این ابزار مالی در بازار پول نموده است. در واقع اوراق گام امکان جدیدی را برای شرکت‌های تولیدی فراهم میکند به نحوی که تولیدکنندگان بر اساس فاکتور خرید مواد اولیه، درخواست انتشار این اوراق را از موسسه اعتباری عامل در وجه بنگاه فروشنده مواد اولیه می‌نمایند. دارنده اوراق گام می‌تواند آن را بابت خرید نهاده به سایر بنگاه‌های عضو سامانه گام منتقل نماید و از این طریق تامین مالی تولیدکنندگان صورت می‌گیرد.
نرخ سود اوراق گام چگونه تعیین می شود؟
مجید کریمی، مدیر کل دفتر تحقیقات و سیاست های پولی وزارت اقتصاد در گفت و گو با خبرگزاری تسنیم، در پاسخ به این سوال که نرخ سود این اوراق چگونه تعیین میشود، گفت: قاعدتا از این اوراق باید در زنجیره استفاده شود که بدیهی است در اینجا نرخ سود معنایی ندارد، اما اگر کسی در وسط زنجیره نیاز به منابع مالی پیدا کرد وقصد نقد کردن اوراق را داشت، اوراق گام را می تواند به صورت تنزیل شده در بازار عرضه کند و معادل ریالی آن را دریافت کند، که دراینجا مشخصا نرخ را بازار تعیین میکند.
به عنوان مثال وقتی نرخ تنزیل 30 درصد میشود، یعنی ترجیح فعالان بازار یا به طور کلی مردم، بر این است که نقدینگی را نگه دارند، بنابراین در چنین شرایطی اوراق با میزان بیشتری تنزیل میشوند و در واقع کسی تعیین کننده ی نرخ نیست و ساز و کار بازار آن را تعیین میکند.
وی افزود: البته لازم به ذکر است که تسهیلات این اوراق (از زمانی که اوراق گام صادر میشود تا زمانی که سررسید آن فرا میرسد) و تمامی قواعد و قوانینی که در ساز و کار انتشار اوراق گام حاکم ، است طبق قوانین بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار است.
در ادامه باید اشاره کنم که اوراق گام زمانی رشد میکند که تعداد افراد زنجیره ی آن افزایش پیدا کنند، یعنی به عنوان مثال اوراق گام در زنجیره ی تامین کالای مدنظر، به جای اینکه سه دست بچرخد، بیش از 10 دست معامله شود و زنجیره ها بتنوانند با همین اوراق فعالیت خود را ادامه دهند.
یا به بیانی دیگر عملا این اوراق جایگزین پول شوند و افراد برای تامین نیاز مالی خود به سمت نقد کردن این اوراق با سود 30 درصد نروند، اگر این اتفاقات رخ دهد آن وقت میتوانیم بگوییم که اوراق گام در مسیر درستی قرار گرفته و مفید بوده است.
هدف گذاری 500 هزار میلیاردی انتشار اوراق گام تا پایان سال 1401
مدیر کل دفتر تحقیقات و سیاست های پولی وزارت اقتصاد در خصوص میزان انتشار اوراق گام تا پایان سال گفت: هدف گذاری انتشار اوراق گواهی اعتبار مولد (گام) تا پایان سال 500 هزار میلیارد تومان است که به نظر میرسد با توجه برخی آمار که البته رسمی نیستند، تا کنون حدود 45 هزار میلیارد تومان آن محقق شده است.
انتشار 45 هزار میلیارد تومانی اوراق گام تا آذر ماه
حمید آذرمند، مدیر اداره تامین مالی زنجیره تولید بانک مرکزی در مصاحبه که چند روز پیش داشت، ضمن اشاره به استقبال بنگاه های اقتصادی از انتشار اوراق گام گفت: تاکنون بالغ بر 45 هزار میلیارد تومان اوراق توسط پانزده بانک منتشر شده و سایر بانک‌ها نیز آماده توسعه این ابزار می‌باشند. از این میزان، حدود 11 هزار میلیارد تومان سررسید شده و تعهدات به طور کامل بازپرداخت شده است. بر این اساس و با توجه به کارکرد مؤثر این ابزار در تأمین مالی تولید و رفع تنگنای اعتباری بنگاه‌ها با شیوه‌های غیرتورمی، گسترش ابزار در زنجیره‌های مختلف تولیدی با جدیت تداوم خواهد یافت.
مجید عشقی، رئیس سازمان بورس هم در نشست خبری که اخیرا برگزار شد، ضمن اشاره به تجدید نظر در قوانین فرایند معاملاتی و پذیرش اوراق گام در بازار سرمایه، در خصوص میزان انتشار اوراق گامی که در بازار سرمایه صورت گرفته است، گفت: انتشار اوراق گامی که در شبکه بانکی صورت می‌گیرد در اختیار ما نیست و اظهار نظری نمی‌کنیم اما در خصوص اوراق بازار گام در بازار سرمایه که زیر نظر بازار سرمایه است، بررسی‌های جدی در حال صورت گرفتن است.
گفتنی است از 39 هزار میلیارد تومان اوراق پذیرش شده در بازار معاملات ثانویه (در بازار سرمایه)در شرایط فعلی حدود 30 هزار میلیارد آن در بازار سرمایه قابل معامله است، طبیعی است که بانک‌هایی که در بورس هستند اوراق آنها در بورس و بانک‌هایی که در فرابورس هستند، اوراق آنها در فرابورس عرضه میشود.
