به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش ایران اکونومیست، امروزه اقتصاد پسماند یا زباله ای به عنوان نوعی از اقتصاد پنهان و غیررسمی در دنیا رو به گسترش است و پتانسیل بالای موجود و درآمد ناشی از فعالیت حوزه تفکیک و جمع آوری پسماندها بواسطه توسعه تکنولوژی و حمایت از فناوران در کشورهای پیشرفته زمینه کارآفرینی و اشتغال بسیاری را فراهم کرده است.
اتفاقی که به گفته یکی از فعالان حوزه دانش بنیان کشورمان در ایران نیز بواسطه فناوران می تواند رقم بخورد، چراکه بسیاری از دلالان و حتی فعالانی که در قالب شرکت های این حوزه به دنبال سوددهی بالاتر هستند، پسماندهای خود را به بازار سیاه و دلالان برای قاچاق به خارج از کشور عرضه می کنند.
اشکان نامدار مدیر تحقیق و توسعه یک گروه تولیدی – صنعتی که با خبرنگار ایران اکونومیست گفت و گو می کرد، افزود: این دلالان مستقیما پسماندهای جمع آوری شده را به بازار سیاه و خارج از کشور از جمله پاکستان و برخی کشورهای آفریقایی ارسال می کنند و در آنجا نیز این پسماندها را بدون توجه به مخاطرات زیست محیطی می سوزانند و از آن برخی فلزات گرانبها از جمله طلا، پلاتین، پالادیوم و مس ناخالص استحصال می کنند که امکان اینکه با پالایش خلوص این فلزات را هم بالا ببرند وجود دارد.
فروردین ماه امسال بود که توحید صدری نژاد، رییس اتحادیه صنایع بازیافت ایران ارزش تنها ۸ قلم ضایعات اصلی کشور را حدود ۳ میلیارد دلار در سال عنوان کرد که شامل کاغذ، سه گروه پلاستیک، شیشه، آهن، لاستیک و آلومینیوم است، ارزش تنها این ۷۵ هزار میلیارد تومان (به قیمت دلار ۲۵ هزار تومانی) جدا از ضایعات الکتریکی و الکترونیکی است که این رقم را بسیار بسیار بالاتر خواهد برد.
این فناور حوزه پسماندهای الکترونیکی در خصوص مجموعه دانش بنیان راه اندازی شده از سال ۱۳۹۲ در شهرک صنعتی ایوانکی تهران گفت: این گروه علمی متشکل از جمعی از دانش آموختگان نخبه دانشگاه های صنعتی برتر کشور است که با راه اندازی یک مجموعه فناورانه، بازیافت های الکتریکی و الکترونیکی را به فلزات گرانبهایی از جمله طلا، پلاتین، مس و پالادیوم تبدیل می کند و زمینه اشتغال ۶۰ نفر را نیز فراهم کرده اند.
حوزه ای که به گفته نامدار بخش عمده ای از آن در خلاء سازمانی متولی و نبود نظارت صحیح، به یک چرخه برای سودجویی عده ای دلال تبدیل شده است.
از کارتریج پرینتر کیلویی ۸۰۰ تومانی تا برد کیلویی ۸۰ هزار تومانی
این فعال حوزه دانش بنیان کشورمان با بیان اینکه، این شرکت فناور در حوزه صنایع نوین جزو شرکت های تک محسوب می شود، اظهار کرد: در حال حاضر با استفاده از یک روش جدید و غیرحرارتی در ایران از پسماندهای الکترونیکی، فلزات ارزشمند و گرانبها استخراج می کنیم.
نامدار افزود: با این اقدام از انتشار فلزات سنگین در طبیعت و آب به عنوان منشاء بسیاری از بیماری های خطرناک جلوگیری می کنیم که این یک خدمت بزرگ به محیط زیست و حوزه بهداشت کشور محسوب می شود.
مدیر واحد تحقیق و توسعه شرکت فناور پارس چرخش آسیا در ادامه اظهار کرد: البته در طول سال های اخیر تعدادی از شرکت های فعال دانشجویی نیز به این کار روی آورده اند اما ما به شکل صنعتی این کار را انجام می دهیم.
نامدار همچنین درخصوص اینکه، پسماندهای مورد نیاز خود را از چه روشی تهیه می کنند، توضیح داد: پیش از این با روش تهاتر و با همکاری شهرداری یک سری غرفه های بازیافت در سطح مناطق ۲۲ گانه تهران راه اندازی کرده بودیم و بخشی را که مربوط به خودمان بود، در قبال خدمتی که انجام داده بودیم، جدا کرده و مابقی را به شهرداری تحویل می دادیم اما در حال حاضر این پسماندها را از شهرداری خریداری می کنیم.
وی در خصوص قیمت خرید انواع پسماندهای الکترونیک و الکتریکی از شهرداری ها نیز با بیان اینکه، قیمت هر پسماندی متفاوت است، افزود: به عنوان مثال از کارتریج پرینتر کیلویی حدود ۸۰۰ تومانی می خریم تا سی پی یو که هر عدد ۲۰ هزار تومان است. یا برد الکترونیکی را کیلویی ۸۰ هزار تومان و گوشی موبایل را ۲۰۰ هزار تومان و کیس کامل، تلویزیون و لوازم الکترونیکی مصرفی تر راکه ارزش اولیه خرید بیشتری دارند، با قیمت بالاتری خرید می کنیم و تراز قیمتی این پسماندها از رقم پایین تا رقم های خیلی بالا وجود دارد.
فناوران حوزه پسماند، مشکل بازار ندارند
حوزه پسماندها از جمله حوزه های محدودی است که خوشبختانه مشکل بازار ندارد به طوری که نامدار در پاسخ به این سوال که محصولات خود را به چه شکلی عرضه می کنید و آیا مشکل بازار دارید یا خیر می گوید: مشکل بازار نداریم چراکه یکی از عمده محصولات تولیدی ما کاتود مسی به عنوان یکی از ارزشمندترین محصولات است و بازار فلزات گرانبها نیز همواره موجود است.
وی درخصوص اینکه چطور از پسماندهای الکترونیکی، طلا بازیافت می شود نیز گفت که در بسیاری از محصولات الکترونیکی لایه هایی از طلا به کار رفته است و با ذکر مثالی ادامه داد: از جمله محل اتصال تلفن همراه با شارژر که یک پین سه تایی طلایی رنگ است که یک لایه مسی است اما یک پوشش طلا روی آن خورده است و اگر در حجم قابل بالا جمع آوری شود، میزان طلای ارزشمندی از آن استخراج می شود.
نامدار همچنین با بیان اینکه، بردهای مخابراتی پُر از طلا و نقره هستند یا بردهای کامپیوتری و مادربردها و چیپ ست ها پلاتین طلا دارند، افزود: در ساعت های هوشمند نیز به شدت طلا موجود است و قیمت آنها به همین دلیل با قیمت گوشی هوشمند یکی است.
این مهندس مواد و متالوژی در ادامه بر ضرورت ورود معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به ساماندهی حوزه پسماندها در کشور به منظور حمایت از فناوران، جلوگیری از خروج سرمایه از کشور و ایجاد اشتغال پایدار نه اشتغال موجود که بواسطه سوءاستفاد از طبقه ضعیف جامعه صورت می گیرد، تاکید کرد.
برای تامین مواد اولیه خود به شدت نیازمند همراهی مردم هستیم
این مهندس متالوژی با بیان اینکه، متاسفانه در تامین نهاده های اولیه برای تولید با مشکل مواجه هستیم، گفت: بسیاری از سازمان ها و نهادهای دولتی همچون شرکت های برق، مخابرات و پتروشیمی ها می توانند به شکل صحیح نهاده ها و پسماند مورد نیاز ما را تامین کنند اما این مهم با مشکل مواجه است.
نامدار با بیان اینکه، نیازمند همکاری بیشتر مردم در زمینه تحویل پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی خود به شهرداری ها هستیم، افزود: مردم برای کمک به ما می توانند بازیافت های الکتریکی و الکترونیکی خود را در مناطق مختلف به شهرداری ها تحویل دهند و در حال حاضر شهرداری تهران، مشهد و یزد با ما همکاری می کنند.
وی با بیان اینکه، این مجموعه فناورانه از توان روزانه بازیافت ۶ تن و سالانه ۲ هزار تن پسماند الکترونیکی و الکتریکی برخوردار است، گفت: این درحالی است که به دلیل عدم تامین نهاده، خیلی کمتر از ظرفیت و توان خود فعالیت می کنیم.
مدیر واحد تحقیق و توسعه شرکت فناور پارس چرخش آسیا اظهار داشت: ۱۲ سال است که در این زمینه فعال هستیم و برای راه اندازی و تجهیزات بزرگترین و مجهزترین سایت فرآوری زباله های الکترونیکی کشور بر اساس استانداردهای روز اروپا تاکنون ۵ میلیون دلار هزینه کرده ایم. این درحالی است که ما تاکنون نتوانسته ایم کوچکترین تسهیلاتی دریافت کنیم و ما به شدت نیازمند تسهیلات لازم برای انجام برخی پروژه ها، توسعه اشتغال و کارآفرینی و البته تبلیغات و فرهنگ سازی در جامعه هستیم.
