به گزارش ایران اکونومیست، بیماران حق دارند که اطلاعات دارویـی مناسـبی را دریافت کنند و در این راستا، شرکت‌های دارویی موظفند بـرای کمـک بـه مراقبت عالی بیمار، اطلاعات دارویی مورد نیاز را به‌طور شفاف به همراه دارو عرضه کنند. ارائـه اطلاعـات مناسـب دارویی در برگه‌های دارویی برای فراهم‌کنندگان اطلاعات سلامت و همچنین بیماران، جهت اتخـاذ تصمیم‌گیری مناسب و بسـیار مهم‌تر از آن، افـزایش فوایـد دارو و کاهش عوارض مرتبط با دارو ضروری است.
به گفته محققان، به‌منظور ارائه اطلاعات مهم و اساسی برای استفاده ایمن و مؤثر از داروها، بروشورهایی توسط کارخانه‌های دارویی تهیه می‌شوند. بروشـورهای دارویی با هدف در اختیار قرار دادن اطلاعات مورد نیـاز دارویی برای پزشکان، داروسازان و پرستاران تهیه می‌شوند و تنها برخی از داروهای خاص مانند داروهای ضـدبارداری و داروهای ضد افسردگی، دارای بروشور دارویی جهت آمــوزش بــه بیمــاران هســتند. وجود اطلاعات دقیق، درست و قابل اعتماد در برگه‌های راهنمای دارویی در استفاده مفید و مؤثر دارو تـأثیر بسـزایی دارد و بالعکس، کیفیت پـایین و نـاقص بـودن اطلاعـات می‌تواند تأثیر منفی بر سلامت بیمـار داشـته باشـد.
محققانی از دانشگاه علوم پزشکی مازندران در این زمینه، یک مطالعه پژوهشی را انجام داده‌اند که در آن وضعیت بروشورهای داروهای ایرانی از دید داروسازان مورد بررسی واقع شده است.
در این تحقیق، ۲۰۳ داروساز شاغل در داروخانه‌های تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی مازندران به‌طور تصادفی انتخاب و وارد مطالعه شدند. سپس نظر آن‌ها در رابطه با بروشورهای فرآورده‌های دارویی ایرانی بررسی شد.
براساس یافته‌های این مطالعه، نظر داروسازان نسبت به کیفیت بروشورهای دارویی ایرانی از لحاظ مواردی چون ایجاد ترس و نگرانی از بروز عوارض جانبی، اندازه خط و فونت مطالب، اضافه کردن اطلاعات علمی داروسازان و مواردی از این قبیل در حد مطلوب نبود و باید سازوکارهای مناسبی در مقررات مربوط به تهیه بروشورها و نظارت سازمان غذا و دارو جهت ارتقای سطح اطلاعات در بروشورهای دارویی انجام شود.
بنا بر گفته‌های مینا امینی، پژوهشگر معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی مازندران و دو همکار دیگرش، «حدود ۶ درصد از داروسازان معتقد بودند، پزشکان به میزان کمی در ارتباط با محتویات بروشورهای دارویی از آن‌ها در داروخانه سؤال می‌کنند و تنها ۷ درصد از داروسازان، ایرادات احتمالی بروشورهای دارویی را به کارشناسان دارویی و مسئولین امر متذکر می‌شدند».
آن‌ها می‌گویند: «بر اساس نتایج مطالعه ما، حدود ۹ درصد از داروسازان نیز اطلاعات موجود در بروشورهای دارویی ایرانی را فاقد تأثیر قابل توجهی در اضافه کردن اطلاعات علمی خود می‌دانستند».
طبق اطلاعات ارائه‌شده در این پژوهش، به نظر می‌رسد در برگه‌های راهنمای دارویی، ارائه اطلاعات برای بیمار باید سازمان‌دهی شود و مطابق استانداردهای ملی و بین‌المللی باشـد. همچنین بهتر است برای افزایش فهم بیماران، مطالب بروشورها با ادبیات ساده نوشته شوند و از اختصارات و علائم تخصصی و اطلاعات علمی بدون توضیح در متن بروشـورها اجتنـاب شود.
امینی و همکارانش معتقدند: «اندازه حـروف و تضـاد رنـگ مـتن بـا پیش‌زمینه باید طوری انتخاب شود که برای اکثر بیماران خوانایی داشته باشند. به‌علاوه در مورد پاره‌ای از اشکال دارویی، گنجانـدن تصـاویر مناسب، برای فهم بیشتر، کمک‌کننده بوده و انگیـزه بیمـار را برای مطالعه بروشور بالا می‌برد. همچنین جهـت جلـوگیری از ترس و نگرانی بیمار از مصرف داروها، عوارض جـانبی داروها به‌صورت آمـاری ارائـه شده و فقـط تـداخلات دارویی و غذایی مهم، خطرناک و رایج ذکر شوند».
طبق این اطلاعات، لازم است بروشورهای دارویی ازنظر موثق بودن، روزآمد بـودن و مبتنی بر شواهد بودن، قابل اطمینان باشـند، ولـی ضـمن گنجاندن موارد ضروری و مفید، حجـم اطلاعـات ارائه‌شده نباید آن‌قدر زیاد باشـد کـه خواننـده را بی‌حوصله کرده و مانعی برای درک مناسب آن باشـد و هـمچنـین می‌بایست مختصـر و مفیـد باشـند تـا مؤثر واقـع شـوند.
بنا بر نظر تیم پژوهشی فوق، «بایستی به‌منظور اثربخشی بهتر داروها و نیز پیشگیری از بروز عوارض جانبی، بـه نحـوه صحیح مصرف داروها نظیر رعایت زمان مناسب مصرف دارو با غـذا اشـاره شـود و ضمناً به‌منظور جلـوگیری از بـروز مقاومت میکروبی بهتر است در بروشور آنتی‌بیوتیک‌ها، بر عدم مصرف خودسرانه دارو تأکید شود».
این یافته‌ها که می‌توانند با توجه شرکت‌های دارویی، به مصرف مؤثرتر، کارآمدتر و امن‌تر داروهای ساخت داخل کمک کنند، در مجلـه دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مازندران منتشر شده‌اند.
