به گزارش ایران اکونومیست، یکی از طرح‌های زیست‌محیطی پر سروصدای دهه‌های اخیر «طرح گردشگری جزیره آشوراده» بوده است. این پروژه در سال ۹۳ آغاز شد ولی در دولت دوازدهم در سال ۹۷ برای اولین‌بار اجرای آن به عنوان یکی از مصوبات سفر رییس جمهوری به استان گلستان با دستور مقام قضایی متوقف شد و بار دیگر در سال ۹۹ معاونت قضایی دادستان کل کشور دستور توقف این طرح را به دادستان گرگان ابلاغ کرد اما با وجود انتقادات وارد شده به این پروژه مانند فعالیت شرکت‌های پرورش ماهی در قفس در میانکاله، منشاء ریزگرد شدن آن و از بین رفتن محیط زندگی امن پرندگان، طرح گردشگری آشوراده موفق به کسب مجوز ارزیابی زیست‌محیطی سازمان محیط زیست در دولت سیزدهم شد. به جهت اهمیت این موضوع به ۱۱ نکته از صحبت‌های حر منصوری - دیده‌بان میانکاله - درباره این تصمیم اشاره می‌کنیم:
*طرحی که برای جزیره آشوراده در نظر گرفته شده به عنوان طرح گردشگری متمرکز اصلا نسخه مناسبی برای هیچ کدام از مناطق حفاظت شده به‌ویژه منطقه بسیار حساسی مانند تالاب بین‌المللی میانکاله و سایر زیستگاه‌ها و تنوع حیات وحش آن نیست.
*جزیره آشوراده در منتهی علیه شرقی پناهگاه حیات وحش و ذخیره‌گاه زیست کره میانکاله قرار دارد و بخش مهمی از این منطقه حفاظت شده محسوب می‌شود که دستکاری در آن می‌تواند عواقب فاجعه‌باری داشته باشد.
*مهاجرت پرندگان به تالاب میانکاله در فصل پاییز و زمستان از سمت دیواره شرقی صورت می‌گیرد یعنی از آشوراده وارد میانکاله می‌شوند. به عبارتی یک کریدور بسیار مهمی برای ورود پرندگان مهاجر به این منطقه از سمت شمال است که با دستکاری منطقه باعث آسیب به آن‌ها می‌شویم.
*منطقه آشوراده جزئی از ذخیره‌گاه زیست‌کره میانکاله است. سال‌ها قبل در زمان مدیریت دکتر ابتکار جلسات مختلفی درباره اجرای گردشگری در میانکاله به‌ویژه آشوراده با حضور صاحبنظران برگزار شد. در این جلسات تلاش‌های بسیار شد تا اقامتگاه‌ها و قسمت‌های سازه‌محور از منطقه خارج شوند. در نهایت سند پیشنهادی از طرف مرکز بررسی‌های استراتژیک نهاد ریاست جمهوری در دولت قبل تدوین شد. بر اساس آن تمامی سکونتگاه‌ها و هر آنچه قرار بود در قالب سازه ساخته شود به سه ضلع بندر ترکمن، بندر گز و گمیشان برده شوند و صرفا مناطق برای گشت و گذار و طبیعت‌گردی داخل منطقه باشند.
*اواخر سال ۱۴۰۰ عزت الله ضرغامی - وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی - درباره ساخت پلاژ و شهربازی و راه‌اندازی ورزش‌های آبی در این محدوده صحبت کرده بود این در حالیست که انجام این گونه اقدامات علاوه بر عواقب زیست‌محیطی، از نظر فنی هم نادرست است.
* از نظر فنی در قسمت غربی میانکاله به دلیل اشراف به خزر احداث پلاژ و انجام ورزش‌های آبی به لحاظ مسائل زیست محیطی کاملا اشتباه است. از سمت شرق در جزیره آشوراده هر نوع بارگذاری مانند پلاژ به عنوان مکانی برای ورزش‌های آبی، اشتباهی کاملا استراتژیک و از نظر فنی مردود است.
*تنها راهکار اجرای طرح گردشگری آشوراده و کاهش آسیب‌ها به این منطقه «اکوتوریسم» است. اکوتوریسم به نوعی اقدامی نرم‌افزاری است چراکه در این شیوه، گردشگری بدون ساخت و ساز انجام می‌شود و به‌نوعی یک سفر مسئولانه به مناطق حفاظت شده است که باعث افزایش و بهبود شاخص‌های زیست‌محیطی و اقتصادی مردم بومی می‌شود. هر نوع دستکاری و رد پای اکولوژیک در مناطق حفاظت شده خود به خود محکوم است و نباید این اتفاق به هر بهانه‌ای حتی گردشگری رخ دهد.
*اکوتوریسم از ۵۰ سال قبل به عنوان یک ابزار حفاظتی مطرح شده است و به مردم کمک می‌کند که عوامل و ارزش‌های طبیعی‌مان را حفظ کنیم. مردم محلی از این طریق «نان در می‌آورند» و اقتصادشان را تامین می‌کنند، بدین جهت با این روش خود به خود آن را بهتر از گذشته حفاظت می‌کنند تا منبع مالی و اقتصادی‌شان پایدار بماند.
بیشتر بخوانید: اکوتوریسم، تنها راه نجات آشوراده
*در اکوتوریسم با آموزش دادن به همان مردمی که تا آن لحظه داخل منطقه و بهره‌بردار بودند می‌توان منطقه را حفظ کرد.
*بهره‌برداری پایدار در گردشگری باید با توجه به ظرفیت برد انجام شود. در واقع ظرفیت برد مشخص می‌کند که در یک منطقه حفاظت شده چند نفر در طول روز و با چه شرایطی می‌توانند از منطقه بازدید کنند. شاید در یک فصل روزانه ۱۰۰ نفر بتوانند در منطقه‌ای حضور یابند و فصل دیگری که فصل حساسی است تنها ۲۰ نفر بتوانند بازدید کنند این در حالیست که در شکل گردشگری متمرکز برای این مسئله اصلا محدودیت وجود ندارد و به تعداد زیاد می‌توانند بازدید از منطقه را انجام دهند اما این کار می‌تواند عواقب سختی را داشته باشد.
*به‌طور قطع به منظور فراهم کردن شرایط برای بازدید تعداد زیادی از یک منطقه حفاظت شده به زیرساخت‌هایی نیاز داریم که خود باعث دستکاری منطقه می‌شود. دلیل اصلی حضور مردم در منطقه چشم‌اندازهای طبیعی، حضور پرندگان و حیات وحش است که در صورت دستکاری خود به خود کمتر و کمتر می‌شود. درواقع منطقه عوامل معرفی‌کننده‌ای که باعث جذب گردشگر می‌شوند را در میان مدت و بلند مدت به قطعیت از دست خواهد داد و به جای بهره برداری، منطقه مصرف و تمام می‌شود در نهایت نیز به پایان خواهد رسید.
