به گزارش ایران اکونومیست، فضای رسانه‌ای زیادی که به مشکلات تامین گاز اتحادیه اروپا و پیامدهای آن برای اقتصادهای در حال توسعه اختصاص داده شده، باعث شده است مشکلات مربوط به قیمت نفت مورد غفلت قرار گیرد. قیمت‌های نفت طی چند ماه گذشته تحت تاثیر انتظارات برای کندی اقتصاد جهانی، روند کاهشی داشته و حدود ۳۰ درصد از اوج قیمتی که اوایل سال ۲۰۲۲ به ثبت رساندن، عقب نشینی کرده‌اند.
خود این کندی اقتصادی، ارتباط نزدیکی با قیمت‌های انرژی به خصوص قیمت‌های نفت و گاز داشته است. با وجود کاهش ۳۰ درصدی قیمت‌های نفت، بسیاری از کشورهای خریدار با افزایش هزینه واردات نفت روبرو شده‌اند که چالش‌های اقتصادی آنها را تشدید خواهد کرد.
به عنوان مثال هند را در نظر بگیریم که یکی از واردکنندگان بزرگ نفت است. تحلیل اخیر ایندین اکسپرس نشان داده است به دلیل افزایش قیمت نفت در ابتدای امسال، کسری تجارت هند در نیمه اول سال به ۱۵۰ میلیارد دلار رسید و برای کل سال ممکن است دو برابر شده و به ۳۰۰ میلیارد دلار برسد.
این امر به نوبه خود مشکلاتی را در تراز پرداخت هند ایجاد می کند زیرا بخش‌های مختلف اقتصاد این کشور به دلیل قیمت‌های بالاتر نفت آهسته شده‌اند. این وضعیت تنها منحصر به هند نیست و در غرب هم دیده می‌شود. در اروپا، افزایش قیمت‌های نفت مشکلات مشابه هند را به وجود آورده است.
بلومبرگ اخیرا در گزارشی به مشکلات کشورهای واردکننده نفت اشاره کرده است و نوشته است: اروپا فقط مصرف کننده بزرگ گاز طبیعی نیست و این منطقه به خصوص اتحادیه اروپا عمده نفتی که مصرف می‌کند را از طریق واردات تامین می‌کند.
کشورهای منطقه یورو به واردات نفت، وابستگی زیادی دارند. از آنجا که هیچ عرضه نفت داخلی وجود ندارد، هر کدام از پنج اقتصاد بزرگ این بلوک شامل آلمان، فرانسه، ایتالیا، اسپانیا و هلند حداقل ۹۰ درصد به خرید خارجی برای پالایشگاه‌هایشان نیاز دارند. در چنین شرایطی، قیمت گذاری شدن نفت به دلار، به دردسری برای مقامات بانک مرکزی اروپا تبدیل شده که سال دشواری را سپری می‌کنند. کاهش تامین انرژی که با اقدام روسیه در کاهش عرضه گاز روی داده است، باعث افزایش سرسام آور قیمت‌های مصرف کننده شده است که در سپتامبر با رشد ۹.۹ درصد، رکورد زد. به این ترتیب، اروپایی ها هم مشقت مشابه کشورهای آسیایی را تجربه می‌کنند.
جیووانی استونوو، تحلیلگر کالای گروه یو بی اس در این باره گفت: دلار قوی‌تر، مشکل جدی برای کشورهای مصرف کننده نفت است که ارزهای ملی آن با دلار برابری نمی‌کند. طی ۱۲ ماه گذشته، قیمت نفت به ارزهای ملی، افزایش بسیار شدیدی پیدا کرده است.
هیچ راه حل ساده‌ای وجود ندارد؛ افزایش نرخ‌های بهره هم ریسک‌های ارزهای ملی اقتصادهای شکننده را تشدید کرده و همزمان کشورهای در حال توسعه باید مراقب ذخایر دلاری خود باشند.
این وضعیت ممکن است پیامدهای بزرگی برای بازارهای نفت آینده داشته باشد و ممکن است بازارهایی باشند که نقش بیشتری برای ارزهای ملی قائل می‌شوند.
چین که بزرگترین واردکننده نفت جهان است سالها تلاش کرده است استفاده از یوان را در تجارت بین المللی گسترش دهد. در یک اتفاق مبارک، روسیه که از شرکای این کشور در گروه بریکس و صادرکننده بزرگ نفت است، با ایده استفاده از ارزهای ملی همراهی زیادی می‌کند؛ به خصوص پس از این که اتحادیه اروپا در واکنش به حمله نظامی این کشور به اوکراین، واردات نفت دریابرد روسیه به این بلوک را از پنجم دسامبر ممنوع می‌کند.
کشورهای در حال توسعه دیگر از جمله هند هم سرگرم واکاوی ایده استفاده از ارزهای ملی به جای ارز تجارت جهانی در توافق‌های تجاری دو جانبه هستند. حتی هند مکانیزمی برای تسویه معاملات بین‌المللی به روپیه ایجاد کرده است؛ هر چند که همچنان پول نفت روسیه را به دلار پرداخت می‌کند.
این موضوع ممکن است روند رو به رشدی باشد که ارزش توجه دارد اما این که چطور در اتحادیه اروپا تاثیر خود را می گذارد، موضوع کاملا متفاوتی است. اتحادیه اروپا فرصت دارد و اتحاد نزدیک خود با آمریکا به خصوص در انرژی را اعلام کرده است. بنابراین حذف دلار در تجارت نفت ممکن است ایده بدی برای اروپایی‌ها باشد.
بر اساس گزارش اویل پرایس، با این حال، با نقش مهم دلار آمریکا در استطاعت خرید نفت در بحبوحه آنچه یک رکود اقتصادی جهانی به نظر می‌رسد، ممکن است برنامه‌های کشورهای واردکننده دیگر برای حذف دلار و آغاز استفاده از ارزهای ملی، حمایت جدی پیدا کند.
