به گزارش ایران اکونومیست به گفته محسن خجسته مهر، معاون وزیر نفت، ایران رتبه نخست ذخایر نفت و گاز جهان را دارد. بر اساس آمار موجود ۳۴۰ میلیارد بشکه نفت و گاز در زیرزمین، سرزمین ایران ذخیره شده که از این لحاظ مقام اول دنیا را در ذخایر نفت و گاز داراست. به گفته کارشناسان حدود نیمی از ذخایر گاز و نفت جهان برداشت شده اما علی رغم اینکه ایران رتبه نخست در این زمینه را دارد از این مقدار فقط یک سوم از این ثروت زیر زمینی برداشت شده و همچنان میزان زیادی نفت وگاز استحصال نشده در ایران وجود دارد. به گفته مجتبی یوسفی، نماینده اهواز در مجلس مهمترین مزیت نفت ایران همراه بودن آن با گاز در هنگام برداشت است بر خلاف سایر کشورهای نفت خیز که برای استحصال نفت باید گاز را با فشار وارد چاه کرده و نفت را برداشت کنند اما با تمام این تفاسیر ایران در برداشت، استحصال و ذخیره این ثروت عظیم با مشکل مواجه است.
در این میان گاز به دلیل شرایط استحصال، نگهداری و استفاده از نفت به صرفه تر و دارای مزیت بیشتری است. به گفته آگاهان ایران دومین ذخایر گازی جهان را داراست اما این محصول هنوز نتوانسته جای پای مناسبی برای خود در داخل و خارج از کشور دست و پا کند.
استفاده از گاز برای صنایع و مصارف خانگی سال‌ها است که در دسترس است و این دسترسی با قیمت مناسب به دست مصرف کننده داخلی می‌رسد از این جهت مصرف این انرژی در ایران با چالش مواجه بوده است. چرا که سو مصرف گاز در کشورعلی رغم ناتوانی بخش نفت و گاز برای استخراج، ذخیره و توسعه میادین و ذخایر زیر زمینی گاز نوعی ناترازی را برای کشور رقم زده است.
دولت‌ها همواره در ایران در بخش‌های مختلف انرژی، یعنی آب، برق و گاز این مهم را با قیمت بسیار پایینی به دست مصرف کننده می‌رسانند. درواقع یارانه پنهان موجود در این بخش مصرف این ثروت‌های خدادادی را بدون دغدغه به سومصرف تبدیل کرده است. بر اساس آمار موجود ۲۰ درصد از مصرف کنندگان گاز را پرمصرف‌ها تشکیل می‌دهند. گاز مهمترین سوخت مورد نیاز نیروگاه‌ها برای تولید برق است اما این مصرف بی رویه در روزهای گرم سال نیروگاه‌ها را با مشکل مواجه می‌کند و تولید برق در این روزها با چالش همراه می‌شود. در عین حال صنایع در زمستان به دلیل باز هم سومصرف گاز با مشکلات قطعی و افت فشار گاز مواجه می‌شوند، این در حالی است که برای کشوری با ذخایر عظیم گازی که عنوان دومین دارنده این ذخایر را با خود دارد، این مساله به یک تراژدی شباهت دارد!
با توجه به وجود برخی مشکلات در بخش سرمایه گذاری در بخش‌های بالادستی گاز و نفت جهت استحصال آن برای جلوگیری از مسائل و دغدغه‌هایی که در بالا گفته شد باید راه دیگری جهت جلوگیری از هدر رفت این مهم لحاظ شد. در این میان بحث تعرفه پلکانی برای برق و گاز تعریف شد.
«تعرفه پلکانی» یا IBT طرحی است که با اجرای آن یارانه نهفته در بخش انرژی از بین رفته و با واقعی شدن قیمت گاز و یا برق و آب می‌توان الگوی مصرف انرژی را در کشور تغییر و اصلاح کرد. این طرح با مزیت‌های مختلفی می‌تواند میزان قابل توجهی از هدر رفت و سومصرف انرژی در کشور جلوگیری کرده و سود حاصل از این مهم را برای به روز رسانی زیرساخت‌ها هزینه کند.
اکنون با ورود به فصل‌های سرد سال دغدغه کمبود گاز بار دیگر زمزمه می‌شود. در این شرایط با اجرای این تعرفه پلکانی گاز هم از سبب اجرای عدالت در پرداخت هزینه‌ها شد تا مصرف کنندگان معمولی و ای کم مصرف هزینه استفاده ۲۰ درصد پرمصرف را پرداخت نکنند. در عین حال اگر از قبل این صرفه جویی پس اندازی عاید بخش انرژی کشور نمی‌شود در عین حال با قطعی و یا واردات گاز نیز مواجه نباشیم.
یادداشت از سارامرادخانی
