خبری که ایرج خسروشاهی، نایب‌رییس سابق انجمن کودهای شیمیایی در خصوص آلوده‌بودن کودهایی که از چین به کشور وارد می‌شود؛ عنوان می‌کند این نگرانی را به همراه می‌آورد که سرب و کادمینیوم‌های موجود در این کودها به خورد میوه‌ها و محصولات کشاورزی تولیدی کشاورزان برود و در نهایت مصرف‌کننده آن را نوش‌جان کند. اتفاقاتی که در بازار کود شیمیایی در هشت‌سال اخیر افتاده، به‌طور قطع سودی که در پس‌پرده واردات این محصول نهفته را تایید کرده و بر تمایل دولتمردان بر استفاده از این سود صحه می‌گذارد. در گفت‌وگو با خسروشاهی بود که متوجه شدیم 90درصد از کارخانجات کود شیمیایی در هشت‌سال گذشته تعطیل شده و تولید این محصول از 300هزارتن به 40هزارتن کاهش یافته و بر واردات آن به همین میزان افزوده شده است. در ادامه گفت‌وگوی خسروشاهی را می‌خوانید:
تولید کود شیمیایی امروز که با هم صحبت می‌کنیم، چقدر است؟
تولید کود شیمیایی مخصوصا ماکروالمنت‌ها در یک‌سال گذشته سوپرفسفات ساده بوده و تنها 40هزارتن تولید شده است. مابقی کودهای موردنیاز از طریق واردات تامین شده است.
تولیدات شما چقدر و از چه زمانی کاهش یافته است؟
پیش از سال 84، در کشور بالغ بر 300هزارتن کود شیمیایی تولید می‌شد اما سیاست‌های ضدتولید دولت متاسفانه سبب شد امروز تولیدات فقط به یک نوع محصول و در حجم 40هزارتن خلاصه شود.
کارخانجات تعطیل‌شده هم داشته‌اید؟
متاسفانه همه کارخانه‌ها خوابیده‌اند و می‌توان قاطعانه گفت که 90درصد از کارخانه‌ها تعطیل شده‌اند.
از سیاست‌های ضدتولید صحبت کردید. چه سیاستی باعث افت تولید شما شد؟
از آنجا که بخش خصوصی توان خرید تولیدات ما را ندارد، همیشه کودهای تولیدی را دولت خریداری کرده و با سوبسید در اختیار کشاورزان قرار می‌داد اما از سال 84 به بعد کم‌کم خریدهای دولت کاهش یافت و ما هم که بازاری برای محصولاتمان نداشتیم ناگزیر به خروج از بازار و چرخه تولید شدیم.
علت جایگزین‌کردن محصولات وارداتی با تولیدات شما چه بود؟
لذتی که در واردات است در تولید نیست. سود نهفته در واردات انگیزه لازم برای این اقدام را فراهم کرده بود.
دولت چقدر یارانه به کود می‌داد؟
پیش از سال 84 کود تولیدی را از ما 170تومان در کیلو خریداری می‌کردند و 50تومان در کیلو به کشاورزان می‌فروختند. اکنون نیز با قیمت 400یورو از خارج خریداری می‌کنند و کیلویی 400تومان به کشاورز می‌فروشند.
شاید دلیل جایگزین‌کردن کود وارداتی، کیفیت تولیدات شما بوده است.
خیر. کیفیت تولیدات ما در سطح مطلوبی بود. شرکت خدمات حمایتی ناظر بر عملکرد ما بود و تولیدات را نمونه‌برداری و کیفیت آن را آنالیز می‌کرد. در هیچ‌کدام از نمونه‌گیری‌ها سرب و کادمینیوم در تولیدات وجود نداشت. اما اکنون جنسی که کشتی‌کشتی از چین می‌آید را اگر آزمایش کنند، به نتیجه دیگری خواهند رسید.
اگر بنا به گفته شما تولید داخل تا این حد افت کرده باشد پس چرا همچنان در جداول گمرک صادرات کود شیمیایی درج می‌شود؟
این کودهای صادراتی، کود اوره است که توسط پتروشیمی‌ها تولید می‌شود. در حالی که کود اوره مورد نیاز کشور دومیلیون‌و700هزارتن در سال برآورد می‌شود اما تولید این محصول در پتروشیمی بالغ بر چهارمیلیون‌تن است. بنابراین مازاد آنچه در کشور مصرف می‌شود را سالانه صادر می‌کنند که این ارتباطی به تولید کود شیمیایی توسط بخش خصوصی ندارد.
پس یعنی تمام آنچه اکنون در کشور مورد استفاده کشاورزان قرار می‌گیرد، محصولات وارداتی است؟
بخشی از محصولات مورد استفاده نیز کودهای تقلبی است. عده‌ای از افراد خاک را به‌صورت گرانول درمی‌آورند و به آن مقداری گرده، اضافه می‌کنند و به اسم کود شیمیایی به کشاورزان می‌فروشند. این موضوع هم به کشاورزی کشور و هم به تولید کود شیمیایی ضربه می‌زند.
