به گزارش خبرنگار حوزه میراث فرهنگی ایران اکونومیست، یکسال از سپردن سکان اداره کشور به دولت سیزدهم میگذرد، دولتی که به ریاست آیتالله سید ابراهیم رئیسی و با شعار دولت مردمی، ایران قوی کار خود را آغاز کرد و به اذعان بسیاری از کارشناسان و ناظران، در تاریخ دولتهای پس از انقلاب، هیچ دولتی بهاندازه دولت سیزدهم و آیتالله رئیسی میراثدار مشکلات، ضعفها و کاستیهای برجایمانده از دولت پیش از خود نبوده است.
وضعیت بد شاخصهای کلان اقتصادی، کسری بودجه، کاهش ارزش پول ملی، تورم بالا و بسیاری دیگر از چالشها که ماحصل سیاستگذاریها و اقدامات نادرست سالهای پیش از ۱۴۰۰ بود شرایطی را رقم زد که به گفته آیتالله رئیسی در اولین حضور وی در جلسه هیات دولت که با وزرای دولت قبل برگزار شد، نخستین چالش پرداخت حقوق مردادماه بود!
با اینحال گرچه چالشها بسیار زیاد بوده و هست، اما با همت مسئولان دولت سیزدهم اعم از رئیس جمهوری، وزیران و سایر ارکان دستگاه اجرایی، طی یکسال گذشته علاوه بر رفع بسیاری از چالشهای گذشته و تلاش برای ریلگذاری صحیح برای حرکت به سوی شرایط بهتر، اقدامات ارزشمندی نیز در حوزههای مختلف عملکردی صورت گرفته است که به نظر میرسد با گذشت یک سال از استقرار دولت اکنون نوبت به بازخوانی آن رسیده است.
در این گزارش به اقدامات و دستاوردهای دولت سیزدهم در حوزه میراث فرهنگی خواهیم پرداخت.
آغاز فصلی روشن با رویکرد گرهگشایی از کار مردم
بررسی عملکرد دولت و وزارت میراثفرهنگی در یک سال گذشته نشان میدهد که رویکرد گرهگشایی از کار مردم و باز کردن زنجیرها و قفل و بستهای اداری از مسیر فعالیت مردم در دولت سیزدهم و این وزارتخانه، نویدبخش آغاز فصل جدید در توسعه صنعت گردشگری و رونق صنایع دستی و توجه به حفاظت و صیانت از میراث فرهنگی کشور است.
نهضت حفاظت، احیا و مرمت بافتهای تاریخی، تغییر رویکرد روایتگری میراث تاریخی و فرهنگی کشور و برگزاری تجلیل از چهرههای ماندگار میراث فرهنگی پایه گذاری شد
در این مدت گامهای زیربنایی دیگری هم برای تحول در حوزههای تخصصی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برداشته شده که ثمرات آن قطعا در سه سال باقیمانده از دولت سیزدهم بروز و ظهور خواهد داشت.
در این زمینه میتوان به تفویض اختیارات ستادی به مدیران استانی، نهضت احیا و مرمت بافتها و محوطههای تاریخی، نهضت حفاظت میراث فرهنگی و تغییر رویکرد در روایتگری میراث تاریخی و فرهنگی کشور و برگزاری اولین دوره تجلیل از چهرههای ماندگار میراث فرهنگی با هدف تکریم پیشکسوتان و تدوین تاریخ شفاهی میراث فرهنگی و بهرهبردن از ظرفیتهای سرمایههای انسانی، اشاره کرد.
در همین چهارچوب تا کنون دو نشست ۸ ساعته با حضور ۸۰ متخصص حوزه میراثفرهنگی و باستانشناس و اطلاع از چالشهای وضع موجود و همچنین نخستین دوره چهرههای ماندگار میراثفرهنگی برگزار و از از ۱۲ پیشکسوت حوزه میراثفرهنگی، تقدیر شد.
راهاندازی ۳۵ موزه جدید، استرداد ۲۳ شی تاریخی و صدور بیش از هزار مجوز کاوش
بازبینی اهمیت و جایگاه موزه و موزهداری از جمله رویکردهای جدید در برنامههای دولت سیزدهم است، در شرایطی که مخزن به عنوان پدیده ای نامبارک در موزههای کشور عنوان میشود و ۹۰ درصد اشیاء ثبت شده کشور امکان نمایش ندارند، در یک سال گذشته ۳۵ موزه جدید در کشور راهاندازی شده است.
راهاندازی آزمایشی شبکه تلویزیون اینترنتی میراث و تاسیس انجمن خیرین میراث فرهنگی کشور از اقدامات وزارت میراث فرهنگی در یک سال گذشته است
تعارض منافع مردم به ویژه زمینهای کشاورزی داخل حریم میراث با قوانین حرایم محوطههای تاریخی یکی دیگر از چالشهای قدیمی حوزه میراث فرهنگی است که در یک سال گذشته با پیشنهاد وزارت میراث فرهنگی و دستور رئیسجمهوری و حمایت وزارت جهاد کشاورزی با طرح اعطای زمینهای معاوض حل و فصل شد.
تشکیل شوراهای اندیشهورزی کاخ موزهها و پایگاههای مهم تاریخی، راهاندازی آزمایشی شبکه تلویزیون اینترنتی میراث و آمادهسازی زیرساختهای تولید و انتشار محتوا و تولید چندرسانهای در حوزههای گردشگری، صنایعدستی و میراث فرهنگی و تاسیس انجمن خیرین میراث فرهنگی کشور و آییننامهی کارگروه مبارزه با قاچاق اموال تاریخی از دیگر اقدامات وزارت میراث فرهنگی در یک سال گذشته است.
در یک سال گذشته وزارت میراثفرهنگی با تغییر رویکرد از پژوهشهای بنیادین به مطالعات و پژوهشهای کاربردی ۴۲۰ طرح پژوهشی، مقاله علمی و کتاب منتشر شده و مجوز کاوش بیش از ۱۰۰۰ محوطه باستانی و مستندسازی صادر شده است. همچنین دیپلماسی بینالمللی فرهنگی دستور کار دولت سیزدهم قرارداشت که در این چارچوب ۱۲پرونده از قبیل: زیارت رضوی، فرهنگ افطاری و... برای ثبت در فهرست جهانی یونسکو آمادهسازی شد، همچنین با همکاری وزارت خارجه ۲۳ شی تاریخی از خارج از کشور مسترد شد.
تپه کلار کلاردشترفع تزاحمها در حوزه میراثفرهنگی
در یک سال گذشته برای نخستین بار قوانین در این حوزه برای صیانت از میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی در کمیسیون مجمع تشخیص مصلحت نظام تصویب شده است، و وزارت میراث فرهنگی پیشنویس احکام توسعه هفتم در هر سه حوزه را تدوین کرده است.
یکی از نقاط عطف عملکرد وزارت میراثفرهنگی، تشکیل کارگروههایی تخصصی متشکل از کارشناسان و متخصصان و فعالان سازمانهای مردمنهاد و تشکلهای حامی میراث فرهنگی که به سرعت گزارش میدانی از وضع موجود و میزان خسارت از بافت تاریخی و شهر یزد ارائه کردند.
در این دوره همچنین رفع تزاحمها در حوزه میراثفرهنگی در دستور کار قرار گرفت، به حقوق عامه و میراثفرهنگی بیشتر تمرکز شد تا سازوکارهای رفع مشکلات مردم روشن و در هیئت دولت تصمیم گیری شود.
میدان مشقتدوین طرح میدان مشق
طرح میدان مشق از سال ۸۲ آغاز شده بود، که با پیگیریهای وزارت میراث فرهنگی طرح میدان مشق در جلسه هیئت دولت مطرح شد و اکنون در حال نهایی شدن است. میدان مشق یک محوطه تاریخی مربوط به دوره قاجار است که در تهران در محدوده بین خیابان امام خمینی و سی تیر واقع شدهاست. این اثر در تاریخ ۱۲ مهر ۱۳۷۷ با شماره ۲۱۳۰ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این میدان مدت کوتاهی نیز در دوره پهلوی اول به نام باغ ملی خوانده میشد و بعد از آن ساختمانهای دولتی در آن ساخته شد.
قلعه فلکالافلاکاختصاص بیش از ۷۰ درصد بودجه وزارتخانه به حوزه میراثفرهنگی
اختصاص بیش از ۷۰ درصد بودجه وزارتخانه به حوزه میراثفرهنگی نشان از اهمیت و شان حوزه میراث فرهنگی است، اما در دولت سیزدهم تلاش شده است حفاظت و مرمت و بازسازی میراث فرهنگی به عنوان مسئولیت اجتماعی همه جامعه قرار گیرد و سهم مشارکت مردم افزایش یابد.
ثبت آثار میراث فرهنگی در فهرست جهانی یونسکو در دو دهه اخیر با جدیت انجام شده است و تاکنون ۲۶ اثر میراث فرهنگی در فهرست آثار ملموس و ۱۷ عنصر فرهنگی در فهرست آثار ناملموس یونسکو ثبت جهانی شده است، اکنون وزارت میراث فرهنگی به گونه ای برنامه ریزی کرده است که تا سال ۱۴۱۱ برنامههای ثبت جهانی مشخص شده است، که باید علاوه بر وزارتخانه میراث فرهنگی، وزارت امورخارجه، وزارت علوم و کمیسیون ملی یونسکو، دوستداران و حامیان میراث فرهنگی و اقشار مختلف در جوامع محلی در مستندسازی پرونده های این آثار هم افزایی داشته باشند.
