تحلیل مسعود نیلی از بازار ارز و نرخ تورم

مسعود نیلی روز سه شنبه در سومین همایش سیاست های پولی و چالش های بانکداری و تولید، با بیان اینکه، مروری بر مشاهدات بازار ارز طی سال 91 تا کنون نشان دهنده شرایط خاص آن است، به تشریح عوامل موثر در این بازار پرداخت و افزود: افزایش متواتر جهش نرخ ارز باعث کاهش ارزش پول ملی شد که بدنبال آن ارزش پول کشورمان طی در یک دوره کوتاه به یک سوم رسید و البته باید گفت در این مورد عوامل داخلی و خارجی دخالت داشتند.

وی با تاکید بر اینکه، بعد از یکسان سازی نرخ ارز در سال 81 مجددا با بازار موازی رو به رو شدیم، گفت: در این زمان نظام یکسان سازی نرخ ارز و نرخ برابری ارز برداشته شد.

نیلی، عامل سوم را آغاز روند نزولی نرخ ارز در بازار آزاد از تابستان سال جاری اعلام کرد و اظهار داشت: همچنین یکی از اتفاقات مهم در بازار ارز مربوط به موضع گیری بانک مرکزی در خصوص نرخ دلار بود، چرا که برای اولین بار بانک مرکزی موضع صریحی برای نرخ ارز گرفت که این موضع از مواضع بانک مرکزی در سال های قبل متفاوت بود.

وی با بیان اینکه، قبلا بازار یک چیزی می گفت، اما بانک مرکزی چیز دیگری را مورد اشاره قرار می داد، تصریح کرد: بانک مرکزی در سال جاری رسما اعلام کرد که از کاهش نرخ ارز استقبال نمی کند.

مشاور اقتصادی رئیس جمهوری اشاره ای به وضعیت نرخ ارز در سال های دهه 80 داشت و گفت: مراجعه به سال های دهه 80 نشان می دهد که نرخ ارز واقعی به میزان قابل توجهی کاهش یافته است، چرا که در آن زمان وضعیت درآمدهای نفتی خوب بود و همین امر باعث افزایش سطح عمومی درآمدها در کشور شد.

نیلی ادامه داد: از زمستان سال 90 تا بهار 92 دوره دیگر بازار ارز آغاز شد، چرا که بعد از اعلام اعمال تحریم های جدید علیه بانک مرکزی و نفت ایران موجب شد که محدودیت ارزی در بازار به وجود بیاید و به دنبال این امر انتظار در بازار بالا رفت و فاصله تعدیل نرخ ارز در دهه 80 پر شد.

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه، بعد از افزایش نرخ ارز طی دو سال گذشته، شرایطی که طی سال های دهه 80 ایجاد شده بود رفع شد، تصریح کرد: از زمستان سال 90 بر اساس آمارهای بانک مرکزی رشد اقتصادی منفی شد، بنابراین افزایش تقاضای غیر رسمی و کاهش تقاضای تجاری را داشتیم.

وی با بیان اینکه، بعد از آن طی ماه های اخیر انتظارات بازار کاهش یافت، تصریح کرد: امسال پیش بینی تمام بخش های اقتصادی بر این است که رشد اقتصادی به منفی یک درصد تا صفر درصد خواهد رسید.

نیلی ضمن اشاره به اینکه، تقاضای ناشی از فعالیت های اقتصادی کنترل شده است، افزود: آمارهای اقتصادی حاکی از کاهش نرخ تورم ماهانه از خرداد امسال است که این روال برای ما بسیار خوش بینانه است، چرا که برای ما مهمتر از تورم سالانه تورم ماهانه است.

مشاور اقتصادی رئیس جمهوری با تاکید بر اینکه، هم اکنون تقاضای تجاری و سوداگری در بازار کاهش یافته است تصریح کرد: ثبات ایجاد شده در بازار ارز طی ماه های اخیر به خاطر رکود اقتصادی و انتظارات بازار از آینده است، چرا که فعالان اقتصادی برآورد کاهش محدودیت های بین المللی را دارند.

وی با اشاره به ایجاد بازار موازی در دهه های 60، 70 و دو سال اخیر اظهار داشت: در دهه 80 نظام یکسان نرخ برابری ارز انجام شد، اما در دهه 60 نرخ ارز رسمی و بازار موازی غیر مجاز وجود داشت و در آن زمان بازاری برای یک ارز با دو نرخ وجود داشت. 

نیلی گفت: در دهه 70 بازار چند نرخی به وجود آمد، اما در آن دهه بازارهای دیگر غیر مجاز نبودند، بلکه بازار آزاد بود، چرا که در آن زمان می شد با مراجعه به بانک ارز آزاد خریداری کرد.

وی با بیان این که، الان شرایط به گونه ای است که 2 بازار متفاوت با ارز متفاوت داریم افزود: ارز اتاق مبادله ای نمی تواند دارای نرخ مشترکی با نرخ ارز صرافی باشد، چرا که ارز مبادله ای محدودیت های زیادی دارد، اما ارز صرافی ها این محدودیت ها را ندارد.

وی با بیان اینکه، طی ماه های اخیر تورم با تدبیر مسئولان به راحتی کاهش یافت، گفت: به نظر می رسد مسئولان مربوطه بتوانندتورم را تا 15 الی 20 درصد کاهش دهند، اما بعد از آن کاهش نرخ تورم به راحتی امکان پذیر نخواهد بود.

نیلی با اشاره به اینکه، هم اکنون در دولت اجماع خوبی برای کنترل تورم ایجاد شده است، ادامه داد: تنها دوره ای است که مشاهده می کنم رئیس دولت توجه جدی بر کاهش پایه پولی دارد و در این امر البته بانک مرکزی هم با وی همکاری های لازم را دارد.

مشاور اقتصادی رئیس جمهوری با بیان اینکه، تورم تقریبا ارتباط زیادی با تحریم ها ندارد، گفت: رکود بی تاثیر با تحریم نیست، چرا که منفی شدن GDP به خاطر تحریم هاست، اما بی انظباطی های مالی و پولی تاثیر بسیاری در عمیق شدن رکود دارند.

وی همچنین از راه اندازی رصد خانه اقتصادی برای رصد بازارهای مالی و آمارهای اقتصادی در کوتاه مدت خبر داد و با تاکید بر اینکه، به دلیل غیر قابل تبدیل بودن نرخ ارز حاصل از صادرات نفتی فعلا امکان یکسان سازی نرخ ارز وجود ندارد، تصریح کرد: اگر نرخ دلار را 2650 تومان در نظر گرفته شد به این خاطر بود که می خواستیم این نرخ نزدیک به بازار آزاد باشد.

وی ادامه داد: اگر مسیر بودجه 93 اعمال شود، گام موثری در جهت نزدیک کردن نرخ ارز برداشته می شود، در عین حال باید سیاست های خروج از رکود تعیین و سریعتر اعلام شود.

نیلی تاکید کرد: اگر قیمت انرژی اصلاح شود، می توانیم گامی موثر در جهت خروج از رکود برداریم، در عین حال که سیاست های ضد تورمی تاثیری در کنترل پایه پولی خواهد داشت.