به گزارش ایران اکونومیست از روابط عمومی صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع کوچک؛ «محمدحسین مقیسه» به نقش حمایتی دولت از صنایع کوچک اشاره کرد و افزود: مساله اصلی که صنایع کوچک در دنیا با آن روبرو هستند شکاف تامین مالی است. شکاف تامین مالی به این معناست که چقدر از نیازهای تامین مالی برآورده شده و چه مقدار هنوز برآورده نشده است.
وی تصریح کرد: براساس آخرین آمار انجمن بین المللی تامین مالی بنگاه‌های کوچک و متوسط از ۲۰۰ میلیون بنگاه کوچک و متوسطی که نیاز به تامین مالی دارند، ۴۱ درصد دارای نیازهای مالی برآورده نشده هستند که عمده این بنگاه‌های خرد، کوچک و متوسط در کشورهای در حال توسعه واقع شده‌اند که مبلغ شکاف تامین مالی این بنگاه‌ها در کشورهای در حال توسعه حدود ۵ هزار میلیارد دلار برآورد شده است.
مقیسه در پاسخ به این سوال که شکاف تامین مالی به چه دلیل به وجود می‌آید، گفت: به این دلیل که بنگاه‌های خرد، کوچک و متوسط در تامین تضامین و وثایق مورد درخواست موسسات مالی و اعتباری ناتوان بوده‌اند.
مدیرعامل صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع کوچک در ادامه گفت: در یک تقسیم بندی، تامین مالی می‌تواند در «قالب بدهی» و یا در «قالب سرمایه» انجام می‌شود. در تامین مالی مبتنی بر بدهی، بنگاه اقتصادی از طریق ایجاد بدهی با ابزارهای مختلف منابع مالی مورد نیاز خود را فراهم می‌سازد. این ایجاد بدهی می‌تواند از طریق استقراض ازاشخاص، بانک ها و یا سایر موسسات مالی و اعتباری باشد که عمده روش تامین مالی دراقتصاد ایران در همین قالب صورت می‌گیرد.
وی با بیان اینکه در این حالت بنگاه اقتصادی باید در سررسید اقدام به بازپرداخت بدهی، که شامل اصل و سود است، کند و این تعهد به پرداخت در اصل یک نوع ریسک برای اعتباردهنده محسوب می‌شود بنابراین برای پوشش آن تضامین و وثایق مورد نظر اخذ می‌شود، که این مساله را می توان جنبه منفی این نوع تامین مالی برشمرد. ارائه وثایق و تضامین مورد نظر اعتباردهنده برای بنگاه های کوچک و متوسط در همه دنیا از چالش‌های جدی و اساسی در نظر گرفته می‌شود. نکته مثبت تامین مالی در قالب بدهی این است که دریافت کننده تسهیلات مجبور نیست بخشی از سهام و یا مالکیت شرکت خود را واگذار کند و صددرصد سهام در اختیار صاحبان سهام باقی خواهد ماند.
دلیل جذابیت تامین مالی در قالب سرمایه
رئیس هیات مدیره صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع کوچک در ادامه افزود: در تامین مالی در قالب سرمایه، عموما در قبال دریافت سرمایه، بخشی از مالکیت و سهام شرکت به سرمایه‌گذار واگذار می‌شود. از دست دادن بخشی از مالکیت و قدرت مدیریت، جنبه منفی این نوع تامین مالی بشمار می‌رود و در مقابل عدم ایجاد تعهد بازپرداخت و عدم وجود ریسک و نگرانی ناشی از آن از نکات مثبت این نوع تامین مالی محسوب می‌شود.
مقیسه خاطرنشان کرد: در همه جای دنیا و البته در ایران تامین مالی بنگاه‌های کوچک و متوسط بیشتر در قالب بدهی انجام می‌شود. به این خاطر که بسیاری از بنگاه‌های کوچک ممکن است قابلیت و شرایط لازم (شفافیت بالا و سودآوری مناسب و پایدار) جهت حضور در بازار سرمایه نداشته باشند. به همین دلیل است که اکثر آن‌ها به سمت تامین مالی از طریق بدهی سوق پیدا می‌کنند و طبیعتا لزوم ارائه تضامین و وثایق مطرح خواهد شد. با توجه به محدودیت‌های بنگاه های کوچک در ارائه وثایق مورد نیاز اعتبار دهنده، صندوق ضمانت به عنوان یک نهاد دولتی و حمایتی، می‌تواند با صدور ضمانت‌نامه‌هایی که جایگزین وثایق مورد درخواست اعتباردهنده است، نقش حمایتی خود را ایفا کند تا با شرایط مناسبی تامین مالی مورد نیاز صورت پذیرد.
بنگاه‌های کوچک ابزار توسعه اقتصادی و کاهش فقر
وی با اشاره به اینکه بنگاه‌های کوچک نقش‌ها و امتیازات بسیار زیادی در اقتصاد دارند که غیرقابل جایگزین است، گفت: مهم‌ترین امتیاز کسب و کارهای کوچک در دنیا این است که ⅔ اشتغال را به خود اختصاص می‌دهند، بالغ بر ۹۰ درصد نوآوری و کارآفرینی در بنگاه‌های کوچک و متوسط اتفاق می افتد و نیمی از تولید ناخالص ملی هم در این بنگاه ها ایجاد می‌شود. لذا بنگاه‌های کوچک و متوسط را می توان ابزار موثری در توسعه اقتصادی و کاهش فقر در اقتصاد دانست. این بنگاه‌ها مشکلات ناشی از بیکاری را نیز کاهش می‌دهند. همچنین می‌توانند توزیع درآمد را در پهنه جغرافیایی متوازن و متعادل کنند.
مقیسه افزود: تاثیر صنایع کوچک در اقتصاد آنقدر جذاب، مهم و تاثیرگذار است تا دولت ها حمایت از ایشان را یکی از برنامه‌های جدی و مهم خود قلمداد کنند. این حمایت‌ها در چند قالب همچون تسهیلات ارزان قیمت، کمک‌های بلاعوض و کمک به زیرساخت ارائه می‌شوند. اما هیچ کدام از آن ها شکاف تامین مالی مورد اشاره را نمی‌توانند بصورت جدی کاهش دهند. با تجارب بدست آمده در یک قرن اخیر در کشورهای توسعه یافته و یا درحال توسعه، ایجاد صندوق‌های ضمانت در بخش‌های مختلف اقتصادی کارآمدترین ابزار برای کاهش شکاف تامین مالی محسوب می‌شوند و این صندوق‌ها دارای نقش بی بدلیلی در تامین مالی کسب و کارها هستند.
تجربه ایران در مقایسه با کشورهای منطقه آسیا
مقیسه ادامه داد: می‌توان گفت فسلفه وجودی صندوق‌ها و روند شکل گیری آن‌ها پر کردن شکاف تامین مالی و ارائه ضمانت‌نامه‌های اعتباری است. در اقتصاد ایران تاسیس صندوق‌های ضمانت در بخش‌های مختلف اقتصادی تجربه‌ای حدود ۵۰ ساله دارد.
وی افزود: ابتدا کشورهای توسعه یافته مدل طرح‌های ضمانت اعتباری (در قالب صندوق‌های ضمانت) را پیش بردند و در دهه‌های گذشته بنگاه های کوچک و متوسط را رشد دادند. در کشورهای آسیایی، دوکشور ژاپن و کره در این زمینه پیشتاز هستندو در دهه‌های گذشته ژاپن و کره به کشورهای در حال توسعه شرق آسیا کمک کردند تا با تاسیس صندوق‌های ضمانت تامین مالی را برای صنایع کوچک و متوسط تسهیل کنند.
ضمانت اعتباری محصول اصلی صندوق‌ها در تمام دنیا
مقیسه در خصوص تفاوت محصولاتی که صندوق‌های ضمانت در دنیا ارائه می‌کنند، گفت: بالغ بر ۹۰ درصد محصولی که صندوق‌ها در دنیا ارائه می‌دهند، ضمانت نامه اعتباری است. همانطور که اشاره کردیم مهم ترین مشکل و چالش صنایع کوچک شکاف تامین مالی است و موثرترین ابزار برای تسهیل تامین مالی نیز ضمانت‌نامه‌های اعتباری است که در این صندوق‌ها صادر می‌شوند.
مدیرعامل صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع کوچک افزود: در کنار این موضوع هر اقتصادی متناسب با نیازها و فضای کسب و کاری که دارد ممکن است سرویس‌های جانبی هم برای این کار داشته باشد. همانطور که ما در صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع کوچک در کنار ضمانت‌نامه‌های اعتباری، ضمانت نامه‌های پیمانکاری یا قراردادی هم ارائه می‌کنیم، ممکن است کشور دیگری خدمت دیگری را در کنار ضمانت اعتباری به عنوان محصول جانبی ارائه کند.
شرایط سهل‌تر برای ضمانت اعتباری شرکت‌های دانش بنیان
مقیسه در پایان تاکید کرد: از آنجا که در شعار امسال بر تولید دانش بنیان و اشتغال آفرین تاکید شده طبیعتا ما نیز در صندوق ضمانت بر این موضوع تمرکز کردیم و اعتقاد داریم صنایع کوچکی که تولیدات دانش بنیان داشته باشند می‌توانند به توسعه اقتصادی به شکل موثرتری کمک کنند. به همین منظور شرایط اعطای ضمانت نامه صندوق به شرکت‌های دانش بنیان متفاوت است و در قالب آیین‌نامه‌ای که داریم به این شرکت‌ها به شکل ویژه‌تر و با شرایط سهل‌تری ضمانت نامه ارائه میدهیم.
