به گزارش ایران اکونومیست، در تیرماه ۱۴۰۱ مدیرکل امور بیمه‌شدگان سازمان تامین اجتماعی از قطع بیمه راهنمایان گردشگری و فعالان صنایع‌دستی خبر داد. مشکل اصلی ابهام در محل هزینه‌کرد بودجۀ در نظر گرفته شده برای بیمه این قشر بود. به گفته مهدی شکوری، برای سال ۱۴۰۱ حدود ۴۱۵۰ نفر مشمول بیمه بودند که برای استمرار بیمه آن‌ها به رقمی بالغ بر ۴۴ میلیارد تومان اعتبار نیاز است.
مدیرکل امور بیمه‌شدگان سازمان تامین اجتماعی همچنین از بدهی دولت برای پرداخت ۲۰ درصد حق کارفرما تا پایان سال ۱۴۰۰ به مبلغ بیش از ۶۰۰۰ میلیارد تومان خبر داده و گفته بود که طبق قانون، از جمله ماده ۷۱ قانون احکام دائمی توسعه، اگر قرار باشد سرویس و خدماتی به بیمه‌شدگان ارائه شود که دولت بخشی از سهم حق بیمه را تقبل کرده باشد، باید حتما بودجه لازم برای آن در قوانین بودجه سنواتی درنظر گرفته شود. بر این اساس تا بار مالی تامین نشود اجرا برای صندوق‌های بازنشستگی، ممنوع است.
بنا بر توضیحات مدیرکل امور بیمه‌شدگان سازمان تامین اجتماعی، در حال حاضر محل ردیف و مصرف بودجه این بیمه، مورد بحث و ابهام است که قرار بود در سازمان برنامه و بودجه، تعیین تکلیف شود.
در این زمینه بخوانید:
توضیح تامین اجتماعی درباره چرایی قطع بیمه راهنمایان گردشگری
علاوه‌بر این، تعیین آزمون وسع که یکی از شروط بیمه راهنمایان گردشگری و همچنین فعالان صنایع دستی تعیین شده، محل اعتراض راهنمایان گردشگری قرار گرفته است. از همین رو، اسماعیل برات ـ معاون نظارت و ارزیابی خدمات گردشگری ـ در این‌باره با ایران اکونومیست گفت‌وگو کرد و گفت: خوشبختانه پیگیری‌های خوبی از سوی وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی صورت گرفته و جای نگرانی نیست. وزارت گردشگری حمایت از همه اقشار و فعالان صنعت گردشگری را وظیفه خود می‌داند و به وعده‌های خود پایبند است.
او افزود: تعداد راهنمایان گردشگری در حال حاضر نزدیک به ۱۴هزار نفر در سطح کشور بوده که بر اساس شاخص‌های احصاء شده از سوی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، در حدود دو هزار نفر از آن‌ها شدیداً نیازمند بهره‌مندی مزایا و مشوق حمایتی بیمه از طرف دولت هستند که این موضوع در قانون بودجه به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است؛ لذا وزارت گردشگری با بررسی و دریافت نظرات تشکل راهنمایان، نسبت به احصاء و ابلاغ شاخص‌های اختصاصی اقدام کرد و فهرست راهنمایان واجد شرایط را به سازمان تأمین اجتماعی ارسال کرد.
معاون نظارت و ارزیابی خدمات گردشگری با اشاره به پیگیری‌های انجام گرفته از سوی وزارتخانه، گفت: موضوع بیمه راهنمایان همواره با مسائل و فراز و نشیب‌های فراوان رو به رو بوده است؛ از بررسی‌های حقوقی، فرآیند تصویب مجلس شورای اسلامی در قانون بودجه تا مشخص شدن درصد سهم دولت، دریافت استفساریه و نظریه مشورتی، تخصیص اعتبار و واریزی وجوه به حساب سازمان تأمین اجتماعی، مشکلات ناشی از برداشت‌های مختلف از محل و ردیف بودجه‌های واریزی و... همه و همه موجب شد که وزارت گردشگری به طور مکرر موضوع را از طریق سازمان برنامه و بودجه، وزارت کار، سازمان هدفمندی یارانه‌ها و سازمان تأمین اجتماعی مورد پیگیری قرار دهد و با انجام ده‌ها مکاتبه با دستگاه‌های متولی و برگزاری نشست و جلسات متعدد در سطوح مختلف مدیریتی برای تحقق این امر تلاش کند.
برات ادامه داد: وزیر میراث فرهنگی بر استمرار حمایت بیمه‌ای راهنمایان تاکید ویژه داشته و اخیرا در آخرین جلسه‌ای که (حدود یک هفته پیش) وزیر گردشگری با معاون اول رئیس‌جمهور و سرپرست وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی داشتند، مقرر شد فهرست راهنمایانی که از سوی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بر اساس شاخص‌های تخصصی احصاء شده، همچنان مشمول مشوق بیمه باشند و از این حیث جای نگرانی نیست.
او تاکید کرد: وزارت گردشگری این موضوع را در دستور کار داشته و با پیگیری مستمر، در حد توان اجازه حذف بیمه راهنمایان را نخواهد داد.
معاون نظارت و ارزیابی خدمات گردشگری با اشاره به آئین‌نامه «آزمون وسع» گفت: در آئین‌نامه مزبور ملاک و شاخص مناسبی برای ارزیابی وسع راهنمایان در نظر گرفته نشده است، به نحوی که اگر این آئین‌نامه را ملاک قرار دهیم، تعداد محدودی از راهنمایان گردشگری مشمول حمایت بیمه‌ای می‌شوند. این درحالی است که راهنمایان بر اساس شغل خاص خود، مدام در سفر بوده و بررسی میزان وسع ایشان، از سایر اشخاص بسیار متفاوت بوده و مبناهای در نظر گرفته شده نمی‌تواند ملاک مناسبی برای ارزیابی این گروه زحمتکش باشد؛ لذا با توجه به رایزنی‌های وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با معاون اول رییس‌جمهور و سرپرست وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در خصوص بیمه راهنمایان گردشگری بدون آزمون وسع، امیدواریم با توافقی که با وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی انجام شده است، حمایت دولت از این گروه از فعالان گردشگری استمرار یابد.
برات با تاکید بر اهمیت جایگاه راهنمایان گردشگری یادآور شد: در میان نیروهای انسانی و فعالان بخش گردشگری، راهنمایان دارای نقشی متمایز و مؤثر هستند. گردشگران چه داخلی و چه خارجی با ورود به مقصد نیازمند کسب اطلاع از ابعاد گوناگون مقصد نظیر جاذبه‌ها، مسیرها، فرهنگ و تاریخ و... هستند. در این بین نقش مؤثر و اساسیِ راهنمایان گردشگری انکارناپذیر است؛ زیرا با گردشگران در ارتباط مستقیم بوده و بیشترین زمان را نسبت به سایر فعالان با آن‌ها بسر می‌برند. لیکن با وجود نقش مؤثر و بی‌بدیل، راهنمایان گردشگری یکی از اقشار بسیار ضعیف در حوزه گردشگری بوده و نیازمند حمایت دولت هستند.
بر همین اساس، معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در نامه‌ای به علی محمد فلاح‌زاده - دبیر کمیسیون مدیریت امور عمومی و سرمایه انسانی دفتر هیأت دولت - ایرادهای «آئین‌نامه اجرایی بند «ز» تبصره (۱۷) ماده واحده قانون بودجه سال ۱۴۰۱ کل کشور، با موضوع نحوه معافیت‌های بیمه‌ای بیمه‌شدگان بدون کارفرما در سازمان تامین اجتماعی براساس دهک‌های درآمدی» را در شش بند متذکر شده و پیشنهاد کرده است متن این آئین‌نامه به کمیسیون فرعی برای بررسی بیشتر و اصلاح ارجاع شود.
به گزارش ایران اکونومیست، علی‌اصغر شالبافیان در آن نامه به تاریخ اول مرداد ۱۴۰۱، متذکر شده است: «براساس بررسی صورت گرفته در پیش‌نویس آئین‌نامه مربوطه، ملاک و شاخص مناسبی برای ارزیابی وسع راهنمایان در نظر گرفته نشده است، به نحوی که براساس محاسبات وزارت تعاون، تعداد بسیار محدودی بین دهک ۱ تا ۴ در نظر گرفته شده است. این یک خطای محاسباتی برآمده از شاخصه‌های تعریف شده در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از جمله سفر خارج از کشور، بررسی حساب بانکی، نوع وسیله نقلیه و تمکن مالی سرپرست خانوار است.»
در ادامه، این نکته یادآور شده که «راهنمایان براساس ماهیت شغلی خود مدام در سفر بوده و هزینه‌های مربوط به برگزاری تور به عنوان تنخواه از سوی آژانس‌های خدمات مسافرتی به حساب آن‌ها واریز شده و در مقصد اخذ و هزینه می‌شود. همچنین آن‌ها به عنوان راهنما ـ راننده بالاجبار نسبت به خرید خودروی گران‌قیمت و مناسب نقل و انتقال گردشگر اقدام کرده‌اند و خودروی آن‌ها وسلیه کار محسوب می‌شود. از سویی درآمد آن‌ها فصلی است و گاهی درآمد حاصله در یک ماه برای تامین معاش شش ماه است. دیگر موضوع فعالت افراد مجرد در عین حال مستقل در این شغل است که ملاک تشخیص وسع مالی والدین آن‌ها بوده است؛ لذا بررسی میزان وسع ایشان، از سایر اقشار خاص بسیار متفاوت بوده و شاخصه‌های ذکر شده به هیچ عنوان نمی‌تواند ملاک مناسبی برای ارزیابی این گروه زحمتکش باشد.»
معاون گردشگری همچنین خاطرنشان کرده است: «راهنمایان را عمدتا جوانان تحصیلکرده و مسلط به حداقل یک زبان خارجی تشکیل می‌دهند، اما به واسطه مواجهه صنعت گردشگری کشور با بحران‌های سیاسی، اجتماعی، منطقه‌ای و تحریم‌های ظالمانه غرب، همیشه نگران امنیت شغلی خود بوده و در نتیجه به دنبال مشاغلی با امنیت شغلی بالاتر و چه‌بسا مهاجرت به کشورهای دیگر هستند. آن‌ها به واسطه خویش‌فرما بودن و عدم رابطه مزدبگیری با یک کارفرمای ثابت از دریافت حقوق ایام بیکاری نیز بی‌بهره مانده‌اند و در گروه به شدت آسیب‌دیده در بین مشاغل و به‌شدت آسیب‌دیده به واسطه بحران‌های منطقه‌ای و اجتماعی و بهداشتی قرار می‌گیرند.»
معاون وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سپس پیشنهاد کرده است «با توجه به تعداد بسیار محدود راهنمایان در مقایسه با گروه‌ها و اقشار دیگر، راهنمایان گردشگری صرفا بر مبنای شاخص‌های وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از آزمون وسع معاف شوند و شاخص‌های ارزیابی وسع در خصوص راهنمایان گردشگری مورد تجدید نظر قرار گرفته و با همکاری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شاخص جدید تعریف شود.»
شالبافیان به صراحت تاکید کرده است: «در صورت تحقق پیدا نکردن بندها و پیشنهادهای مطرح‌شده، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با این آئین‌نامه به شدت مخالف است.»
