حجت‌الاسلام محمد سفرکرده - کارشناس مسائل دینی - در گفت‌وگو با ایران اکونومیست در مورد مباهله و اهمیت این اتفاق مهم گفت: برخلاف ادعای وهابیت، روایات فراوانی از اهل بیت علیهم‌السلام درباره تفسیر آیه مباهله و شأن نزول آن رسیده که در تمامی آنها، امیرالمومنین علیه‌السلام مصداق این آیه و به عنوان نفس و جان پیامبر معرفی شده است.
وی ادامه داد: یکی از آیاتی که فضیلت امیرالمومنین و اهل بیت علیهم‌السلام را بیان می‌کند، آیه مباهله است. [۱] خداوند در این آیه می‌فرماید: «فَمَنْ حَآجَّکَ فِیهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَآءَکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَآءَنَا وَأَبْنَآءَکُمْ وَنِسَآءَنَا وَنِسَآءَکُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَةَ اللَّهِ عَلَی الْکَاذِبِینَ؛ [۲] هر گاه بعد از علم و دانشی که (دربارۀ مسیح) به تو رسیده، (باز) کسانی با تو به محاجّه و ستیز برخیزند، به آنها بگو: «بیایید ما فرزندان خود را دعوت کنیم، شما هم فرزندان خود را؛ ما زنان خویش را دعوت نماییم، شما هم زنان خود را؛ ما از نفوس خود دعوت کنیم، شما هم از نفوس خود؛ آن گاه مباهله کنیم؛ و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم.»
این کارشناس مسائل دینی تصریح کرد: بیشتر مفسرانِ سنی و شیعه معتقدند منظور از «انفسنا» در این آیه، امیرالمومنین علیه‌السلام است. [۳] وهابیت در اشکال به آیه مباهله می‌گویند، امکان ندارد امام علی علیه‌السلام نفس پیامبر باشد؛ چرا که در این صورت صدیقه طاهره سلام‌الله‌علیها باید دختر امام تلقی شود و طبق احکام اسلامی شخص نمی‌تواند با دختر خود ازدواج کند.
حجت‌الاسلام سفرکرده یادآور شد: از سوی دیگر ادعا می‌کنند در احادیث شیعه هیچ روایتی که در آن امام علی (ع)، نفسِ پیامبر (ص) خطاب شود، وجود ندارد!، نفس پیامبر به چه معناست؟، اشتباه وهابیت در اینجاست که گمان کرده، امیرالمومنین علیه‌السلام در تمام زمینه‌ها و از تمام جهات به منزله پیامبر قرار گرفته است؛ این برداشت را هیچ خواننده‌ای آشنا به زبان عربی نخواهد پذیرفت.
وی افزود: اگر بخواهیم با نگاه وهابیت به آیات قرآن نگاه کنیم،بر اساس تعبیر «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ؛ [۴] جز این نیست که همه مومنان با هم برادرند»؛ دختر هیچ مسلمانی نمی‌تواند با مسلمانِ دیگری ازدواج کند؛ چرا که طبق این آیه با برادرزاده خودش ازدواج کرده است.
این کارشناس مسائل دینی بیان کرد: علاوه بر این، طبق باور خود وهابیت و طبق آیه قرآن، زنان پیامبر مادران امتند؛ بنابراین هیچ مرد مسلمانی نمی‌تواند با زن مسلمان دیگری ازدواج کند چون هر دو، مادری مشترک دارند.
حجت‌الاسلام سفرکرده بیان کرد: بنابراین اشکال وهابیت، سخنی باطل و بی‌اساس است. در آیه مباهله، خداوند بیان می‌کند که امیرمومنان علی علیه‌السلام در فضایلی همچون عصمت، امامت و سرپرستی جامعه مسلمین، حجت خداوند بر مردم و نظیر این‌ها همانند پیامبر(ص) است. منظور این نیست که تمام روابط نَسَبی و خانوادگی پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله نیز بر امام علیه‌السلام تطبیق داده می‌شود. [۵]
روایات شیعه
وی در ادامه خاطرنشان کرد: در منابع اهل تسنن، روایات فراوانی وجود دارد که مصداق «انفسنا» در آیه مباهله را امیرالمومنین دانسته‌اند و بیشتر مفسران آنان نیز بر این مطلب صحه گذاشته‌اند. [۶] اما در اینجا به خاطر ادعای باطل وهابیت؛ به روایات شیعه در این زمینه پرداخته و به برخی از آنها اشاره می‌کنیم.
روایتی از امیرالمومنین علیه‌السلام
این کارشناس مسائل دینی ابراز کرد: پیش از سایر ائمه، امیرالمومنین علیه‌السلام فضیلت جانِ پیامبر بودن خود را بیان کرده‌اند. حضرت در حدیث طولانی که در آن، هفتاد فضیلت یگانه و منحصر به فرد خود را بیان می‌کنند، در توضیح فضیلت سی و چهارم، با بیان آیه مباهله می‌فرمایند: «فَکَانَتْ نَفْسِی نَفْسَ رَسُولِ اللَّهِ؛ [۷] همانا من نفس رسول خدا بودم.»
روایتی از امام کاظم علیه السلام
حجت‌الاسلام محمد سفرکرده در ادامه اظهار کرد: روزی امام کاظم علیه‌السلام به دربار هارون الرشید می‌روند. هارون از حضرت درباره‌ی علت برتری اهل بیت علیهم‌السلام بر سایر مردم سؤال می‌کند. موسی بن جعفر علیهم‌االسلام دلایل مختلفی برای این برتری بیان می‌کند؛ یکی از این دلایل آیه مباهله است. امام کاظم در توضیح «انفسنا» می‌فرمایند: «أَنْفُسَنٰا، عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ عَلَیْهِ السَّلاَمُ؛ [۸] (منظور از) انفسنا (در آیه) علی بن ابی‌طالب است.»
روایتی از امام رضا علیه السلام
وی اضافه کرد: روزی مأمون از امام رضا علیه‌السلام از تفسیر آیه مباهله سوال می‌کند. حضرت مصداق «انفسنا» در آیه را امیرالمومنین علیه‌السلام می‌داند و برای اثبات سخن خود به روایتی از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله استناد می‌کند. در این روایت، پیامبر(ص) برای تهدید حاکمان سرزمین حضرموت می‌فرمایند: «لَیَنْتَهِیَنَّ بَنُو وَلِیعَةَ أَوْ لَأَبْعَثَنَّ إِلَیْهِمْ رَجُلاً کَنَفْسِی یَعْنِی عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ عَلَیْهِ السَّلاَمُ؛ [۹] این بنو ولیعه(حاکمان سرزمین حضرموت) دست از این کارها بر می‌دارند یا مردی همانند خودم را به سوی آنان روان می‌کنم، که منظور پیامبر(ع)، حضرت علیّ بن ابی طالب بوده است.» تعبیر «رجل کنفسی» که در سخن پیامبر به کار رفته، به روشنی بیان می‌کند که امیرالمومنین نفس و جان پیامبر بوده است.
به گفته این کارشناس مسائل دینی با توجه به روایاتی که بیان شد، هیچ‌گونه ابهامی باقی نمی‌ماند که منابع و احادیث شیعه، امام علی علیه‌السلام را نفس و جان پیامبر معرفی کرده‌اند.
پی‌نوشت
[۱] تفسیر نمونه، ج۲، ص۵۸۲.
[۲] سوره آل عمران، آیه۶۱.
[۳] همان.
[۴] سوره حجرات، آیه۱۰.
[۵] برای آگاهی از معنای دقیق نفس رجوع کنید به تفسیر نمونه، ج۲، ص۵۸۲ تا ۵۸۶.
[۶] آیه مباهله و اهل سنت.
[۷] خصال، ج۲، ص۵۷۶.
[۸] عیون اخبارالرضا، ج۱، ص۸۵.
[۹] عیون اخبارالرضا، ج۱، ص۲۳۲.
