به گزارش ایران اکونومیست به نقل از وزارت راه و شهرسازی، عملکرد حوزه مسکن و ساختمان در دولت سیزدهم، حوزه اجرای طرح نهضت ملی مسکن همراه با پیش‌نیاز اجرای آن از جمله تأمین اراضی، تأمین مالی، تأمین مصالح ساختمانی، تأمین خدمات و سایر موارد اعلام شد.
ضرورت و اهمیت اجرای طرح
بر اساس اطلاعات طرح جامع مسکن طی ۵ سال گذشته باید سالانه حدود ۹۰۰ هزار واحد مسکونی تأمین می‌شد. این در شرایطی است که بر اساس اطلاعات منتشر شده طی سال‌های مذکور صرفاً به میزان ۵۰ درصد این میزان، تولید مسکن در کشور صورت پذیرفته است و بازار مسکن در شرایط فعلی با عدم تعادل شدید بین عرضه و تقاضا مواجه شده است. از این‌رو و همچنین متأثر از بی‌ثباتی‌های روی داده در شرایط کلان اقتصادی طی سال‌های گذشته، قیمت مسکن و اجاره بها به میزان قابل توجهی افزایش یافته است به نحوی که طول دوره انتظار در سه دهک اول اقتصادی کشور به بیش از ۱۲۰ سال و سهم مسکن در سبد هزینه خانوار در این سه دهک به حدود ۴۳ درصد افزایش یافته است. مجموعه این شرایط، عموم خانوار به خصوص خانوار موجود در دهک‌های پایین درآمدی را در تأمین مسکن با مشکل مواجه نموده است. بنابراین ضروری است دولت در چارچوب قوانین و مقررات موجود به خصوص قانون جهش تولید مسکن و قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن با ارائه انواع امکانات و مشوق‌ها از جمله ارائه زمین ارزان قیمت زمین تأمین مسکن را برای خانوارهای فاقد مسکن واجد شرایط ایجاد نماید.
ایجاد زیرساخت‌ها و مقدمات اجرای طرح
در بخش ایجاد زیرساخت‌ها و مقدمات اجرای طرح، نیز برآورد میزان نیاز ۴ ساله مسکن کشور به تفکیک استان و شهر و ابلاغ آن به ادارات کل راه و شهرسازی استان‌ها و استانداران سراسر کشور جهت تأمین اراضی و سایر اقدامات مورد نیاز، تدوین برنامه تولید مسکن در حوزه‌های تأمین زمین، تأمین منابع مالی، تأمین خدمات مورد نیاز و …، با رویکرد برخورداری و تخصیص هوشمند مشوق‌ها و یارانه‌های به دهک‌های مختلف درآمدی، ایجاد سامانه ثبت نام از متقاضیان مسکن و پایش پروژه‌های طرح نهضت ملی مسکن و ثبت نام حدود ۵.۵ میلیون متقاضی در تمامی استان‌های کشور انجام شد.
افزایش سقف تسهیلات ساخت، تعیین سهیمه بانک‌ها برای پرداخت تسهیلات
در بخش تأمین مالی نیز اقداماتی که انجام شد شامل تعیین سهمیه بانک‌ها برای پرداخت تسهیلات به میزان ۳۶۰ هزار میلیارد تومان و ابلاغ آن به تمامی بانک‌ها جهت پرداخت بود. همچنین افزایش سقف تسهیلات ساخت به ۴۵۰ میلیون تومان در شهر تهران، ۴۰۰ میلیون تومان در سایر کلان شهرها، ۳۵۰ میلیون تومان در مراکز استان‌ها، ۳۰۰ میلییون تومان در سایر شهرها و ۲۵۰ میلیون تومان در مناطق روستایی کشور و افزایش طول دوره بازپرداخت این تسهیلات به ۲۰ سال در بخش تأمین مالی برنامه‌ریزی و انجام شد.
راه‌اندازی سامانه برخط ثبت نام و پرداخت تسهیلات ساخت مسکن و امکان ثبت‌نام تمامی سازندگان در این سامانه جهت دریافت تسهیلات ساخت مسکن از دیگر اقدامات در این بخش بود.
تأمین اراضی ساخت یک میلیون و ۵۳۵ هزار و ۲۷۶ واحد مسکونی
در بخش تأمین زمین، بانک اطلاعات زمین جهت ثبت اطلاعات زمین‌های تأمین و شناسایی شده در تمامی شهرهای کشور برای اجرای برنامه‌های حوزه مسکن ایجاد شد. همچنین تأمین زمین به استعداد یک میلیون و ۵۳۵ هزار و ۲۷۶ واحد مسکونی تا ۱۲ تیرماه ۱۴۰۱، در ۱۳۰۰ شهر کشور پیگیری و تأمین مابقی اراضی مورد نیاز از طریق ایجاد شهرک‌ها یا شهر جدید، الحاق زمین به محدوده شهرها، تغییر کاربری اراضی مستعد و استفاده از اراضی مازاد دستگاه‌های دولتی و …انجام شد. در عین حال، پیش بینی زیرساخت‌های مورد نیاز در زمین‌های تأمین شده همزمان با دوره احداث واحدهای مسکونی نیز انجام شد.
همکاری وزارتخانه‌های راه و صمت برای تأمین مصالح ساختمانی طرح نهضت ملی مسکن
در بخش تأمین مصالح ساختمانی، برآورد مکانی و زمانی میزان مصالح مورد نیاز برای احداث ۴ میلیون واحد مسکونی و انجام اقدامات لازم توسط وزارت صمت برای تأمین این مصالح انجام شد.
توافق برای تخفیف ۵۰ درصدی صدور پروانه ساختمانی طرح نهضت ملی مسکن
در بخش تأمین خدمات نیز انجام هماهنگی‌های لازم برای اعمال تخفیف ۵۰ درصدی در هزینه و تسهیل و تسریع در صدور پروانه‌های ساختمانی در برنامه‌های حمایتی تولید مسکن توسط شهرداری‌های کشور، تفاهم با سازمان نظام مهندسی کشور جهت اعمال سیاست‌های تشویقی برای مهندسان داوطلب به ارائه خدمات فنی مهندسی در برنامه‌های حمایتی تولید مسکن انجام شد.
وزارت راه و شهرسازی تا تیرماه ۱۴۰۱ عملیات ساخت یک میلیون و ۳۸۳ هزار و ۵۱۳ را آغاز کرده است که از این تعداد، ۹۵۴ هزار و ۲۳۸ هزار واحد در مراحل مختلف پیشرفت فیزیکی و ساخت و ساز قرار دارند و تعداد ۴۲۹ هزار و ۲۷۵ واحد کلنگ زنی و عملیات اجرایی آن آغاز شده است
ایجاد میلیونی شغل با اجرای طرح نهضت ملی مسکن
ابعاد مالی طرح و ایجاد اشتغال نشان می‌دهد که در راستای اجرای طرح نهضت ملی مسکن، جهت ساخت سالانه یک میلیون واحد مسکونی (جمعاً چهار میلیون در چهار سال آتی)، می‌بایست به مساحت تقریبی ۵۲۰ میلیون متر مربع عملیاتی ساختمانی اجرا شود. برای اجرا این میزان عملیات ساختمانی، حدود ۳,۱۲۰ هزار میلیارد تومان سرمایه گذاری مستقیم صورت می‌پذیرد که حدود نیمی از این منابع از محل منابع بانکی و مابقی از محل آورده نقدی متقاضیان در طول دوره ساخت، تأمین می‌شود. لازم به ذکر است با انجام این سرمایه گذاری با لحاظ ضریب انتشار ۱.۹، به میزان ۵,۸۹۶ هزار میلیارد تومان ارزش افزوده ایجاد می‌شود.
همچنین این میزان از ساخت و ساز در مجموع به میزان بالغ بر ۷ میلیون نفر اشتغال مستقیم و ۵.۲ میلیون نفر اشتغال غیر مستقیم (جمعاً ۱۲.۲ میلیون نفر اشتغال مستقیم و غیر مستقیم) در طول دوره اجرای طرح ایجاد می‌شود. یادآوری اینکه این حجم مربوط به طول دوره ساخت خواهد بود و با توجه به انجام این طرح در دو دوره ساخت، اشتغال زایی مستقیم و مستمر بر این اساس اتفاق خواهد افتاد.
علاوه بر این برای تأمین خدمات زیربنائی و روبنائی در زمین‌های تخصیص یافته به طرح، نیز می‌بایست سرمایه گذاری زیادی از محل منابع دستگاه‌های خدمات رسان و بودجه عمومی و سایر روش‌های پیش بینی شده صورت پذیرد که این سرمایه گذاری نیز منجر به افزایش قابل توجه تولید ناخالص داخلی، اشتغال و مالیات شود.
بر اساس این گزارش، انجام هماهنگی‌های لازم برای اعمال تخفیف در هزینه و تسهیل و تسریع در صدور پروانه‌های ساختمانی در برنامه‌های حمایتی تولید مسکن توسط شهرداری‌های کشور، تفاهم با سازمان نظام مهندسی کشور جهت اعمال سیاست‌های تشویقی برای مهندسین داوطلب به ارائه خدمات فنی مهندسی در برنامه‌های حمایتی تولید مسکن و پیگیری از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی برای تسهیل در امور بیمه و کاهش هزینه‌های پروژه‌های ساختمانی طرح‌های حمایتی مسکن بخش دیگری از اقدامات معاونت مسکن و ساختمان در طی دولت سیزدهم است.
