به گزارش ایران اکونومیست، مساله مربوط به خصوصی‌سازی شرکت‌ها از سال ۸۰ موردبحث قرار گرفت اما با آغاز به کار دولت نهم این اقدام به طور جد مورد پیگیری مسوولان قرار گرفت و در آن زمان بخشی از سهام شرکت‌های دولتی به بخش خصوصی واگذار شد.
به دنبال چنین اقدامی، قرار بر این شد تا سهام ۵۰ شرکت بزرگ دولتی از طریق شرکت‌های سرمایه‌گذاری تعاونی استانی بین دهک‌های آسیب‌پذیر جامعه تقسیم شود که از این تعداد سهام ۳۶ شرکت در بورس و فرابورس عرضه شدند.
در آن زمان تصمیم بر این بود تا سهام عدالت در بین اقشار برخی تقسیم شود، اما عدم شناسایی دهک‌ها، معضل اصلی در اختصاص سهام عدالت به مردم بود، به‌گونه‌ای که در این طرح رده‌بندی روستاییان و عشایر، افراد تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی، خادمان مسجد، رانندگان، بازنشستگان و اقشار مختلف جامعه مورد توجه قرار گرفتند و این اتفاق با اعتراض سایر قشرها همراه شد.
بعد از اختصاص سهام عدالت در اختیار قشر ضعیف جامعه، افراد درخواست آزادسازی این سهام و نیز مدیریت خود بر روی این سهام را داشتند که در نهایت سهام عدالت پس از سال‌ها پیگیری در اردیبهشت سال ۹۹ با دستور رهبر معظم انقلاب آزادسازی و مدیریت آن از طریق ۲ روش مستقیم و غیرمستقیم در اختیار مشمولان سهام عدالت قرار گرفت.
افزایش قیمت سهام عدالت تحت تاثیر رشدبی سابقه شاخص بورس
طبق آمار بیش از ۴۹ میلیون نفر سهامدار عدالت هستند با وجود اینکه برخی که جزو دهک‌های کم درآمد جامعه هستند، مشمول این سهام نمی نشدند و سهامی به آنها اختصاص نیافته است.
براساس این گزارش، از ۲ سال گذشته و با آزادسازی سهام عدالت، ارزش سهام این شرکت‌های دولتی تحت تاثیر صعود بی‌سابقه بورس با رشد غافلگیرکننده‌ای همراه شد که این امر سبب استقبال گسترده جاماندگان برای دریافت سهام عدالت و نیز پیگیری مسوولان برای تعیین تکلیف این قشر از جاماندگان سهام عدالت است. از همان ابتدا و با توجه به تلاش مسوولان برای پاسخ مثبت به درخواست جاماندگان سهام عدالت، زمان متفاوتی برای اجرایی شدن این طرح مطرح شد و در کنار آن برخی از نمایندگان مجلس معترض به نبود سهام دولتی و نیز عدم امکان تخصیص سهام به جاماندگان سهام عدالت بودند.
با توجه به مطرح شدن چنین صحبت‌هایی از سوی برخی نمایندگان مجلس اما در شهریور ۱۴۰۰، «محمدرضا پورابراهیمی»، رییس کمیسیون اقتصادی مجلس از موافقت رییس جمهوری (آیت‌الله رئیسی) برای تعیین تکلیف سهام عدالت برای جاماندگان خبر داد که این امر زمینه‌ساز افرایش خوش‌بینی جاماندگان سهام عدالت برای دریافت هر چه سریع‌تر سهام شرکت‌های بزرگ دولتی بود.
مجلس شورای اسلامی در قانون بودجه سال ۱۴۰۱، دولت را موظف کرد تا از محل باقی‌مانده سهام متعلق به دولت یا شرکت‌های دولتی در بنگاه‌های قابل‌واگذاری در هر بازار موضوع گروه‌های (۱) و (۲) ماده (۲) قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل چهل و چهارم (۴۴) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۲۵ خردادماه ۱۳۸۷ و اصلاحات و الحاقات بعدی آن، نسبت به واگذاری سهام عدالت به مددجویان جامانده تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) مددجویان سازمان بهزیستی کشور و تمامی افرادی که از سهام عدالت برخوردار نشده‌اند، اقدام کند.
تعیین تکلیف جاماندگان سهام عدالت تا پایان خردادماه
به دنبال تداوم پیگیری‌های انجام شده از سوی مسوولان، «حسین قربان زاده»، رییس سازمان خصوصی سازی در اواخر اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۱ از تعیین تکلیف جاماندگان سهام عدالت تا پایان خردادماه امسال خبر داده بود و اعلام کرد: تا پایان خردادماه این ارزیابی را خواهیم داشت که چه کسانی مشمول ثبت‌نام جاماندگان سهام عدالت باشند.
وی گفت: بر اساس قانون بودجه امسال دولت مکلف به واگذاری سهام عدالت به همه افراد تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی است که این سهام را ندارند.
قربان زاده ادامه داد: همچنین کارگروهی با همکاری معاونت رفاه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تشکیل می‌شود تا سازوکار شناسایی افراد واجد شرایط دریافت سهام عدالت را تعیین کند.
به گفته معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی، ملاک تشخیص افراد مشمول سامانه جامع بانک اطلاعات رفاه ایرانیان وزارت تعاون است.
شناسایی جاماندگان سهام عدالت از ۲ نهاد حمایتی
با توجه به مطرح شدن چنین سخنانی، در این مدت کوتاه اقدامات مربوط به تعیین تکلیف جاماندگان سهام عدالت با سرعت هر چه بیشتر انجام و رییس سازمان خصوصی سازی در گفت‌وگو با ایران اکونومیست اعلام کرد: بعد از پیگیری‌های انجام شده برای تشخیص واجدان سهام عدالت، مشخص شد که یک میلیون و ۳۳۷ هزار و ۸۷۵ نفر از کمیته امداد و ۲ میلیون و ۲۵ هزار و ۸۲۵ نفر از سازمان بهزیستی جزو واجدان دریافت سهام عدالت هستند که تاکنون از دریافت این سهام غافل مانده‌اند.
وی افزود: در مجموع از این دو نهاد حمایتی، تعداد سه میلیون و ۳۶۳ هزار و ۷۰۰ نفر سهام عدالت ندارند و باید به این افراد سهام تعلق بگیرد.
قربان زاده اظهار داشت: در مرحله بعد برای افرادی که تحت پوشش نهادهای حمایتی نیستند اما در ۲ دهک اول قرار دارند و مستحق دریافت این سهام هستند، اقدام به تخصیص سهام عدالت می‌کنیم.
رییس سازمان خصوصی سازی گفت: از تیرماه ۱۴۰۱ فرآیند تخصیص سهام عدالت به این افراد آغاز می‌شود.
جاماندگان سهام عدالت نیازی به ثبت‌نام ندارند
اعلام این خبر از سوی رییس سازمان خصوصی‌سازی، فرصتی مناسب را برای بازارگرمی سوءاستفاده‌گرانی فراهم کرد که برخی با تبلیغات و دعوت مکرر جاماندگان برای ثبت‌نام دریافت سهام عدالت، مبالغی را از این افراد برای ثبت نام دریافت کنند، البته «حسین قربان زاده»، رییس سازمان خصوصی‌سازی تاکید کرد: جاماندگان سهام عدالت در وضعیت فعلی لازم نیست هیچ‌گونه اقدامی را انجام دهند و همچنین هیچ مبلغی را نباید برای ثبت‌نام پرداخت کنند.
وی گفت: همچنین مشمولان جدید دریافت سهام عدالت باید نسبت به این موضوع آگاه باشند که نیازی به ثبت‌نام نیست، جاماندگان مرحله نخست جزو ۲ نهاد حمایتی هستند که از سوی وزارت تعاون تعیین و مورد تایید قرار گرفتند.
شناسایی ۳.۵ میلیون جامانده سهام عدالت
به دنبال اقدامات انجام شده برای تعیین تکلیف هر چه سریع‌تر جاماندگان سهام عدالت، «حسین قربان زاده»، رئیس سازمان خصوصی‌سازی در یک گفت‌وگوی تلویزیونی گفت: پیش‌نویس مصوبه هیات دولت در باره این تکلیف در مورد مشمولان کمیته امداد و بهزیستی آماده شده است. در چند مرحله تکلیف این واگذاری سهام به جاماندگان اجرا می‌شود.
وی افزود: جلساتی با سازمان بهزیستی و کمیته امداد برگزار شده فهرست کسانی که مشمول هستند اما سهام عدالت ندارند استخراج شده حدود ۳.۵ میلیون نفر که تحت پوشش کمیته امداد و سازمان بهزیستی هستند اما سهام ندارند قرار است این فهرست با سامانه وزارت رفاه چک بشود.
قربان زاده ادامه داد: ۵۰ درصد تخفیف برای این مشمولان در نظر گرفته شود و ۵۰ درصد هم از محل سود سال‌های آتی تسویه می‌شوند پس مشمولان تحت پوشش کمیته و بهزیستی حتی یک ریال هم برای دریافت سهام عدالت نباید پرداخت کنند همچنین هیچ ثبت نامی هم نیاز نیست انجام دهند.
رییس سازمان خصوصی سازی اظهار داشت: در مورد مابقی افراد هم دو دهک اول که باقی می‌مانند در مرحله دوم است و در مرحله سوم افراد ۴ دهک بعدی هستند که وزارت اقتصاد و رفاه سازوکار شناسایی افراد را باید داشته باشند.
وی افزود: منابع دولت در خصوص سهام ارزنده الان روی تابلوی بورس حدود ۲۸۰ هزار میلیارد تومان است که حدود ۱۲۰ هزار میلیارد تومان وثیقه است. تنها از سهام غیر وثیقه قابل‌واگذاری برای پرتفوی سهام عدالت تصمیم گرفته می‌شود که شامل هلدینگ خلیج‌فارس و ۳ بانک است.
قربان زاده همچین در یک گفت‌وگویی در مورد سایر افراد واجد شرایط گفته بود: در مورد تعیین سایر افراد واجد شرایط نیز جلسات مجزا در حال برگزاری است. مطابق تبصره ۳ ماده ۳۴ اجرای سیاست های اصل ۴۴ باید با همکاری وزارت رفاه و طبق سازو کاری که پایگاه رفاهی ایرانیان دارد، افراد واجد شرایط بر اساس دهک بندی شناسایی شوند.
رییس سازمان خصوصی سازی افزود: بر این اساس مرحله بعد دو دهک ابتدایی هستند که باید تا پایان سال سهام عدالت به آنها تخصیص پیدا می‌کند.
به گزارش ایران اکونومیست، بنابراین هیچ فردی که تا کنون سهام عدالت دریافت نکرده لازم نیست برای ثبت نام به جایی مراجعه کند. فرایند شناسایی جاماندگان توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سازمان خصوصی سازی در ادامه انجام خواهد شد.
