به گزارش خبرنگار سیاسی ایران اکونومیست، خلاصه شدن روابط جمهوری اسلامی با جهان به چند کشور و سرزمین خاص، چشم اسفندیار دیپلماسی ایران بود و دولت سیزدهم برای حفظ قوه بصری دستگاه سیاست خارجی در چرخشی محسوس بر روابطی گسترده و عزت‌مندانه با تمام جهان، به ویژه همسایگان تأکید کرد.
این چرخش محسوس را می‌توان در جمله‌ای که «حسین امیرعبداللهیان» وزیر امورخارجه از آیت‌الله «سیدابراهیم رئیسی» نقل کرده، دریافت. او بهمن ماه سال گذشته و پس از سفر رئیس جمهور به روسیه درباره دلایل و انگیزه این سفر گفته بود: «رئیس جمهوری به من گفتند که هر جا در آسیا، بین همسایگان و سایر قاره‌های جهان منافعی برای جمهوری اسلامی ایران وجود داشته باشد و آماده همکاری و کمک باشند، من خواهم رفت و هیچ خط قرمزی وجود ندارد».
تداوم این سیاست در دولت، سبب شد که آیت‌الله رئیسی در سه روز گذشته و در تعطیلات رسمی کشورهای اسلامی به مناسبت عید فطر، با شماری از مقامات این کشورها و مسئولان عالی کشورهای دوست و نزدیک به ایران گفت‌وگو کرده و پیام تبریک صادر کند.
هفت تماس و دو پیام
روزهای پایانی ماه مبارک رمضان و اعلام عید فطر در شماری از کشورهای اسلامی فرصتی برای تبریک این عید از سوی رئیس جمهور به مقامات این کشورها و نیز گفت‌وگو درباره مهم‌ترین مسائل دوجانبه و منطقه‌ای و بین‌المللی بود.
آیت‌الله رئیسی روزهای یکشنبه، دوشنبه و سه‌شنبه با یک سلطان، دو امیر و چهار رئیس جمهور گفت‌وگوی تلفنی داشت و در پیامی به رؤسا و مردم کشورهای اسلامی عید فطر را تبریک گفت و در پیام دیگری انتخاب رئیس جمهور و نخست وزیر جدید مجارستان را.
او، سه‌شنبه ۱۳ اردیبهشت در گفت‌وگو با «شیخ نواف الاحمد الجابر الصباح» امیر کویت تأکید کرد که دیدار مقامات ایران و کویت ظرفیت‌های ارتقای سطح همکاری‌ها را عملیاتی خواهد کرد.
در تماس تلفنی با «سردار بردی محمداف» رئیس‌جمهور ترکمنستان از یقینی گفت که روند گسترش روابط دو کشور در دوره پیش‌رو تسریع خواهد کرد.
رئیس جمهور دوشنبه شبِ ۱۲ اردیبهشت هم با «الکساندر ووچیچ» همتای صربستانی خود تلفنی گفت‌وگو و تصریح کرد ظرفیت‌های متنوعی برای گسترش روابط سودمند میان تهران و بلگراد وجود دارد.
آیت‌الله رئیسی عصر همان روز عید فطر را به «رجب طیب اردوغان» همتای تُرک خود تبریک گفت و تأکید کرد که مساعی کشورهای اسلامی برای مقابله با حملات رژیم صهیونیستی به ملت فلسطین ضرورت دارد.
وی همچنین در تماس با «هیثم بن طارق آل سعید» سلطان عمان و «شیخ تمیم بن‌حمد بن‌خلیفه آل‌ثانی» امیر قطر ضمن تبریک فرارسیدن عید مبارک مسلمین ابراز امیدواری کرد که صلح و امنیت در سرتاسر جهان اسلام حاکم شود.
آیت‌الله رئیسی یکشنبه ۱۱ اردیبهشت هم در تماس با «امام علی رحمان» رئیس جمهور تاجیکستان بر لزوم هماهنگی تهران و دوشنبه برای تأمین امنیت در منطقه تأکید کرد.
رئیس جمهور همچنین در پیامی عید سعید فطر به سران و مردم کشورهای اسلامی و در پیامی به «کاتالین نواک» رئیس جمهور جدید مجارستان و «ویکتور اوربان» نخست‌وزیر این کشور انتخاب آنها را تبریک گفت.
محورهای گفت‌وگوهای تلفنی رئیس جمهور با مقامات جهان
انسجام اسلامی: محور اصلی گفت‌وگوهای رئیس جمهور با همتایان مسلمان خود بود و آیت‌الله رئیسی در این تماس‌ها ماه مبارک رمضان و عید فطر را مناسبت‌هایی برای انسجام کشورهای اسلامی توصیف کرد.
او در پیام تبریک خود همچنین اظهار امیدواری کرد به میمنت این عید فرخنده، پیوندهای وحدت و اخوت در جامعه اسلامی در جهت تحقق آرمان‌های متعالی دین مبین اسلام تحکیم یافته و شاهد پایان منازعات و درگیری‌ها و برقراری صلح و امنیت و کوتاه شدن دست ستمگران در پهنه کره خاکی باشیم.
مناسبات دوجانبه ایران و کشورهای منطقه: محور مهم دیگر گفت‌وگوهای رئیس جمهور با کشورهای همسایه و همراه ایران بود.
عالی ترین مقام اجرایی جمهوری اسلامی ایران از امیر کویت خواست ظرفیت‌های موجود برای ارتقای سطح همکاری‌های دوجانبه را هر چه بیشتر عملیاتی و فعال کند. آیت‌الله رئیسی برای سردار بردی محمداف، رئیس جمهور جدید ترکمنستان هم رابطه پدرش قربانقلی محمداف با ایران را یادآور شد و گفت: «با تدابیر پدرتان در دوره ریاست جمهوری قبلی ترکمنستان، تعاملات تهران و عشق‌آباد در عرصه‌های مختلف از جمله همکاری‌های گازی، ترانزیتی و ریلی پیشرفت خوبی داشت و یقین دارم در دوره پیش رو نیز این روند با مدیریت جنابعالی تسریع خواهد شد».
در گفت‌وگو با اردوغان از سیاستی سخن گفت که منجر به ارتقای معنادار روابط همه جانبه با کشورهای منطقه به‌خصوص ترکیه خواهد شد و از او در راستای گسترش تعامل دو جانبه از رهبران و رؤسای جمهور برای سفر به تهران دعوت کرد. در پیام تبریک به سران مجارستان هم به اجرایی شدن توافقات حاصله در جریان کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور در سال گذشته اشاره و تصریح کرد این مسأله گسترش همکاری‌های فیمابین در زمینه‌های مختلف فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و بین‌المللی را روشن‌تر خواهد کرد.
تحولات منطقه و جهان: هشتمین رئیس جمهوری اسلامی ایران در هر تماس تلفنی و پیامی تحولات منطقه و جهان هم مورد ارزیابی و رایزنی قرار داد. آیت‌الله رئیسی مواضع کویت در قبال توطئه‌های منطقه‌ای را آگاهانه توصیف کرد و با یادآوری مناسبات خوب ایران و این کشور در گذشته، تأکید کرد که روابط ایران و کویت به عنوان دو دوست قدیمی باید به ظرفیت واقعی خود بازگردد.
او در گفت‌وگو با همتایان مسلمان و مقامات کشورهای اسلامی، رخدادهای اخیر در فلسطین را غیرقابل قبول خواند و از ضرورت مساعی کشورهای اسلامی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های مختلف بین‌المللی برای متوقف کردن حملات غیر انسانی رژیم صهیونیستی به مردم فلسطین سخن گفت؛ گپ‌وگفت‌هایی که انعکاس‌دهنده‌ی نگرانی‌های ایران از وضعیت امنیتی منطقه به ویژه افغانستان و تسری ناامنی‌ها به کشورهای همسایه بود و در آنها بر لزوم توسعه هماهنگی‌های امنیتی بین کشورها تأکید شد.
چرخشی که احساس شد
تغییر رویه دولت سیزدهم در قبال منطقه و همسایگان، مورد توجه آن ها هم قرار گرفته و این چرخش برای پایتخت‌های همسایه محسوس است به گونه‌ای که «شیخ نواف الاحمد الجابر الصباح» امیر کویت در گفت‌وگوی تلفنی با تبریک عید سعید فطر به رئیس‌جمهور و مردم ایران اظهار داشت: «عمیقا از رویکرد جدید و اهمیتی که جمهوری اسلامی ایران در دوره جنابعالی برای گسترش روابط با کشورهای همسایه و دوست قائل است، خرسندیم».
رئیس جمهور صربستان هم با ابراز تمایل خود برای سفر به ایران تصریح کرد: «بالاترین و بهترین سطح ممکن از هیأت همراهان را با خود به این سفر خواهم آورد تا بتوانیم درباره همه زمینه‌های موجود برای گسترش همکاری‌ها گفت‌وگو و رایزنی کنیم».
رئیس‌جمهور ترکیه هم با ابراز تمایل برای سفر به تهران خاطرنشان کرد «ترکیه علاقه‌مند است در این سفر درباره تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی و نیز انجام هماهنگی برای پیشبرد روابط دوجانبه و بین‌المللی، به خصوص افزایش حجم تجارت با جمهوری اسلامی ایران گفتگو و رایزنی داشته باشد».
دیپلماسی دولت، فرصتی برای اثبات حسن نیت ایران
ایران‌هراسی، پروژه میلیاردی و مشترک رژیم صهیونیستی و لابی‌های تل‌آویو در کاخ سفید است و ابراز آن استودیوهای رنگارنگ و تریبون‌های متنوع در گوشه‌گوشه جهان. برای خنثی‌سازی این حجم از دشمنی باید از ابزارهای متوع و تاکتیک‌های مختلفی بهره گرفته شود؛ تماس‌های تلفنی رئیس جمهور از همان آغاز مسئولیت، یکی از این تاکتیک‌هاست. این تماس‌ها به ویژه با کشورهای همسایه، آنها را به این اطمینان خواهد رساند که جمهوری اسلامی جز صلح برای منطقه، نمی‌خواهد و دشمن مشترک خاورمیانه و جنوب غرب آسیا، دخالت‌های فرامنطقه‌ای و توطئه‌های رژیم صهیونیستی است.
از سوی دیگر، این تماس‌ها همان‌طور که در دوران اوج همه‌گیری کرونا، توانست ورود واکسن به کشور را تسهیل کند، در شرایط کنونی هم می‌تواند ظرفیت‌های تازه‌ای برای کشور در دوران تحریم ایجاد کند.
بر اساس اصول دیپلماسی در دولت سیزدهم، ایران و همسایگانش ظرفیت‌های بسیار بیشتر در تجارت و تبادلات اقتصادی دارند که باید مورد توجه قرار گرفته و ارتقا یابند.
دولت سیزدهم در مسیر دیپلماسی محدود و منتظر نمانده و راه تثبیت روابط و تحکیم آن را در منطقه با تمام قوا آغاز کرده و ادامه می‌دهد.
نخستین سفر رئیس جمهور به کشور تاجیکستان و برای حضور در نشست بسیار مهم شانگهای بود تا عضویت ایران در این سازمان مهم رسمیت یابد. عضویت در این سازمان را می‌توان برگ برنده دولت سیزدهم در پیشبرد دکترین ارتباط با همسایگان ارزیابی کرد.
دومین سفر آیت‌الله رئیسی هم به ترکمنستان بود تا در نشست سازمان مهم دیگری همچون سازمان همکاری‌های اقتصادی (اکو) حضور داشته باشد و در حاشیه این نشست یکی از مهم‌ترین قراردادهای گازی ایران امضا شد. قرارداد سوآپ گازی ترکمنستان به جمهوری آذربایجان از طریق ایران را می‌توان از نخستین ثمرات نگاه منطقه‌محور دولت سیزدهم دانست.
مقصد چهارمین سفر خارجی آیت‌الله رئیسی هم دوحه قطر بود که با هدف شرکت در نشست مجمع ابرتولیدکنندگان و صادرکنندگان گاز جهان انجام شد. سفری که منشاء آثار و دستاوردهای بزرگی بود که همکاری در برگزاری و میزبانی از تماشاگران رقابت‌های جام جهانی فوتبال ۲۰۲۲ در جزایر زیبای ایرانی از جمله آنهاست.
