پیامبر اکرم (ص) در بیست و ششمین روز از ماه مبارک رمضان اینگونه دعا کردند: اَللّهُمَّ اجْعَلْ سَعْیی فِیهِ مَشْکورا وَ ذَنْبِی فِیهِ مَغْفُورا وَ عَمَلِی فِیهِ مَقْبُولا وَ عَیبِی فِیهِ مَسْتُورا یا أَسْمَعَ السَّامِعِینَ. خدایا کوششم را در این ماه مورد سپاس، گناهم را آمرزیده، عملم را پذیرفته و عیبم را پوشیده دار، ای شنواترین شنوایان.
حجت الاسلام حسن عامری استاد حوزه علمیه حضرت عبدالعظیم (ع) به خبرنگار معارف ایران اکونومیست گفت: یکی از ویژگی هایی که خدا در نهاد انسان قرار داده، موضوع مزدخواهی و نتیجه طلبی است و پیامبر اکرم (ص) در دعای روز بیست و ششم به چهار مساله به عنوان مهمترین نیازهای انسان در ماه رمضان اشاره کردند که باید تلاش کنیم به آن برسیم. اولین موضوع این است که از خدا می خواهیم تلاش ما را مورد سپاس قرار دهد. شکر یعنی نتیجه واقعی نعمتی که از سوی خدا به انسان می رسد یا عالی ترین نتیجه عملی است که انسان آن را دنبال می کند و زمانی شکر تحقق می یابد که نتیجه در مضاعف شدن نعمت های الهی تجلی پیدا کند. البته شکر از جانب بنده یک معنا و از جانب خدا معنایی دیگر دارد.
وی افزود: بنابراین وقتی می گوییم خدایا تلاش های مرا در ماه رمضان مشکور قرار بده، یعنی هیچ یک از اعمالم ضایع نشود و نتیجه هر عملی که خدا برای من قرار داده، به من برسد. به عبارت دیگر نماز، روزه و کارهای خیر ما زمانی در وجودمان اثرگذار است و اسباب تربیت الهی را در انسان ایجاد می کند که از سوی خدا مورد شکر قرار گیرد؛ چون خدا خیرالشاکرین است.
برخی کارشناسان مذهبی از شکر به عنوان پاداش گرفتن اعمال انسان یاد می کنند. حجت الاسلام علی‌رضا شاه فضل قمصری استاد معارف دانشگاه علوم پزشکی کاشان به خبرنگار معارف ایران اکونومیست گفت: در اولین فراز از خدا می خواهیم تلاش های ما مشکور باشد. مشکور بودن تلاش به معنی قبول شدن آن و پاداش گرفتن در برابر آن است. بسیار اتفاق می افتد که فعالیت هایی را انجام می دهیم اما به دلیل اینکه عمل ما اشکال دارد، مورد قبول درگاه الهی قرار نمی گیرد. عواملی از قبیل عدم اخلاص و منت گذاشتن بر دیگران و امثال آن.
وی افزود: این که انسان اعمال خیر انجام دهد برای سعادت او کافی نیست بلکه زمانی عمل نیک موجب سعادت می شود که اولا عمل را برای خدا انجام دهد و ثانیا انسان بتواند از عمل خود مراقبت کند و آن را به قیامت برساند. انجام گناهان در مواردی باعث نابود شدن عمل می شود. در این فراز از خدا می خواهیم به ما کمک کند تا هم عمل خالصانه انجام دهیم و هم بتوانیم عمل خود را تا قیامت سالم نگه داریم.
شاه فضل اضافه کرد: در دومین فراز از دعای امروز از خدا می خواهیم گناهان ما را مورد مغفرت خود قرار دهد. بخشیده شدن گناهان یکی از الطاف خاص خدا به انسان هاست. این مساله که خدا گناهان بنده ای را مورد عفو خود قرار دهد، آثار بسیاری در زندگی فرد دارد. مثلا توفیق عمل خیر برای این فرد فراهم می شود و آثار شومی که گناه در زندگی فرد دارد، از بین می رود. پاک شدن گناهان نباید موجب این بشود که فرد گمان کند سبک بال شده و دوباره می تواند به گناه برگردد بلکه پاک شدن گناه باید انگیزه کار خیر را در فرد افزایش دهد.
وی ادامه داد: ماه مبارک رمضان و اعمال عبادی این ماه به ویژه در شب های قدر که برابر با هزار ماه است، زمینه مناسبی برای بخشش گناهان است. یکی از اموری که موجب بخشش گناهان انسان می شود و در قرآن کریم هم به آن اشاره شده، بخشیدن اشتباهات دیگران است. خدا می فرماید شما از اشتباهات دیگران بگذرید تا من هم از اشتباهات شما بگذرم.
حجت الاسلام عامری نیز گفت: دومین اتفاق در ماه مبارک رمضان این است که گناهان انسان بخشیده شود. یعنی خدا اعمال انسان را زمانی برکت می دهد که گناهانش بخشیده می شود. زمانی که انسان پاک می شود، اسباب پیشرفت او نیز فراهم می شود. اگر این دو اتفاق رخ دهد. یعنی کوشش انسان مورد عنایت خدا قرار گیرد و در نتیجه آن، گناهان انسان بخشیده شود، مرحله سوم فرا می رسد و آنگاه عمل انسان مورد قبول خدا واقع می شود. به عبارت دیگر اعمال انسان مانند نماز و روزه باید به گونه ای انجام داده شود که مورد رضایت الهی قرار گیرد و دیگر این که اسباب مغفرت انسان را در خطاها و گناهان او ایجاد کند.
وی با بیان مراتب توبه گفت: در چنین مرحله ای توبه عملی رخ می دهد و خدا اسبابی را فراهم می کند که حتی عیوب انسان پوشیده می شود. وقتی عیب های انسان چه در نامه اعمال یا در دیدگاه مردم پوشیده شد، می توان امیدوار بود که رضایت الهی نیز به دست آید و در میان بندگان الهی نیز آبرومند باشد.
شاه فضل درباره آخرین فراز دعای روز بیست و ششم گفت: در این فراز از خدا می خواهیم اعمال ما را مورد قبول درگاه خود قرار دهد و هر آنچه که برای قبولی عمل لازم است از قبیل صحت عمل و نیت خالص به ما عنایت فرماید. پر واضح است که اعمال ما در برابر عظمت الهی قدر و منزلت بالایی ندارد اما اگر لطف و کرم خدا شامل حال انسان ها شود، این ظرفیت فراهم خواهد شد که خدا عمل ما را مورد قبول خود قرار دهد.
وی اضافه کرد: در فراز چهارم این دعا از خدا می خواهیم عیب ما را پوشیده بدارد و از نگاه دیگران پنهان نماید. یکی از الطاف خدا به انسان این است که اشکال ها و ایرادات ما را از دید دیگران پنهان می کند تا مردم به یکدیگر اطمینان داشته باشند و بتوانند با آبرو در کنار هم زندگی کنند و از کنار هم بودن لذت ببرند. برخی گناهان به گونه ای است که اگر مردم از آن مطلع شوند نسبت به فاعل آن بی توجهی می کنند و چه بسا زندگی فرد دچار مشکلات فراوانی شود. در این گونه موارد است که ستار بودن خدا برای ادامه حیات مادی و معنوی انسان ها نقش اساسی خواهد داشت.
این کارشناس مذهبی افزود: در آخرین عبارت این دعا، خدا به عنوان شنواترین شنوایان مطرح می شود؛ خدایی که هر صدایی را می شنود و از هر نجوایی خبر دارد و خدایی که حتی ندای دل انسان ها را به خوبی می شنود و مورد توجه قرار می دهد.
