تبعات دخالت‌های نسنجیده انسان در محیط زیست

احمدرضا محرابیان در گفت و گو با ایران اکونومیست درباره تاثیر ورود گونه‌های غیربومی به اکوسیستم اظهار کرد: در طبیعت همیشه یک توازن خاص میان گونه‌های گیاهی وجود دارد که این توازن تاریخچه‌ای چندین میلیون ساله دارد و در واقع این گونه‌ها اگر در کنار هم قرار دارند، به این دلیل است که یک تاریخچه تکاملی طولانی مدت را طی کرده و به تعادل رسیده‌اند.

وی ادامه داد: این تعادل به دلیل این است که طبیعت به صورت خود به خود این گونه‌ها را در کنار هم چیده و مشخص کرده است که در هرنقطه  از کره زمین چه اجتماعی از گونه‌های گیاهی قرارگیرد بنابراین دخالت نسنجیده بشر در انتشار گونه‌ها مشکلات محیط زیستی متعددی را در بر دارد.

این عضو هیات علمی دانشکده علوم و فناوری زیستی دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به این که هر گونه گیاهی با گونه‌های گیاهی دیگر موجود در منطقه به تعادل رسیده‌اند، گفت: گونه‌هایی که در یک اکوسیستم هستند و به تعادل رسیده‌اند، رشد متناسب با محیط دارند و به این شکل تعادل اکوسیستم حفظ می‌شود.

وی با بیان اینکه با ورود یک گونه غیربومی به یک منطقه آن را به محیط زیست معرفی می‌کنیم، اظهار کرد: این معرفی گونه به یک اکوسیستم چند راهبرد دارد که اولین راهبرد آن به تعادل رسیدن گونه جدید با محیط و گونه‌های دیگر است که این فرایندی مثبت است و مشکلی ندارد اما بعضی اوقات نیز این گونه نمی‌تواند به تعادل برسد و از بین می‌رود که این یک فرایند منفی است.

گونه‌های مهاجم می‌توانند آب‌های زیرزمینی را خشک کنند

به گفته محرابیان بعضی اوقات گونه‌ها با ورود به زیستگاه جدید، شرایط بسیار مناسبی را برای تکثیر تجربه می‌کنند بنابراین به‌صورت بی رویه تکثیر می‌شوند که درنتیجه گونه‌های غیربومی به گونه‌های مهاجم تبدیل می‌شوند. گونه مهاجم تمام گونه‌های محیط را حذف می کند و شرایط زیستگاه را تغییر می‌دهد و آن زیستگاه و اکوسیستم طبیعی دیگر کارکردهای سابق خود را نخواهد داشت و از بین می‌رود. این تغییرات بیشترین چالش‌ها را برای بشر به وجود آورده است.

وی ادامه داد: با ورود یک گونه غیر بومی به یه زیستگاه جدید، تمام ویژگی‌های اکولوژیک طبیعت تغییر می‌کند که این یک فرایند منفی است و در ابتدا چرخه‌های هیدرولوژیک منطقه را تغییر می‌دهد چراکه بسیاری از این گونه‌های غیربومی  قابلیت جذب آب زیادی دارند و سطح آب سفره‌های زیرزمینی را پایین می‌آورند. برای مثال گونه‌ای به اسم «کهور پاکستانی» در جنوب کشور به فراوانی وجود دارد که از منطقه آریزونای آمریکا وارد کشور شده است و تمام بخش‌های جنوبی کشور مانند خوزستان، بوشهر، سیستان، بخش های جنوبی کرمان و هرمزگان را - که مناطق گرمسیر هستند - فرا گرفته است. این گونه‌ها می‌توانند به سفره‌های آب‌های زیرزمینی دسترسی یابند و آب‌ها را خالی کنند.

شیمیایی شدن خاک توسط گونه‌های غیر بومی

این عضو هیات علمی دانشکده علوم و فناوری زیستی دانشگاه شهید بهشتی ضمن بیان اینکه این گونه‌ها به دلیل سایه‌اندازی بالا، محیط را برای رشد و حیات سایر گونه‌های دیگر نامساعد می‌کنند، اظهار کرد:علاوه بر تمام این موضوعات، گونه‌های غیربومی ترکیبات شیمیایی وارد آب می‌کنند و اجازه نمی‌دهند گونه دیگری در آن منطقه زندگی کند علاوه بر آن این گونه‌های مهاجم آفاتی را با خود منتقل می‌کنند که با ورود به هر منطقه‌ای آفات را نیز وارد آن محیط می‌کنند و مشکل محیط زیستی ثانویه به وجود می‌آورند.

محرابیان در پایان تصریح کرد: تغییراتی که در محیط ایجاد می‌شود،اکوسیستم را ازحالت طبیعی و حالت پویا خارج می‌کند و آن را از بین می‌برد و دیگر نه برای بشر و نه برای تمام موجوداتی که در طبیعت زندگی می‌کنند، آن محدوده متعادل و مناسب نیست و گونه‌های جانوری که در آن محیط وجود داشتند یا مجبور هستند که از بین بروند و یا مهاجرت کنند و گونه‌های گیاهی که برای بشر و گونه‌های دیگر مفید هستند  از بین می‌روند و شرایط نامساعد می‌شود و آن زیستگاه دیگر قابلیت زندگی را نخواهد داشت.