مریم برزین، با بیان اینکه تعیین چاقی با اندازه گیری میزان واقعی ذخایر چربی موجود در ترکیب بدن میسر می‌شود، افزود: به دلیل سادگی و کم هزینه بودن، بیشتر از شاخص نمایه توده بدنی یا (BMI)استفاده می‌شود که حاصل تقسیم وزن فرد به کیلوگرم بر قد وی به متر است.
به گفته وی، طبق تعریف سازمان جهانی بهداشت، معیار چاقی در بزرگسالان و کودکان و نوجوانان با یکدیگر متفاوت است. بر این اساس در بزرگسالان BMI بین ۱۸ تا ۲۴,۹ حد مطلوب، بین ۲۵ تا ۲۹.۹ کیلوگرم برمتر به عنوان اضافه وزن و نمایه توده بدنی ۳۰ و بالاتر به عنوان چاق معرفی شده است.
برزین خاطرنشان کرد: چاقی برای کودکان و نوجوانان بر اساس BMI محاسبه شده از نمودار رشد بر حسب سن و جنس تعیین می‌شود. به نحوی که به BMI مساوی یا بالاتر از صدک ۹۵ درصد نمودار «اضافه وزن» و بین صدک ۸۵ و ۹۵ درصد «در معرض خطر اضافه وزن» اطلاق می‌شود.
به گفته وی، به علت بار منفی کلمات در کودکان و نوجوانان سعی می‌شود از عبارت چاقی استفاده نشود بلکه از عبارت «اضافه وزن» به جای چاقی و از عبارت «در معرض اضافه وزن» به جای اضافه وزن استفاده شود.
برزین بیشترین میزان شیوع چاقی را در مناطق خاور میانه، آسیای جنوب شرقی، جزایر اقیانوس آرام و چین ذکر کرد که شیوع چاقی در زنان بیشتر از مردان است.
وی بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت یادآور شد: از سال ۱۹۸۰ تا ۲۰۰۶، شیوع اضافه وزن در گروه سنی ۱۹-۲ ساله از ۵,۵ درصد به ۱۶.۳ درصد افزایش داشته است و هم اکنون حدود ۱۵۵ میلیون کودک در سراسر دنیا مبتلا به چاقی یا اضافه وزن هستند.
این محقق دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به افزایش شیوع چاقی در کودکان و نوجوانان در کشورهای در حال توسعه گفت: در ۲۰ سال اخیر اضافه وزن در این گروه از ۱۰ درصد به ۲۵ درصد و چاقی از دو درصد به ۱۰ درصد افزایش یافته است.
وی، شیوع چاقی را در کودکان شهری نسبت به کودکان روستایی، در دختران نسبت به پسران و در مدارس خصوصی نسبت به دولتی بیشتر عنوان کرد.
این محقق دانشگاه با توجه به اینکه کشورهای در حال توسعه همزمان دچار سوءتغذیه و توقف رشد در کودکان و نوجوانان خود نیز هستند، ریشه کنی سوءتغذیه بدون آن که منجر به چاقی شود را چالشی بزرگ برای سیستم بهداشت کشورهای مذکور برشمرد.
برزین بر اساس آخرین گزارش سازمان جهانی بهداشت گفت: شیوع چاقی در ایران سال ۲۰۰۸ میلادی ۱۹,۴ درصد بوده که ۱۲.۴ درصد در مردان و ۲۶.۵ درصد در زنان بوده است و روند افزایشی آن از سال ۱۹۹۶ میلادی به خصوص در زنان شدت گرفته است.
وی با اشاره به افزایش روند چاقی در ایران افزود: این روند رو به رشد در هر دو جامعه شهری و روستایی دیده می‌شود. بر اساس مطالعات تعداد ایرانیان چاق از ۵.۲ میلیون نفر در سال ۱۹۹۹ به ۷ میلیون نفر در سال ۲۰۰۷ رسید و بیش از ۲.۵ برابر افزایش داشت. آمار مبتلایان به اضافه وزن نیز از ۶.۹ میلیون نفر به ۱۱.۴ میلیون نفر رسید که ۱.۶ برابر افزایش داشت.
به گفته برزین، روند افزایشی چاقی در هر دو جنس و همه گروه‌های سنی کشور مشاهده می‌شود و اضافه وزن در گروه‌های سنی جوان‌تر و فقط در مردان بیشتر رخ داده است.
وی در خصوص شیوع چاقی در تهران به عنوان بزرگ‌ترین شهر ایران گفت: از سال ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۸ میلادی در تهران شیوع چاقی در مردان از ۱۵,۸ درصد به ۲۱.۱ درصد و در زنان از ۳۱.۵ درصد به ۳۸.۶ درصد رسیده است.
این محقق دانشگاه شیوع اضافه وزن و چاقی در گروه سنی زیر ۲۰ سال در تهران را ۲۸,۸ درصد و در گروه سنی بالای ۲۰ سال ۶۳.۶ درصد عنوان کرد و یادآور شد: چاقی در گروه بزرگسالان تهرانی در زنان بیشتر از مردان است. کودکان ۷ تا ۹ سال نیز در مقایسه با کودکان ۱۰ تا ۱۱ سال بیشتر در معرض خطر بروز چاقی قرار دارند.
برزین، چاقی را باعث بروز مرگ زودرس برشمرد و به نقش چاقی در بروز دیابت و پرفشاری خون، بیماری‌های مزمن کلیه، پیامدهای قلبی-عروقی و مرگ ناشی از آن، سرطان پستان و روده بزرگ، عوامل روحی روانی نظیر افسردگی اشاره کرد.
وی با توجه به علل مؤثر در ایجاد و استمرار چاقی، این عارضه را یکی از معضلات بهداشتی در سراسر دنیا برشمرد که مداخلات مربوطه برای پیشگیری و درمان آن خیلی امیدوار کننده نیست.
این محقق دانشگاه با اشاره به عدم انجام مطالعات مداخله‌ای در سطح ملی برای پیشگیری و درمان چاقی در کشور گفت: مطالعات اندک و پراکنده‌ای در این زمینه در جمعیت‌های محدود انجام پذیرفته که شامل تغییر شیوه زندگی، تغییر الگوی غذایی و افزایش فعالیت بدنی بوده اما به دلایل مختلف در طولانی مدت قابلیت اجرا در افراد مورد مطالعه را نداشته و با شکست مواجه شده است.
برزین با بیان اینکه هنوز هیچ داروی ایمن و مؤثری برای کاهش وزن در سطح جهانی معرفی نشده است تاکید کرد: تنها روش مؤثر برای درمان چاقی مرضی (نمایه توده بدنی بیش از ۳۵) جراحی است که نیاز به مراقبت‌های خاص پس از جراحی دارد و برای سیستم بهداشتی کشور هزینه نسبتاً بالایی دارد.
وی خاطرنشان کرد: با قاطعیت می‌توان گفت که در کنترل چاقی، پیشگیری بهتر از درمان است.
