در چند وقت گذشته به غیر از نوسانات ایجاد شده در معاملات بورس، پرداخت سود سهام شرکت‌ها از جمله معضلاتی بود که حاشیه‌های گسترده‌ای را در میان سهامداران ایجاد کرد و با اعتراضات زیادی از سوی آنها برای دریافت سودهای ناچیزی که سالیانه از شرکت‌های بورسی به آنها اختصاص پیدا می‌کند، همراه شد.
به دنبال چالش‌های ایجاد شده، اقدامات متعددی از سوی مسوولان مربوطه در راستای سهولت فرآیند واریز سود شرکت‌ها به سهامداران به کار گرفته شد که در نهایت پرداخت سود از طریق سامانه سجام به عنوان بهترین فرآیند برای این اقدام معرفی شد و سازمان بورس چنین قانونی را به شرکت‌ها ابلاغ کرد تا به طور حتم سود شرکت‌های بورسی و فرابورسی از طریق سامانه سجام به حساب مردم پرداخت شود.
با توجه به گذشت حدود چهار سال از راه‌اندازی سامانه سجام اما همچنان در این میان شرکت‌هایی وجود دارند که با بی توجهی به این قانون و الزام سهامداران برای حضور در بانک‌ها، مشکلات زیادی را برای این افراد ایجاد کرده‌اند و همچنان سهامداران در حال دست و پنجه نرم کردن با این مشکل هستند که برای دریافت سود هر چند ناچیز سالیانه خود، سختی‌های حضور در بانک‌ها را به جان بخرند.
حضور سهامداران در صف‌های طولانی بانک‌ها
وجود سهامداران در صف‌های طولانی بانک‌ها برای دریافت مبالغ بسیار کم سود، سبب انصراف سهامداران از دریافت این سودها شد که مجموع آن می‌تواند مبلغی بسیار چشمگیر باشد، این درحالیست که بارها فعالان حاضر در بازار به چنین موضوعی اشاره داشتند که بهتر است از همان ابتدا اقدامی صورت گیرد تا سود این شرکت‌ها با همکاری مسوولان شرکت های بورسی و نیز سازمان بورس از طریق سجام به حساب سهامداران پرداخت شود.
در کنار مشکلات موجود در نحوه پرداخت سود سهام شرکت‌ها، زمان پرداخت آن هم در چند وقت گذشته با حاشیه‌های زیادی همراه بود که براساس این قانون، شرکت‌ها به مدت هشت ماه فرصت دارند تا سود محقق شده را به حساب سهامداران واریز کنند، این موضوع همیشه با اعتراض سهامداران و نیز فعالان بازار همراه بود و چنین صحبتی از سوی آنها مطرح شد که با توجه به تورم موجود در کشور و نیز کاهش ارزش پول سهام شرکت‌ها تا هشت ماه آینده؛ بهتر است تا مسوولان هر چه زودتر نسبت به تجدیدنظر این قانون اقدام و تغییراتی را در خصوص زمان این واریزی‌ها اعمال کنند.
سجام، نقطه پایان گرفتاری سهامداران برای دریافت سود سهام
جزییاتی دقیق از شرکت‌های عرضه شده در بورس
در ادامه پیگیری‌های خبرنگار ایرنا برای بررسی معضل سهامداران از دریافت سود سهام خود، سازمان بورس و اوراق بهادار آماری را در اختیار این خبرگزاری قرار داد که نشان دهنده جزییاتی دقیق از شرکت‌های عرضه شده در بورس طی سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ و سود به دست آمده شرکت‌ها در این مدت است.
ارزیابی‌های صورت گرفته حاکی از آن است که در این مدت، عرضه اولیه شرکت‌هایی مانند شیر پاستوریزه پگاه گیلان (غگیلا)، تهیه توزیع غذای دنا آفرین فدک (گدنا)، تولید و توسعه سرب روی ایرانیان (فتوسا)، لیزینگ کارآفرین (ولکار)، سپید ماکیان (سپید)، شرکت سرمایه‌گذاری صبا تامین (صبا)، لیزینگ پارسیان (ولپارس)، پتروشیمی ارومیه (شاروم)، تامین سرمایه امین (امین)، بهساز کاشانه تهران (ثبهساز)، برق و انرژی پیوندگستر پارس (بپیوند)، توسعه و عمران امید (ثامید)، صنایع چوب خزر کاسپین (چخزر) قبل از برگزاری مجمع عمومی سالیانه و عرضه اولیه شرکت‌های ریل پرداز نو آفرین (حآفرین)، گسترش صنایع روی ایرانیان (فگستر)، محصولات کاغذی لطیف (لطیف)، سرمایه گذاری هامون صبا (وهامون)، کیمیا تک (کیمیاتک)، مجتمع جهان فولاد سیرجان (فجهان) و سیمان لار سبزوار (سبزوا) بعد از مجمع عمومی سالیانه آنها انجام شده است.
شرکت‌هایی که عرضه اولیه آنها قبل از برگزاری مجمع عمومی سالیانه صورت گرفت ملزم به پرداخت سود تعیین شده در این مجمع هستند اما به دلیل سهل‌انگاری این شرکت‌ها مشخص نیست که چه سرنوشتی پیش‌روی سودهای تعیین شده این شرکت‌ها در مجمع قرار گرفته است.
پرداخت سود ۱۳ شرکت بورسی خارج از سجام
در ادامه آمار ارائه شده از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار، در سال ۹۹ و ۱۴۰۰ تعداد ۱۳ شرکت هیچگونه اقدامی را برای پرداخت سود از طریق سجام انجام ندادند و سود خود را که رقمی معادل ۸۸۰ میلیارد تومان بود پس از عرضه اولیه، خارج از سجام پرداخت کرده‌اند و سهامداران باید برای دریافت آن با توجه به وضعیت خطرناک کرونا به بانک‌ها مراجعه می‌کردند، این در حالیست که سهام تعلق یافته به سهامداران در مدت اعلام شده تحت تاثیر ورود حجم گسترده‌ای از سهامداران به این بازار بسیار ناچیز بوده و ممکن است در انتها سودی با رقم کمتر از ۲ هزار تومان به سهامداران تلعق گیرد؛ بنابراین چنین ارقامی نمی تواند با هیچگونه صرفه اقتصادی برای حضور این افراد در صف های طولانی بانک ها همراه باشد.
همچنین آمارهای ارائه شده نشان‌دهنده آن است که بیشترین حضور سهامداران در عرضه اولیه‌های انجام شده طی سال ۹۹ و ۱۴۰۰ مربوط به برق و انرژی پیوندگستر پارس (بپیوند) با مشارکت بیش از پنج میلیون و ۵۰۰ هزار نفر و کمترین آن برای شرکت سرمایه‌گذاری صبا تامین (صبا) با حضور یک میلیون و ۹۴۴ هزار نفر بوده است.
سجام، نقطه پایان گرفتاری سهامداران برای دریافت سود سهام
۵۱ میلیارد تومان، مجموع سود نقدی پنج شرکت
در ادامه مشکلات موجود بر سر راه سهامداران برای دریافت سود خود از شرکت، آماری را سازمان بورس از برخی شرکت‌ها به خبرگزاری ایرنا ارائه شد و مشخص شد که مجموع سود نقدی پنج شرکت غگیلا، گدنا، فتوسا، ولکار و سپید رقمی بیش از ۵۱ میلیارد تومان بوده است که با توجه به سود اندکی که به هر سهامدار اختصاص پیدا می‌کند ممکن است آنها از دریافت این سهم انصراف دهند و چنین مبلغ کلانی به عنوان سود رسوب شده در حساب شرکت‌ها خاک بخورد.
برای مثال در عرضه اولیه نماد سپید ماکیان (سپید)، تعداد ۲ میلیون و ۸۳۵ هزار و ۶۹۵ سهامدار در این عرضه اولیه مشارکت داشتند که در ادامه به هر سهامدار تعداد ۵۳ سهم اختصاص پیدا کرده است و در نهایت سود نقدی برای هر نفر رقمی معادل ۱۵ هزار و ۵۰۰ تومان بوده است.
همچنین نماد تهیه توزیع غذای دنا آفرین فدک (گدنا)، با حضور پنج میلیونی سهامداران در این عرضه اولیه و اختصاص ۱۱ سهم به هر سهامدار حدود یک هزار تومان سهم به هر نفر تلعق گرفته است که اکثر سهامداران در وضعیت فعلی کرونا در کشور عدم حضور خود در بانک‌ها را ترجیح داده‌اند و با عدم دریافت این سودها، اعتراضات خود نسبت به وجود چنین رویه‌ای را در پرداخت سود اعلام کرده‌اند.
اعلام چنین آماری حاکی از آن است که باید هر چه زودتر مسوولان مربوطه به منظور دفاع از حقوق سهامداران، ایجاد سهولت در فرآیند پرداخت سود سهام شرکت‌ها و نیز جلوگیری از سواستفاده شرکت‌هایی که به دنبال بهانه‌های مختلف برای انصراف سهامداران از دریافت سود خود هستند، شرکت ها را ملزم به پرداخت سود سهامداران از طریق سجام کنند؛ چراکه پرداخت سود از طریق بانک‌ها فقط به نفع شرکت‌هایی خواهد بود که تاکنون از انجام هیچ اقدامی برای پشت گوش انداختن پرداختی‌های سهامداران از طریق سجام دست نکشیده اند و بارها بهانه‌های بی اساس و پایه را برای سهل انگاری‌های خود در این زمینه اعلام کرده‌اند.
تلاش سازمان بورس برای پرداخت سود شرکت‌ها از طریق سجام
در ادامه این تلاش‌های صورت گرفته از سوی مسوولان برای استفاده شرکت‌ها از سجام، حدود یک ماه گذشته «مجید عشقی»، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار درباره پرداخت سود شرکت‌ها از طریق سامانه سجام گفت: حدود ۲۷۰ شرکت، سود سهامداران در سال جاری را از طریق سجام واریز کردند اما بقیه همکاری نکردند. از این رو با توجه به امکانات موجود و ضمانت‌های اجرایی قطعا با این شرکت‌ها برخورد خواهد شد. سال آینده تمام شرکت ها ملزم هستند سود سهامداران را از طریق سجام توزیع کنند. به طوری که دیگر مجبور نباشند از این بانک به آن بانک مراجعه کنند بلکه بتوانند بصورت متمرکز سود سهام را دریافت کنند.
وی همچنین خاطرنشان کرد: سازمان بورس در صدد است از طریق اصلاح قانون، مجازات‌ها را به نحوی در نظر گیرد که دیگر این موارد تکرار نشود و شرکت ها به موقع سودها را پرداخت کنند.
الزام برای اجرای این اتفاق تا جایی پیش رفت که در پیش‌نویس طرح اصلاح قانون بازار اوراق بهادار به پیشنهاد الزام قانونی شرکت‌ها به پرداخت سود از طریق سامانه سجام اشاره شد و رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در این زمینه اعلام کرد: همانطور که وعده داده بودیم در ۲ ماه اخیر تمام زیرساخت‌های فنی لازم انجام و با تصویب قانون جدید بازار اوراق بهادار در مجلس شورای اسلامی شاهد پرداخت سود سهام همه شرکت‌های حاضر در بازار سرمایه از طریق سامانه سجام خواهیم بود.
اقدامات انجام شده از سوی مسوول ارشد سازمان بورس حکایت از آن دارد که رییس این سازمان در وضعیت فعلی و از زمان حضور خود در سازمان بورس تاکنون از هیچ اقدامی برای پرداخت فراگیر سود سهام شرکت‌ها از طریق سجام کوتاهی نکرده و همه تلاش خود را به کار گرفته تا با اعمال برخی از قوانین و نیز اجبار شرکت‌ها برای استفاده از سجام، سهامداران را به حق طبیعی خود که دریافت سود سالیانه است، برساند.
ایرنا
