«ترکیه با همه مشکلاتی که با ارمنستان دارد بازار این کشور را تسخیر میکند و ما در ایران تنها روی صادرات فلهای تمرکز میکنیم. چون از یک بازار محلی تا تجارت بینالمللی، آنهایی سهم بیشتری از بازار را دارند که در بستهبندی سرمایهگذاری کنند.» این نکتهای است که سعید جارودی دبیر سابق انجمن ملی صنعت پخش ایران و فعال اقتصادی در گفتوگو با ما مطرح میکند. او همچنین در ادامه میافزاید: «ما هم اگر بخواهیم در عرصه تجارت بینالمللی رقابتی داشته باشیم باید حتما نگاهی به ویژه به بستهبندی و چاپ محصولات تولیدی خود داشته باشیم»
موفقیت در صادرات محصولات غیرنفتی و رسیدن به سهم بیشتری از یک بازار جهانی آرزوی است که سالهاست در ایران در مورد آن حرف زده میشود ولی اقدامی برای اجرایی شدن آن صورت نمیگیرد. اینکه چرا با همه ظرفیتهایی که در تولید محصول باکیفیت و بستهبندیهای مطابق با استانداردهای روز جهان داریم هنوز نمیتوانیم یک چهره تاثیرگذار در بازار جهانی باشیم موضوعی است که درباره آن سعید جارودی، دبیر سابق انجمن ملی صنعت پخش ایران و فعال اقتصادی اینطور میگوید: «به طور یقین اولین چیزی که مشتری در انتخاب یک کالا، به ویژه کالاهای مصرفی و کم دوام به آن توجه میکند مسئله بستهبندی است. در واقع میتوانم بگویم آنچه یک برند را میسازد ترکیب کیفیت آن کالای ارائه شده به همراه همه ریزهکارییهایی است که در بستهبندی آن لحاظ میشود. تاثیر این مسئله در فروش و جلب رضایت و وفاداری مشتری چنان زیاد است که به هیچ وجه نمیتوان آن را انکار کرد. از یک بازار محلی و ملی در یک کشور بگیرید تا عرصه تجارت بینالمللی، آنهایی سهم بیشتری از بازار را به خود اختصاص میدهند که در بستهبندی سرمایهگذاری کنند. از اینجا مشخص میشود که ما هم اگر بخواهیم در عرصه تجارت بینالمللی رقابتی داشته باشیم باید حتما نگاهی به ویژه به بستهبندی و چاپ داشته باشیم.»
متین میرزایی استاد دانشگاه و متخصص طراحی بستهبندی نیز در این رابطه در گفتوگویی با ما درباره اینکه آیا دیزاینرها و صنعت چاپ ایران ظرفیت تولید و طراحی محصولاتی که امکان رقابت در منطقه و جهان را داشته باشند میگوید: « طراحی بستهبندی و چاپ دو مقولهی جدایی ناپذیر از هم هستند، امروز در ایران صنعت چاپ و بستهبندی پیشرفتهای بسیاری کردهاست و مجموعههای چاپی بزرگی در ایران وجود دارند که از بهروزترین تکنولوژیها استفاده میکنند، در این رابطه شاید بزرگترین معضلی که وجود دارد نبود متریال متنوع است که به دلیل شرایط تحریم و روابط اقتصادی بین المللی ایران است. اما در رابطه با طراحی بستهبندی، ما شاهد این هستیم که آثار طراحان ایرانی در رقابتهای مطرح بینالمللی جایزه کسب میکنند و مورد توجه قرار میگیرند که این نشاندهندهی استعداد و پتانسیل بالای طراحان ایرانی است، همچنین شاهدیم که محصولات متعددی وجود دارند که با نام کالای خارجی در ایران و حتی اروپا عرضه میشوند که حاصل کار طراحان ایرانیاند، همچنین در چندسال اخیر شاهد توجه تولیدکنندگان کشورهای دیگر به طراحان ایرانی و درخواست سفارش طراحی از سوی آنها هستیم، پس گمان میکنم در این رابطه مسالهی اصلی نوع برخورد ما با قضیه است، با طی کردن مسیرهای مشخص که بررسی استانداردها، رقبا و در واقع یک تحقیق و بررسی مجدد روی بازارهای هدف نیاز دارد می توانیم به راحتی گام در عرصههای بین المللی بگذاریم.»
میرزایی که از مدیران اجرایی دوسالانه جهانی بستهها در ایران است در همین باره میافزاید:«در طول سالهای فعالیت وبسایت “بستهها” و برگزاری دوسالانه طراحی بستهبندی ایران، ما شاهد توجه طراحان مطرح دنیا به آثار طراحان ایرانی بودیم و رصد کردن بازخوردهایی که در این زمینه دیده میشد دلیل خوبی بود برای اینکه در راه برگزاری دوسالانهی بستهها قدم به عرصهی بینالمللی بگذاریم، اتفاق بسیار جذاب برای ما اینبود که در اولین سال این قدم گذاشتن شاهد حضور بیش از 100 اثر از طراحان و استودیوهای دیزاین مطرح دنیا از 17 کشور مختلف بودیم، و پس از داوری آثار توسط 9 داور بینالمللی، بررسی امتیازات نهایی داوری در بخش ایرانی و بینالمللی دوسالانه، ما را بسیار شگفتزده کرد، زیرا تفاوت امتیازها در این دو بخش بسیار اندک که گاهی در بخش ایرانی بسیار بالاتر بود. کلیه آثار پذیرفته شده در چهارمین دوسالانه در نمایشگاهی از 29 بهمن تا 8 اسفند ماه 1400 در محل فرهنگسرای نیاوران به نمایش گذاشته میشود و بازدید از این نمایشگاه میتواند تولیدکنندگان و فعالان صادرات کشور را نسبت به پتانسیلهای موجود در زمینهی طراحی بستهبندی و چاپ آگاهتر کند.»
سعید جارودی فعال اقتصادی همچنین در بخش دیگری از گفتوگو خود به مسئله پتانسیلهای بالای ایران در طراحی، چاپ و بستهبندی اشاره میکند و معتقد است با وجود این ظرفیت بالا به دلیل سیاستهای اشتباه ایران در این سالها در صادرات استعدادهایی تلف شدهاند. جارودی اضافه میکند: «ما سیاستهای صادراتی مشخصی برای محصولات صنعتی و صنایع تبدیلی نداریم. یعنی اینکه ما کسی را به انجام صادرات تشویق نمیکنیم. قوانین دست و پا گیر، بخشنامههای خستهکننده و بسیاری عوامل و موانع دیگر موجب میشود تا کسی علاقهای به حرکت در مسیر صادرات نداشته باشد. برای همین کسی وارد بازی جزئیات صادرات هم نمیشود و مثلا به سمت طراحی بستهبندی شیک و ارائه محصول نهایی در بازار نمیرود. اینجاست که کشوری چون ترکیه با همه مشکلاتی که با ارمنستان دارد بازار این کشور را تسخیر میکند و ما در ایران تنها روی صادرات فلهای تمرکز میکنیم. و به این ترتیب طراحان و فعالان حرفهای بستهبندی ایران قربانی سیاستهای صادراتی میشوند.»
تسنیم