محمدرضا مودودی در مورد پیوستن احتمالی ایران به پیمان شانگهای اظهار کرد: ایران هرچه بیشتر بتواند عضو پیمان‌های منطقه‌ای شود بیشتر نفع می‌برد. نیاز است که در این شرایط سهم خود را از پیمان‌های منطقه‌ای افزایش دهیم، امروز سهم ما در پیمان‌های منطقه‌ای بسیار ناچیز است که نقطه ضعف بزرگی برای تجارت و اقتصاد ایران محسوب می‌شود. شانگهای پیمان مهمی در منطقه جنوب شرق آسیا است، بازار بسیار بزرگی در این منطقه وجود دارد و در عین حال کشورهای عضو این پیمان از ظرفیت بالایی برای تجارت برخوردار هستند. از این جهت این موضوع فرصت خوبی برای ایران است. اگرچه به نظر نمی‌رسد راه ساده‌ای فراروی ایران برای پیوستن به پیمان شانگهای نیست اما اگر بتواند بر مسائل مختلف سیاسی و اقتصادی که مانع عضویت در اینگونه پیمان‌ها هستند غلبه کند، فرصت خوبی می‌تواند نصیب تجارت ایران شود تا بتوانیم ظرفیت خوبی را از نظر اقتصادی ایجاد کنیم.
وی افزود: یکی از موانع مهم برای این کار مشکلات بانکی است، برقرار ارتباط بانکی منوط به عضویت در FATF یا داشتن شرایط عضویت در پیمان‌های پولی است. از آنجا که ما مشکلاتی در رابطه با FATF داریم، قطعا نبود ارتباط بانکی ما مانع خواهد بود و برای مبادله پول یا کالا قطعا با مشکل مواجه می‌شویم. علاوه بر این تحریم‌ها به طور جدی کشتی‌رانی ما را تحت تاثیر قرار داده است که این موضوع هم تبادل کالایی ما را با این کشورها مشکل خواهد کرد. این مشکل به عنوان یک زیرساخت باید حل شود.
مودودی با اشاره به مشکل تحریم‌ها گفت: روابط بین‌المللی نیز تحت تاثیر تحریم‌ها قرار گرفته و بسیاری از کالاها مشمول تحریم شده‌اند. این موضوع هم مانع از آن می‌شود که ارتباط تجاری مناسب را با هدف‌های تجاری خود برقرار کنیم. بسیاری از کشورها مانند چین، تایوان، تایلند و بسیاری دیگر از کشورها در کنار اینکه عضو شانگهای هستند از متحدان اصلی تجاری آمریکا هم به شمار می‌روند و نمی‌خواهند که به خاطر تجارت با ایران بعدا تحت تاثیر فشارهای آمریکا قرار بگیرد. بیشتر کشورها چنین مشکلی در تجارت با ایران دارند، حتی در همسایگی ما کشوری مانند عراق به دلیل فشارهای آمریکا چندان حاضر به این کار نیستند. برای این کشورها ارتباط تجاری با آمریکا مهم است و نمی‌خواهند که مورد تحریم بانک‌های آمریکایی یا خزانه‌داری این کشور قرار بگیرند.
وی خاطرنشان کرد: برخی از کشورهای عضو شانگهای، عضو اوراسیا نیز هستند. ظرفیت تجارت ایران با این کشورها به صورت بالقوه بالا است اما از آنجا که در ایران ظرفیت‌سازی لازم انجام نشده، نمی‌دانیم که ظرفیت بالفعل به چه میزان می‌تواند باشد. چین خریدار بخشی از مواد اولیه تولیدی ما است؛ روسیه، قزاقستان و قرقیزستان کشورهایی هستند که سبد صادراتی و وارداتی آنها تقریبا شبیه ما است. البته به جز مواد کشارزی و غذایی که ما تولیدکننده آن هستیم اما ظرفیت مناسب برای صادرات آن را ایجاد نکردیم. محصولاتی که ما در این زمینه تولید می‌کنیم ظرفیت بین‌المللی ندارند و بیشتر در سطح محلی و داخلی است.
رییس سابق سازمان توسعه تجارت در ادامه تصریح کرد: با توجه به اینکه ارتباط در پیمان همکاری‌های شانگهای بیشتر حول کشورهایی است که می‌خواهند تحت نظر نفوذ آمریکا و ناتو خود را رشد دهند، شاید بتوانند ارتباطی را با ایران بگیرند اما بستگی به دارد که ما تا چه حد بتوانیم در مقیاس بین‌المللی تولیدات داشته باشد. متاسفانه ما در سال‌های گذشته در داخل کشور در سطح بین‌المللی ظرفیت‌سازی نکرده‌ایم و تولیدات ما در این مورد بسیار محدود است. به استثنای محصولاتی مانند پتروشیمی یا فولاد و بعضی محصولات معدنی که نیازی به ظرفیت‌سازی نداشته، در بقیه محصولات مشکلات جدی داریم.
وی با انتقاد از عدم ظرفیت‌سازی برای کالاهای تولیدی خود در راستای صادرات و حضور در بازارهای بین‌المللی گفت: بنابراین شاید آنها بسیاری از محصولاتی را که ما اینجا تولید داریم به عنوان محصول وارداتی ببینند و حتی برخی صحبت از چند ده میلیارد دلار کنند اما اینکه آیا ما این محصولات را در سطح صادراتی داریم، جای بحث اساسی دارد و نمی‌توان به راحتی گفت که ما می‌توانیم این محصولات را صادر کنیم. بنابراین اگر ما می‌خواهیم به این مقیاس برسیم به خصوص با همکاری سازمان‌های بین‌المللی مانند سازمان همکاری‌های شانگهای باید ظرفیت‌سازی‌های لازم را در داخل کشور داشته باشیم.
ایلنا
