به نقل از بازار سرمایه، رئیس اداره دیده‌بان سلامت بازار سرمایه گفت: از جمله اهداف اصلی این اداره از ابتدای تأسیس در سال ۹۸، رسیدگی به گزارش‌های حرفه‌ای موثق و دست اول درباره ناهنجاری‌های عمده مبتنی بر بروز جرم و تخلف در بازار سرمایه بوده است.
مهدی زمانی سبزی با بیان اینکه سازمان بورس به دنبال ارائه سازوکاری برای استقرار فرایند دریافت گزارش حرفه‌ای و حمایت از گزارشگران بوده است، افزود: برای ارتقا و حفظ شفافیت اطلاعاتی و معاملاتی در بازار سرمایه و به منظور پیشگیری و کشف تخلفات، سازمان بورس و اوراق بهادار توسعه و پیاده سازی سامانه دیده‌بان سلامت بازار سرمایه (سوت زن) را در دستور کار قرار داد و سامانه dideban.seo.ir به بهره‌برداری رسید.
او ادامه داد: متناسب با این موضوع، چندی پیش دستورالعملی با محوریت «پاداش» در کمیته تدوین مقررات تدوین شد که پس از طرح و تصویب در هیأت مدیره سازمان، هم اکنون در فرآیند ابلاغ رسمی به فعالان بازار است. این دستورالعمل به گزارشگران حرفه‌ای که ناهنجاری عمده‌ای را از طریق سامانه یاد شده گزارش دهند، مشروط به اینکه، گزارش بر اساس دستورالعمل یاد شده حائز شرایط باشد، پاداش می‌دهد.
رئیس اداره دیده‌بان سلامت بازار سرمایه محل این پاداش را از وجوهی خواند که از بورس‌ها و سازمان بورس تأمین می‌شود و تصریح کرد: پاداش در نظر گرفته شده برای موارد گزارش شده حائز شرایط، ۱۰ تا ۳۰ درصد مجموع مبلغ جریمه نقدی موضوع رأی یا آرای قطعی یا زیان احتمالی تخمینی هیأت مدیره سازمان است.
او در خصوص نحوه بررسی گزارش‌های دریافتی نیز عنوان داشت: گزارشگران می‌توانند گزارش خود را به صورت ناشناس یا همراه با درج اطلاعات هویتی ارسال کنند. در صورت ارسال گزارش همراه با مشخصات هویتی، سازمان بورس متعهد است که از اطلاعات هویتی گزارشگر حرفه‌ای محافظت کرده و از افشای آن خودداری کند.
به گفته زمانی سبزی، قوی‌ترین ابزارهای مبارزه، کشف و پیشگیری از بروز جرایم و تخلفات، استفاده از توان نظارتی مردم در کشف جرایم و تخلفات به عنوان بازیگران اصلی بازار سرمایه است. از این اقدام که با عنوان سوت‌زنی یا whistleblowing یاد می‌شود، نمونه‌های موفقیت آمیزی در کشورهای پیشرفته مشاهده شده است.
او با اشاره به حوزه‌های فعالیت اداره دیده‌بان سلامت بازار سرمایه اظهار کرد: گزارشگران حرفه‌ای می‌توانند گزارش ناهنجاری عمده‌ای که از آن آگاه می‌شوند را در هر یک از حوزه‌های ناشران، بازار، نهادهای مالی و فضای مجازی به همراه مستندات در سامانه ثبت کنند.
وی آمار گزارش‌های ثبت شده در سامانه طی ۴ ماه ابتدایی سال جاری را مدنظر قرار داد و توضیح داد: طی دوره یاد شده، ۷۱ درصد گزارش‌ها در حوزه بازار، ۱۷ درصد در حوزه ناشران و ۱۲ درصد در حوزه نهادهای مالی و فضای مجازی بوده است. در این مدت، ۹ گزارش تخلفاتی نیز به معاونت حقوقی ارجاع داده شده است.
