اگرچه ایجاد دانشگاه‌های مجازی در نقاط مختلف جهان به خصوص ایران از مدت‌ها قبل آغاز شده بود و روسای دانشگاهی به دنبال استفاده از این نوع آموزش‌ها بودند تا بتوانند در سال‌های آینده تغییر جدیدی را در شیوه‌های آموزشی خود به وجود آورند، اما با شیوع ویروس کرونا و لزوم رعایت شیوه نامه‌های بهداشتی و دوری از تجمعات به یک‌باره روند تبدیل فضای آموزش سنتی به سمت آموزش مجازی با شتاب بیشتری دنبال شد که در ابتدا به دلیل فراهم نبودن زیرساخت‌های مناسب، مشکلاتی را به وجود آورد.
یکی از مهم‌ترین مشکلات آموزش مجازی این بود که استادان و دانشجویان آشنایی زیادی برای استفاده از این ابزار‌ها نداشتند و به همین علت بیشتر وقت کلاس صرف حل کردن چالش‌های آموزش الکترونیکی می‌شد، اما این معضل به مرور کاهش یافت و در ترم‌های بعد از آن افراد دانشگاهی رضایت خود را در بهره بردای از این نوع آموزش‌ها با دلایل گوناگون نشان دادند.
قطعی اینترنت یکی از مهم‌ترین مشکلاتی است که نه تنها در ایران، بلکه در سایرکشور‌های جهان هم استادان و دانشجویان زیادی را با چالش رو به رو کرده است، از همین رو برای اینکه محصلان در زمان امتحان دچار این موضوع نشوند، از سوی وزارت علوم به دانشگاه‌ها ابلاغ شد که استادان حتما ارزشیابی مستمر طول ترم را در دستور کار خود قرار داده و آن را به بهترین نحو احسن انجام دهند.
برخی از استادان دانشگاهی با استفاده از روش‌های گوناگون مانند: امتحان گرفتن هر جلسه‌ای از دانشجو، تدوین فعالیت‌های عملی و کار‌های پروژه‌ای و ... ارزشیابی مستمر را انجام داده و تنها سهم اندکی از نمره را به امتحان پایان ترم اختصاص دادند تا دانشجویان در صورت مواجه شدن با قطعی برق، قطعی اینترنت، اختلال در سامانه‌های دانشگاهی و ... نگران نشوند و استادان بتوانند در چنین شرایطی با کنترل اوضاع نمره ارزشیابی را ملاک تعیین نمره پایانی دانشجو قرار دهند.
در مقابل برخی از استادان هم از این قانون وزارت علوم سرپیچی کردند و تنها نمره پایانی را برای ارزیابی دانشجو ملاک قرار دادند که در اینصورت معاون آموزشی وزیر علوم گفته که این موضوع به شدت در سطح بندی دانشگاه‌ها تاثیر گذار خواهد بود و دانشگاه‌هایی که ارزشیابی مستمر را انجام داده اند در رتبه‌های برتر و آن دسته از دانشگاه‌هایی هم که چنین روندی را انجام نداده اند رتبه‌های کمتری را دریافت خواهند کرد.
علی خاکی صدیق، معاون آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری درباره زیرساخت دانشگاه‌ها برای امتحانات مجازی اظهار کرد: ترجیح اصلی ما این بود که امتحانات پایان ترم سال جاری به صورت حضوری برگزار شوند.
او افزود: با وجود بروز موج کرونا طی ۲ الی ۳ ماه گذشته حضوری شدن امتحانات پایان ترم محقق نشد و ما مجبور شدیم ترم جاری را با آزمون‌های الکترونیکی پایان دهیم.
خاکی صدیق تصریح کرد: برای اینکه آسیب آموزش‌های مجازی را به حداقل برسانیم از اردیبهشت ۹۹ با نظر صاحبنظران و افراد خبره این حوزه برخی مباحث را تدوین کرده و آنها را به دانشگاه‌ها ارسال کردیم که در آن مباحث کلی برای انجام ارزیابی و آزمون‌های الکترونیکی از دانشجویان ذکر شده بود.
معاون آموزشی وزارت علوم ادامه داد: وقتی که آموزش‌ها و ارزشیابی را به صورت الکترونیکی ادامه می‌دهیم، دیگر نمی‌توانیم برای برگزاری امتحانات از شیوه سنتی استفاده کنیم، آزمون سنتی به این معناست که بارم اصلی نمره به امتحان حضوری تعلق گیرد.
خاکی صدیق با بیان اینکه ارزیابی‌ها در شیوه الکترونیکی باید مستمر صورت گیرند، تاکید کرد: از همان روز اولی که دانشجویان وارد دوره مجازی می‌شوند باید به صورت مستمر فعالیت داشته باشند، یعنی کار‌های عملی انجام دهند، برای شرکت در امتحانات پایان ترم حاضر شوند یا به صورت چهره به چهره در فضای مجازی به سوال و جواب بپردازند که این موارد در دستورالعمل وزارت علوم به دانشگاه‌ها ذکر شده است.
معاون آموزشی وزارت علوم گفت: مطابق ارزیابی‌ها و نظرسنجی‌های وزارت علوم از دانشگاه ها، خیلی از همکاران این موضوع را رعایت کرده اند، یعنی ارزشیابی‌های خود را منوط به امتحانات پایان ترم نکرده اند، بلکه با سبک‌های متفاوت و فنون گوناگون در طول ترم به ارزشیابی دانشجویان پرداخته اند.
خاکی صدیق بیان کرد: مطابق گزارش‌های به دست آمده، برخی استادان در طول ترم از طریق صفحات مجازی با شاگردان خود مصاحبه داشته‌اند و از راه‌های گوناگون به ارزیابی آنها اقدام کرده اند و در پایان ترم هم با بارم کم به امتحان پرداخته اند که این روش نسبتا مطمئن است، اما در مقابل برخی استادان به روش سنتی عمل کرده اند و بیشتر نمره را به امتحان پایان ترم اختصاص داده اند که این روش درست و عادلانه نیست؛ بنابراین این موارد در رتبه‌بندی دانشگاه‌ها تاثیرگذار خواهد بود و دانشگاه‌هایی که این موضوع را رعایت نکرده باشند حتماً در سطح‌بندی، رتبه‌های کمی به آنها تعلق خواهد گرفت.
معاون آموزشی وزارت علوم گفت: عمده اعتراضات دانشگاه‌ها به وزارت علوم در خصوص استادانی است که در طول ترم به ارزیابی دانشجو اقدام نکرده اند و تمام نمره را به امتحان پایان ترم اختصاص داده اند.
فرهاد یزدان دوست رئیس دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی بیان کرد: استادان دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی در طراحی و انجام آزمون‌های پایان ترم مهارت کافی کسب کرده اند و بعضی‌ها با کاهش فشار به دانشجو از روش‌های شفاهی و کتبی و ... استفاده می‌کنند تا بتوانند به صورت‌های گوناگون نمره پایان ترم دانشجو را از طریق ارزشیابی مستمر بارگذاری کنند.
رئیس دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی مطرح کرد: در حال حاضر امتحانات نیم سال را به خوبی برگزار کرده ایم، فضای مجازی حال و هوای متفاوتی به نسبت حضوری دارد، اما با این حال می‌توانیم از این نوع آموزش‌های مدرن برای پیشبرد اهداف خود استفاده کنیم و جلوی خسران را بگیریم.
او اضافه کرد: در فضای مجازی ممکن است برخی از دانشجویان با اختلالاتی مانند قطعی برق و قطعی اینترنت مواجه شوند که در اینصورت استادان به علت اینکه در طول ترم ارزشیابی مستمر را ملاک قرار داده اند دیگر نباید نگران امتحان پایان ترم باشند، بلکه در صورت مواجهه با هر یک از این مشکلات به راحتی می‌توانند از دانشجو مجدد امتحان مورد نظر را بگیرند و با این روش چالش‌ها را کاهش دهند.
یزدان دوست تاکید کرد: در گذشته اگر دانشجویان نمی‌توانستند در امتحانات پایان ترم شرکت کنند از طریق معاونت آموزشی این مشکل حل می‌شد و هم اکنون هم معاون آموزشی دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی به روش‌های گوناگون حتی در فضای الکترونیکی توانسته این معضل را رفع کند.
او با اشاره به تقلب‌های دانشجویان در امتحانات مجازی اظهار کرد: فرض می‌کنیم که دانشجویان به هیچ عنوان در امتحانات مجازی تقلب نمی‌کنند، اما در صورت بروز هر گونه مشکلی در این زمینه از طریق کمیته‌های انضباطی دانشگاه موضوعات پیش آمده را پیگیری خواهیم کرد، اما زیاد روی این مسئله به علت اعتمادی که به استادان و دانشجویان داریم متمرکز نمی‌شویم و پارامتر‌های اصلی ما این معضل نیست و با استفاده از ارزیابی‌های مستمر شناخت کافی را از دانشجویان به دست می‌آوریم تا در پایان ترم یا مشکل مواجه نشویم.
در صورتی که واکسیناسیون دانشجویان تا پایان تابستان انجام نشود و دانشگاه‌ها آموزش‌های خود را از مهر ۱۴۰۰ به صورت مجازی همانند ۳ ترم گذشته انجام دهند، انتظار می‌رود که وزارت علوم با سیاست‌های جدی‌تر از دانشگاه‌هایی که قانون ارزشیابی مستمر را کنار گذاشته اند آنها را مکلف به انجام این موضوع کنند و در صورت سرپیچی جریمه‌ای را برای آنها در نظر بگیرند تا در صورت بروز هر نوع مشکل اینترنتی نمره دانشجویان به بازی گرفته نشود.
باشگاه خبرنگاران جوان
