رکورد المپیکی بانوان با «هدیه» ویژه

 ورزش جهان در آستانه سی و دومین دوره بازی های المپیک است که کمتر از یک ماه دیگر به میزبانی توکیو آغاز می شود. ایرانی ها از جمله شرکت کنندگان در این دوره بازی ها هستند که در ۱۷ رشته و در هر دو بخش مردان و بانوان با حریفان‌شان رقابت خواهند داشت.

این هفدهمین حضور ورزش ایران در ادوار مختلف بازی های المپیک تابستانی به حساب می آید. البته که پیشینه ورزش بانوان ایران از این حیث - حضور در المپیک- به گستردگی ورزش مردان نیست طوریکه تجربه المپیکی ورزش ایران در بخش مردان «دو برابر» بانوان است.

ورزش بانوان ایران و تنها ۹ دوره حضور در المپیک

اولین حضور ورزش ایران در بازی های المپیک تابستانی به سال ۱۹۸۴ و برگزاری چهاردهمین دوره این بازی ها در لندن باز می گردد. این حضور در چهار دوره ابتدایی مجدود به بخش مردان و اعزام نمایندگان آنها بود. ۱۶ سال پس از اولین اعزام اما نمایندگان ورزش بانوان ایران هم برای خود در ترکیب کاروان المپیک جایی به دست آوردند.

در المپیک ۱۹۶۴ توکیو یعنی همزمان با پنجمین اعزام کاروان ورزشی به بازی های المپیک اولین تجربه المپیکی ورزش بانوان ایران به دست آمد. در ادامه اما اعزام دوباره بانوان به این رویداد با وقفه طولانی مواجه شد به گونه ای که ۱۲ سال طول کشید تا شرایط برای دومین حضور المپیکی فراهم شد؛ این فاصله زمانی برای حضور سوم ورزش بانوان در المپیک به ۲ دهه افزایش یافت. در واقع سومین حضور بانوان ورزشکار در المپیک بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و همزمان با بازی های ۱۹۹۶ آتلانتا رقم خورد.

از بیست و ششمین دوره بازی های المپیک (۱۹۹۶ آتلانتا) تاکنون اما بانوان ورزشکار ایران در ترکیب تمام کاروان های اعزامی به بازی های المپیک حضور همیشگی و ثابت داشته اند.

پیشتازی تیراندازان در حضور المپیکی

در تاریخ ورزش ایران ۸ دوره حضور المپیکی برای بانوان به ثبت رسیده است. آنها امروز در آستانه نهمین حضور المپیکی هستند در حالیکه در ادوار مختلف این بازی ها حضور کمیِ متفاوتی داشته اند.

در برخی از ادوار بازی های المپیک اعزام ورزشکاران خانم تنها به یک ورزشکار یا ورزشکارانی از یک رشته محدود بوده است اما در برخی از ادوار هم ورزشکارانی از رشته های مختلف در ترکیب کاروان اعزامی قرار گرفتند. حتی ورزشکارانی مانند الهه احمدی، مه لقا جام بزرگ، ندا شهسواری، لیلا رجبی و نجمه خدمتی هم ۲ دوره حضور در المپیک را تجربه کردند.

دوومیدانی، ژیمناستیک، شمشیربازی، تیراندازی، تیروکمان، قایقرانی، تکواندو و تنیس روی میز رشته هایی هستند که بانوان ورزشکار آنها در تاریخچه ۹ دوره ای - با احتساب المپیک توکیو- حضور ورزشکاران زن ایران در ادوار مختلف بازی های المپیک سهم داشته اند. کاراته هم رشته جدیدی است که در آن دو ورزشکار بخش بانوان برای المپیک توکیو کسب سهمیه کرده اند. در این میان تیراندازی بیشترین نماینده را در میادین المپیکی داشته است. بانوان تیرانداز ایران در ۵ دوره المپیک حضور داشته اند ضمن اینکه برای المپیک پیش رو هم کسب سهمیه کرده اند.

در مجموع اینکه تاکنون - با احتساب دارندگان سهمیه المپیک توکیو- ۳۶ ورزشکار زن از ۱۰ رشته حضور در ادوار مختلف المپیک را تجربه کرده اند.

تاریخچه حضور ورزشکاران زن ایران در بازی های المپیک به این شرح است:

* المپیک ۱۹۶۴ توکیو: نازلی بیات ماکو (پرش ارتفاع)، ژولیت گفرکف (پرتاب دیسک)، سیمین صفامهر (دوی ۱۰۰ متر و پرش طول) و جمیله سروری (ژیمناستیک)
* المپیک ۱۹۷۶ مونترال: مریم آچاک، ژیلا الماسی، گیتی محبان و مهوش صفایی (شمشیربازی)
* المپیک ۱۹۹۶ آتلانتا: لیدا فریمان (تیراندازی ۱۰ متر تفنگ بادی)
* المپیک ۲۰۰۰سیدنی: منیژه کاظمی (۱۰ متر تپانچه بادی)
* المپیک ۲۰۰۴ آتن: نسیم حسن‌پور (۱۰متر تپانچه بادی)
* المپیک ۲۰۰۸ پکن: نجمه آبتین (تیروکمان)، هما حسینی (قایقرانی) و سارا خوش‌جمال فکری (تکواندو)
* المپیک ۲۰۱۲ لندن: الهه احمدی و مه‌لقا جام‌بزرگ (تیراندازی)‌، ندا شهسواری (تنیس روی میز)، سوسن حاجی‌پور(تکواندو)، زهرا دهقان (تیروکمان)، سولماز عباسی و آرزو حکیمی (قایقرانی) و لیلا رجبی (پرتاب وزنه)
* المپیک ۲۰۱۶ ریو: لیلا رجبی (پرتاب وزنه)، کیمیا علیزاده (تکواندو)، الهه احمدی، نجمه خدمتی، گلنوش سبقت الهی و مه لقا جام بزرگ (تیراندازی )، ندا شهسواری (تنیس روی میز)، زهرا نعمتی (تیروکمان)، مهسا جاور (قایقرانی)
* المپیک ۲۰۲۰ توکیو: نجمه خدمتی، آرمینا صادقیان، هانیه رستمیان، فاطمه کرم زاده (تیراندازی)، حمیده عباسعلی، سارا بهمنیار (کاراته)، ناهید کیانی (تکواندو) و نازنین ملایی (قایقرانی)، ثریا قاسمی (بدمینتون)، فرزانه فصیحی (دوومیدانی)

رکورد سهمیه المپیکی بانوان «به سختی» شکسته شد

کاروان اعزامی ایران به بازی های المپیک ۲۰۱۶ ریو بزرگترین کاروان المپیکی ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی بود - تا پیش از تشکیل کاروان المپیک توکیو- که با یک رکوردشکنی در بخش بانوان شکل گرفت. در ترکیب کاروان ۶۳ نفره ایران در آن دوره بازی ها ۹ ورزشکار زن حضور داشتند و این یک رکورد برای ورزش بانوان ایران بود چرا که تا پیش از آن حداکثر اعزام المپیکی ورزشکاران زن به المپیک برای بازی های ۲۰۰۸ پکن و با معرفی ۸ ورزشکار انجام شده بود؛ این رکورد اما برای المپیک توکیو اما بازهم شکسته شد اما به ضرب و زور !

هر ۹ سهمیه ورزش زنان برای المپیک ریو به واسطه حضور در میادین انتخابی و رقابت نمایندگان کشورمان با حریفان آسیایی و جهانی شان به دست آورد. برای المپیک توکیو هم شرایط به همین منوال بود اما تا سهمیه هشتم؛ نهمین سهمیه که در دوومیدانی و به نام فرزانه فصیحی به دست آمد اما با شرایطی متفاوت و از طریق یونیورسالیتی بود.

فدراسیون جهانی دوومیدانی سهمیه های یونیورسالیتی خود را به کشورهایی اختصاص می دهد که نمی توانند کسب سهمیه کنند یا آن را در بخش زنان در اختیار ندارند - با درنظر گرفتن توازن جنسیتی مورد تاکید IOC-؛ بدین ترتیب یک سهمیه به ایران داده شده اختصاص پیدا کرده است.

در بدمینتون هم ثریا آقایی دهمین سهمیه المپیک ورزش زنان را برای کاروان ایران به دست آورد. با این سهمیه طلسم حضور بدمینون ایران در المپیک بعد از ۱۳ سال شکسته شد آنهم توسط یک خانم؛ از این حیث کسب سهمیه ثریا آقایی اتفاقی بزرگ برای ورزش زنان ایران به حساب می آید اما به هر حال سهمیه او یک سهمیه غیرمنتظره بود که برای وی به عنوان نفر دوم ذخیره های المپیک به دست آمد. در واقع جابه جایی در ترکیب ۴۳ نفره بدمینون بازان برای دیدارهای انفرادی المپیک که به واسطه انصراف یک بازیکن و قرار گرفتن نام یک بازیکن در فهرست دیدارهای دوبل ایجاد شد، کمک کرد تا آقایی صاحب سهمیه شود.

در هر صورت با سهمیه هایی که به دوومیدانی و بدمینتون اختصاص پیدا کرد، تعداد سهمیه های ورزش بانوان ایران برای بازی های توکیو به ۱۰ سهمیه رسید و بدین ترتیب رکورد سهمیه های این بخش در المپیک ریو شکسته شد. ۱۰ سهمیه ورزش زنان ایران برای المپیک توکیو همانند المپیک ریو در ۶ رشته به دست آمده است.

مدال آوری در سایه کسب سهمیه نرود

نیمی از شرکت کنندگان در بازی های المپیک در بخش بانوان هستند و همین مسئله منجر به رکوردشکنی و ثبت آن در تاریخ المپیک شده است.

اولین حضور ورزشکاران زن در بازی های المپیک همزمان با دومین دوره این بازی ها (۱۹۰۰ فرانسه) بود. در آن دوره بازی ها تنها ۲ درصد از کل شرکت کنندگان را بانوان تشکیل می دادند. این میزان مشارکت به گونه ای افزایش یافت که آمار ورزشکاران زن برای المپیک توکیو به بیش از ۴۸ درصد رسیده است.

افزایش حضور و مشارکت بانوان در رویداد المپیک به خاطر تاکید همیشگی است که کمیته بین المللی المپیک نسبت به آن و ایجاد توازن جنسیتی داشته است. اگرچه بانوان ایران با کسب تنها ۱۰ سهمیه نقش خیلی زیاد و قابل توجهی در جمعیت ورزشکاران زن حاضر در المپیک ندارند اما به هر حال افزایش تعداد سهمیه های آنها نسبت به هشت دوره حضور المپیکی که پیش از این داشتند، قابل توجه است.

البته که اضافه شدن کاراته به فهرست رشته های المپیک توکیو فرصت خوبی برای ورزش ایران و کسب سهمیه های بیشتر - حتی مدال- در این رشته ایجاد کرد که با دستیابی به دو سهمیه در بخش بانوان به خوبی از آن استفاده شد اما چه بسا اگر تصمیمی در مورد کاراته والمپیکی شدن آن گرفته نمی شد، سهمیه های ورزش بانوان برای توکیو نسبت به ریو کاهش پیدا می کرد و حتی به کمتر از المپیک پکن هم می رسید.

در هر صورت اینکه امروز ورزش بانوان با یک رکورد مهیای حضور در المپیک شده است اما با این انتظار که بتواند مانند دوره قبل مدال آور شود. در المپیکم ۲۰۱۶ ریو کیمیا علیزاده با کسب مدال برنز مسابقات تکواندو اولین مدال المپیکی تاریخ ورزش بانوان ایران را به دست آورد. تکرار این موفقیت در توکیو مهر تاییدی خواهد بود بر رکوردشکنی که در کسب سهمیه صورت گرفته است در غیر اینصورت چه بسا همین مهم هم زیر سوال برود.

 مهر