در پنجم اسفند ماه سال ۹۹ بود که نمایندگان مجلس شورای اسلامی در طی جلسه علنی، بررسی بخش‌های درآمدی لایحه بودجه سال ۱۴۰۰، بند الحاقی ۷ تبصره ۶ ماده واحده لایحه بودجه را مورد بررسی قرار داده اند.
بر اساس آن مصوب کردند تا تمامی مالکان خودروها (اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی) مدل‌های مختلف خودروهای سواری (اعم از وانت‌های دو کابین دارای شماره انتظامی شخصی به نام خود و فرزندان کمتر از ۱۸ سال و محجور تحت تکفل) که در پایان هر سال مجموع ارزش خودرو آن‌ها بالغ بر یک میلیارد تومان است، مشمول پرداخت مالیات سالانه خودرو شوند.
این داستان در حالی در سال ۱۴۰۰ اجرا خواهد شد که برخلاف بسیاری از نقاط دنیا، خودرو در کشور ما به جای یک کالای مصرفی بودن، به عنوان کالای سرمایه‌ای شناخته می‌شود و با گذر زمان و افزایش کیلومتر علیرغم اینکه در اکثر نقاط دنیا قیمت یک خودرو تا ۵۰ درصد هم افت می‌کند، اما در کشور ما بر عکس این ماجرا رخ داده و مثلا سیتروئن C۳ یا رنو کپچر که روزی با قیمت حدود ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلیون تومان پیش فروش شدند این روزها قیمت نمونه‌های کارکرده اش تا حدود ۸۰۰ میلیون تومان هم میرسد!
این مسئله در خصوص تمامی محصولات داخلی و مونتاژی و... هم صدق می‌کند و برای مثال قیمت کیا سراتو مونتاژ داخل آپشنال با موتور ۲ لیتری در عرض ۵ سال از ۱۰۰ میلیون تومان به حدود ۸۰۰ میلیون تومان در این روز بازار رسید. اگرچه که یکی از فاکتورهای مهم افزایش نامتعارف قیمت خودرو به ویژه نمونه‌های وارداتی رشد ناگهانی قیمت ارز بوده است.
اگر بخواهیم مثالی ملموس‌تر در این خصوص بزنیم باید گفت که بر طبق این قانون آنچه کاملا مشخص است، این بوده که خودروهای تا سقف یک میلیارد تومان از پرداخت معالیات معاف شده اند. مورد دوم این بوده که تعریف خودروی لوکس در کشورمان نامناسب و غیر علمی است.
ارزش گذاری خودروهای لوکس چگونه است؟
مسیح فرزانه کارشناس صنعت خودرو در گفت و گو با خبرنگار صنعت،تجارت و کشاورزی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، گفت: در هیچ کجای دنیا خودرویی که بالای ۲۵۰۰ سی سی گنجایش پیشرانه داشته و قیمت آن از ۴۰ هزار دلار بیشتر است، در کلاس خودروهای لوکس قرار نمی‌گیرند.
او بیان کرد: این تعریف نامناسب سبب شده تا در این قانون نیز بسیاری از خودروها از برندهای آسیایی که سال هاست از عمرشان گذشته در این ردیف قرار گرفته و موظف به پرداخت مالیات شوند. آیا به واقع در همه جای دنیا یک دستگاه هیوندای سوناتا هایبرید یا تویوتا کمری، کیا اپتیما و حتی برخی خودروهای چینی (که برچسب قیمتی بالای ۱ میلیارد خورده اند) خودروی لوکس محسوب می شوند؟ این‌ها همه خودروهای اقتصادی خانوادگی هستند.
این کارشناس صنعت خودرو ادامه داد: اتفاق دیگری که رخ داده، این است بسیاری از برندهای اروپایی (از جمله برندهای آلمانی و ایتالیایی و...) در بازار کشورمان اصلا خودروهای روز دیگر محسوب نمی‌شوند زیرا آخرین سری خودروهای وارداتی در کشور معدود مدل‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ و مابقی زیر این سال هستند.
فرزانه تشریح کرد: وقتی نگاهی به قیمت‌های این روزهای خودروها به ویژه وارداتی‌ها در بازار کشور می‌اندازیم، به نظرمی آید گویی ارزش گذاری آن‌ها نه با دلار حدود ۲۵ هزار تومان بلکه با دلار حدود ۴۰ هزار تومن محاسبه شده است، برای مثال همین مسئله سبب شده که یک دستگاه ب ام و سری ۷ مدل ۲۰۱۸ فول آپشن صفر کیلومتر کربن بلک که می‌توان قیمتی حدود ۱۰۰ هزار دلار را برایش در بازار جهانی متصور بود این روزها تا حدود ۸ میلیارد تومان هم در بازار کشورمان رسیده است!
او ادامه داد: یعنی یک ماشین ۱۰۰ هزار دلاری ضرب در دلار ۴۰ هزار تومانی که می‌شود چهار میلیارد تومان و تقریبا نزدیک ۱۰۰ درصد هم عوارض واردات روی آن لحاظ شده تا به این عدد کاملا غیر منطقی حدود هشت میلیارد تومان رسیده است.
فرزانه بیان کرد: حال اگر قیمت دلار را همان حدود ۲۵ هزار تومان در نظر بگیریم، ارزش این سری ۷ در بازار ایران می‌شود ۳۲۰ هزار دلار! یعنی شما برای یک ماشین ۳ سال کهنه (چون تمامی خودروهای امروز بازار دنیا مدل ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ خواهند بود) از برند ب ام و، هم اندازه پولی را پرداخت کرده اید که در همه جای دنیا می‌توان با این حدود ۳۲۰ هزار دلار آخرین مدل رولزرویس ریت را خریداری کرد.
این کارشناس صنعت خودرو تشریح کرد: حال تصور کنید قرار است از این مالکی که چندین برابر ارزش واقعی یک خودرو را پرداخت کرده و یکبار هم عوارض و مالیات چندین و چندگانه وارداتش را هم پرداخت کرده و از طرفی سوخت آزاد استفاده کرده و ورود قطعات یدکی ماشین آن هم ممنوع است و با چند برابر ارزش جهانی آن را میخرد و از طرفی در شرایطی که واردات خودرو بیش از ۳ سال است که ممنوع شده، مجددا خواسته می شود که برای یک سال بیش از ۲۰۰ میلیون تومان (برای یک سری ۷ ب ام و) مالیات پرداخت کند.
او گفت: بر این مسئله کاملا واقفم که هدف از دریافت مالیات به این سبک، افزایش درآمدهای دولت، بازتوزیع ثروت و جلوگیری از فعالیت‌های احتکاری است، اما این سئوال مطرح می‌شود که آیا در سایر نقاط دنیا تعریف دریافت مالیات از خودرو بنا بر نسبت قیمت آن در بازار همان کشور محاسبه می‌شود؟ شاید یکی از مناسب‌ترین مثال‌ها در این زمینه کشور آلمان باشد که محاسبه مالیات سالیانه یک خودرو متضمن بررسی فاکتورهایی، چون میزان دی اکسید کربن تولید شده در یک کیلومتر، گنجایش موتور، وزن و نوع سوخت و... است.
این کارشناس صنعت خودرو تشریح کرد: بر طبق همین فرمول در کشوری همانند آلمان، میزان مالیات یک دستگاه ب ام و ۷۳۰ مدل ۲۰۱۸ با موتور بنزینی ۴ سیلندر ۱۹۹۸ سی سی و وزنی معادل ۱.۸ تن که در هر یک کیلومتر تنها ۱۳۴ گرم دی اکسید کربن تولید می‌کند دقیقا چیزی حدود ۱۲۰ یورو (با یوروی ۳۰ هزار تومان) معادل ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان است که برای همین خودرو در کشورمان تنها بدلیل شرایط غیر واقعی قیمتی به حدود ۲۰۸ میلیون تومان میرسد.
در محاسبه این مالیات اگر خودروی مذکور دیزل باشد (بدلیل اینکه آلایندگی بیشتری دارد) بر میزان مالیات افزوده و وقتی سراغ خودروهای هایبرید می‌روید (بدلیل آلایندگی کمتر) به مراتب پایین‌تر بوده و برای مثال در کشور آلمان میزان مالیات سالانه تویوتا پریوس مدل ۲۰۱۶ برابر با ۱۱۴ یورو است. محاسبه همین مالیات برای لکسوس NX۳۰۰ هایبرید که در هر کیلومتر، ۱۲۰ گرم دی اکسید کربن تولید می‌کند در حالی در آلمان دقیقا سه میلیون تومان است که در محاسبه جدید در کشورمان ۵۳ میلیون تومان تعیین شده است.
خودروهای لوکس، باید مالیات دهند
پور ابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با خبرنگار صنعت،تجارت و کشاورزی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، گفت: هر کالایی که قیمت گذاری می شود، متاثر از عرضه و تقاضاست. با تغییراتی که طی یک تا 2 سال گذشته شاهد بودیم، قیمت بسیاری از کالاها افزایش یافته است.
این مقام مسئول تشریح کرد: سیاست مجلس این است که با توجه به کمبود مواد ارزش در شرایط تحریم، اولویت تخصیص ارز به کالای غیر لوکس باشد. در قدم اول ارز به کالای اساسی سپس واسطه ای اختصاص می یابد. حداقل در 2 سال اخیر از تخصیص ارز مستثنا بوده اند.
او در خصوص اساس قیمت گذاری مالیات برای خودروهای لوکس، گفت: قیمت بر اساس میزان عرضه و تقاضا و نرخ ارز است. اکنون در مصوبه بودجه امسال از خودروهای لوکس قرار است مالیات گرفته شود و قیمت آن بر اساس میزان عرضه و تقاضا، شرایط بازار و نرخ ارز است.
شاید جالب باشد میزان مالیات سالیانه یکی از گران‌ترین و آلاینده‌ترین خودروهای دنیا در آلمان را نیز برایتان محاسبه کنیم. مالیات یک ساله بوگاتی شیرون مدل ۲۰۲۱ با موتور ۱۶ سیلندر ۸ هزار سی سی که در هر کیلومتر چیزی حدود ۵۱۶ گرم دی اکسید کربن تولید می‌کند، حدود ۲۳۰۰ یورو برابر با شصت و نه میلیون تومان است.
در هر حال، باید گفت این سبک جدید دریافت مالیات از خودروهای بالای یک میلیارد تومان نه تنها علمی و مناسب نیست بلکه بر روی قیمت آن‌ها در بازار امسال نه تاثیر خاصی می‌گذارد و نه از معاملات این خودروها به میزان قابل توجهی می کاهد. در بحث خودروهای بالای یک میلیارد که عموما مدل‌های وارداتی را شامل می‌شوند تنها باز شدن مجدد درهای واردات می‌تواند بین ۴۰ تا ۵۰ درصد از قیمت کاذب امروز آن‌ها بکاهد.
حالا محاسبه کنید اگر نرخ ارز نیز در این میان کاهش یابد آیا همچنان قیمت تویوتا لندکروزر مدل ۲۰۱۰ حدود سه میلیارد خواهد بود؟!
باشگاه خبرنگاران جوان
