هرچند سال هاست که از دلاریزه شدن اقتصاد ایران صحبت می شود اما شاید چند سال اخیر شدت اثرگذاری دلار بر اقتصاد ایران بیشتر نمایان شده باشد. تشدید تحریم ها و محدودیت منابع ارزی در این زمینه تاثیر منفی بر اقتصاد ایران داشته است. همچنین می توان گفت نوسانات ارزی بر رشد نرخ تورم نیز تاثیرگذار خواهد بود.
اینکه چرا اقتصاد ایران را دلاریزه می نامند به دلیل وابستگی شدید به دلارهای نفتی و همچنین تحت تاثیر قرار گرفتن بازارها از نرخ دلار در اقتصاد است که به گفته کارشناسان درصد بالایی از صنایع کشور به مواد اولیه وارداتی وابستگی دارند و اگر این واردات نباشد، چرخ تولید نخواهد چرخید. تقریبا هیچ حوزه‌ای از صنایع کشور نیست که بدون تاثیرپذیری از نوسانات ارزی بتواند به مسیر خود ادامه دهد چرا که متکی به دلار است و در وضعیتی که کشور با محدودیت‌های ارزی مواجه شده، افزایش قیمت‌ها نیز چندان عجیب نیست.
سلطه دلار بر اقتصاد بر تمام بخش های اقتصادی کشور اثر سویی داشته و حتی با افزایش نرخ دلار، مردم اینطور برداشت می کنند که تورم بیشتر می شود و قیمت ها رشد می یابد.
حال پرسش اساسی این است که برای رهایی از این سطح تسلط دلار بر اقتصاد ایران چه باید کرد؟ مسئولان ذی ربط مدت هاست سعی کرده اند با کنترل نرخ دلار یا کنترل قیمت کالاها از سلطه این ارز جهان روا بر اقتصاد ایران بکاهند، اما به نظر می رسد بیش از آنکه نیاز به کاهش قیمت ارز داشته باشیم، به ثبات این نرخ و به دنبال آن شاخص های مهم اقتصادی نیازمندیم. در همین راستا آزادسازی منابع ارزی ایران در کشورهای دیگر می تواند از اقدامات اساسی و مهمی باشد که می تواند هدف ثبات و کاهش نرخ ارز را محقق سازد.
از سوی دیگر، انعقاد پیمان پولی دو یا چندجانبه نیز می تواند به عنوان یکی از راهکارهای بلندمدت رهایی از سلطه دلار بر اقتصاد تلقی شود که مدت ها مورد تاکید کارشناسان و صاحبنظران اقتصادی است، اما هنوز قرارداد جدی مشخصی در این باره منعقد نشده است.
همچنین یکی دیگر از راهکارهای رهایی از سلطه دلار چنین مطرح می شود که فاصله گرفتن از دلاریزه بودن اقتصاد ایران منوط به توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان و ایفای نقش محوری آن‌ها در اقتصاد است.
در همین رابطه، وحید شقاقی شهری اقتصاددان معتقد است: نوسانات ارز خسارات جبران‌ناپذیری به بدنه اقتصاد کلان کشور وارد ساخته و زندگی مردم دچار مشکل کرده و به نظر می‌رسد زمان آن فرارسیده تا به سلطه دلار پایان داده شود و در سبد ارزی تنوع به وجود آید.
وی ادامه داد: متنوع‌سازی سبد ارزی موضوع مهمی است، اما متاسفانه دارای نقشه ارزی بسیار ضعیفی هستیم و برای تقویت آن دیپلماسی اقتصادی باید فعال شود تا توسعه صادرات صورت گیرد.
ایبِنا
