خطر انهدام گله‌های مرغ تخم‌گذار/مصوبات دولت خاک می‌خورد
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، زمانی که مقام معظم رهبری امسال را "سال تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی" نامگذاری کردند، نشان از توجه و لزوم حمایت از تولید داخل و نگرانی معظم له از چالش‌هایی است که در این حوزه وجود دارد.
خبرگزاری فارس طی سلسله گزارشات و گفتگوهای تفصیلی مشکلات و چالش‌های موجود تولید را درصورت امکان باارائه راهکارهایی از سوی متولیان در حوزه های مختلف صنعت و کشاورزی بررسی می‌کند.
در این گزارش گوشه‌ای از مشکلات تولید‌کنندگان تولید کنندگان تخم مرغ کشور بررسی می‌شود.
استفاده از تخم‌مرغ برای جامعه مهم و حیاتی است. طبق کار کارشناسی میزان مصرف گوشت قرمز در دهک بالا و پایین جامعه (غنی‌ترین و فقیرترین فرد) 20 به 2 است یعنی غنی‌ترین فرد جامعه 10 برابر افراد فقیر گوشت مصرف می‌کند اما در مورد تخم مرغ این رقم 2 برابر است، مفهوم آن این است که تخم‌مرغ غذای افراد متوسط به پایین است.
از سوی دیگر این محصول ارزش غذایی فوق‌العاده‌ای دارد، دارای پروتئینی است که به تمام طیف افراد جامعه از مسن‌ترین تا جوانترین و چاق‌ترین تا لاغرترین افراد توصیه می‌شود به طوری که بارها گفته شده هر فرد سالم باید یک عدد تخم‌مرغ در روز مصرف کند، سالانه 750 هزار تن تخم مرغ در کشور مصرف می‌شود که نقش بسیار مهمی در سبد غذایی خانوارها به ویژه اقشار متوسط به پایین جامعه دارد و پیش بینی می‌شود که سال 91 ، 900 هزار تن تخم‌مرغ در کشور تولید شود و با احتساب 10 کیلوگرم مصرف سرانه کل تخم‌مرغ مصرفی کشور 750 هزار تن خواهد بود و با این حساب 150 هزار تن مازاد تولید در کشور خواهیم داشت.
با هدایت اصغری مدیرعامل اتحادیه مرکزی مرغداران تخم‌گذار کشور (میهن)گفت‌وگویی در زمینه مشکلات و چالش‌های پیش رو داریم که با هم می‌خوانیم:
*واردات تخم‌مرغ دردسرساز برای تولید
اصغری گفت: تا قبل از سال 89 که همواره صادرکننده این محصول سالانه 40 الی 50 هزار تن به کشورهای اطراف نظیر افغانستان، عراق، امارات و ... صادرات بودیم به یکباره به دلیل مشکلی که در تولید مرغ به ویژه مرغ تخم‌گذار کشور در سال 89به وجود آمد بسیاری از مرغ‌های تخم‌گذار معدوم شدند و مجبور به واردات تخم‌مرغ از کشورهای دیگر شدیم که نه تنها کمکی به تنظیم بازار داخلی نکرد بلکه چالش‌های زیادی را در نظم بازار ایجاد کرد و به این نتیجه رسیدیم که با واردات نمی‌توان نیاز کشور را تأمین کرد.
وی ادامه داد: تولید تخم‌مرغ در کشور خطی است اما مصرف خطی نیست و در اعیاد ملی و مذهبی به تناسب نوع آن مصرف بالا و پایین می‌شود و به همین دلیل باید نوسان‌های مصرف را تنظیم کرد از سویی میزان نگهداری تخم مرغ هم بیش از دو ماه نیست و همچنین واردات آن هم با محدودیت‌هایی و بیشتر به صورت مرزی صورت می‌گیرد بنابراین مدیریت تولید و توزیع این محصول حساسیت‌های ویژه‌ای دارد.
وی با بیان اینکه مقام معظم رهبری امسال را تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی نامگذاری کرده است، گفت: این نامگذاری نشان از دغدغه‌های معظم‌له از تولید و نگرانی از چالش‌هایی است که در این حوزه وجود دارد.
وی با بیان اینکه بعد از صنعت نفت بزرگترین سرمایه‌گذاری در بخش صنعت طیور کشور بوده و همواره یک تولید و اشتغال پایدار را داشتیم و سرمایه‌‌گذاری‌های فراوانی شده است، گفت: اما آیا حالا که در سال 91 حدود 150 هزارتن مازاد تولید داریم نباید از این صنعت حمایت شود و برنامه‌ریزی برای صادرات صورت بگیرد.
*بی‌توجهی دولت به تصمیم متولیان تولیداصغری گفت: به رغم اینکه وزارت جهاد کشاورزی، وزارت صنعت و معدن و تجارت و گروه کارشناسی توسعه صادرات با حذف تعرفه صادرات 70 درصدی تخم‌مرغ موافقت کرده‌اند و قرار بود در اول بهمن سال 90 این عوارض به صفر تقلیل یابد سؤال این است که چرا این موضوع در دبیرخانه دولت خاک می‌خورد و هنوز ابلاغ نمی‌شود.
وی تصریح کرد: اگر دولت آقای احمدی‌نژاد به چابک‌سازی معتقد است چرا با اینکه تشکل‌ها و اتحادیه‌ها طی نامه‌های مکرر اعلام کردند که برای حمایت از صنعت تخم‌مرغ کشور باید تعرفه صادرات تخم‌مرغ صفر شود هنوز در دبیرخانه دولت بلوکه شده است آیا نباید برای ما که به عنوان تشکل پیگیر این موضوع هستیم جوابی داده شود.
وی ادامه داد: در حال حاضر قیمت تمام شده یک کیلوگرم تخم‌مرغ توسط وزارت جهاد کشاورزی 2600 تومان اعلام شده در حالی که تولید کننده درب مرغداری 1300 تومان یعنی با 1300 تومان ضرر در هر کیلوگرم می‌فروشد این در حالی است که در بسیاری از کشورهای جهان نظیر آمریکا، چین، کشورهای اروپایی و آسیایی یارانه‌ها در بخش کشاورزی و دامداری وجود دارد و حتی کشوری مانند ترکیه مشوق‌های صادراتی به تخم‌مرغ می‌دهد اما در کشور ما به جای اینکه مشوق صادراتی بدهند 70 درصد عوارض هم از صادرکننده می‌گیرند.
اضغری افزود: قمیت تخم‌مرغ شانه‌ای 4 هزار تومان امروز زنگ خطری است برای دولت که باید حداقل به 6 هزار تومان فروخته شود زیرا 15 هزار تن ماهانه تخم‌مرغ مازاد یعنی از بین رفتن گله‌های مرغ تخم‌گذار و افزایش دوباره قیمت است.
* تنظیم بازار نه به روش "اقتصاد آزاد" است نه "دستوری"
مدیرعامل اتحادیه مرکزی مرغداران تخم‌گذار کشور (میهن) گفت: اگر دولت اعقتاد به اقتصاد آزاد دارد که عرضه و تقاضا قیمت را تعیین کند چرا زمانی که قیمت چند ماه گذشته بالا رفت سعی در اعمال قیمت دستوری داشت و حالا که قیمت پایین آمده قیمت کف و سقفی برای آن تعیین نمی‌کند که هم مصرف‌کننده و هم تولید‌کننده متضرر نشوند.
* قانون هم اجرا نمی‌شود
اصغری گفت: در حالی که دولت طبق قانون بهره‌وری کشاورزی باید قیمت تضمینی تعیین کند و در صورتی که قیمت بازار از این سقف پایین آمد از تولید کننده حمایت کند باید پرسید چقدر این سیاستهای دولت با سیاستهای نظام هماهنگ و همسو بوده است؟
وی در پاسخ به اینکه دبیرخانه دولت اعلام کرده که مرغ مازاد در کشور نداریم و به این دلیل تعرفه صفر صادراتی ابلاغ نمی‌شود، گفت: اگر وزارت جهاد کشاورزی و صنعت ، معدن و تجارت که متولیان تولید و تنظیم بازار هستند و توسط همین دولت به آنها تفویض اختیار شده است‌اعلام می‌کنند که ظرفیت تولیدی وجود دارد چرا باید دولت از پذیرش آن امتناع کند.
وی ادامه داد: در حالی که بر اساس قانون برنامه پنجم توسعه وضع هرگونه عوارض ممنوع اعلام شده و صریحا آمده است هرگونه مالیات و عوارض از صادرات کالاهای غیرنفتی و خدمات در طول برنامه ممنوع است اما همچنان دولت به اخذ عوارض صادراتی از تخم‌مرغ اقدام می‌کند.
وی ادامه داد: البته طی سالهای گذشته هم دولت چنین عوارضی را وضع کرده بود که دیوان محاسبات آن را ملغی اعلام کرد.
* قیمت نهادهها، ترمز تولید
مدیرعامل اتحادیه مرکزی مرغداران تخم‌گذار کشور (میهن) گفت: قیمت نهادهها 30 الی 40 درصد افزایش داشته است، سویا از کیلویی 470 تومان به 900 تومان هم رسید و سایر نهادهها هم همین روال را داشتند اگرچه اخیرا وزارت جهاد کشاورزی و شرکت‌های وابسته با وارداتی که انجام دادند قیمت نهادهها نسبت به گذشته تعدیل شده اما در حال حاضر نیز محصول تولیدی صرفه اقتصادی ندارد و مرغدار به ازای هر یک کیلوگرم فروش تخم‌مرغ، 1300 تومان ضرر می‌کند.
* ارز دولتی نمی‌دهند
به گفته اصغری به رغم اینکه وزارت جهاد کشاورزی نامه‌ای به بانک مرکزی برای تأمین ارز نوشته اما هیچ ارزی به واردکنندگان نهادهها اختصاص نیافته است.
وی در پاسخ به اینکه آیا 250 هزار تن کنجاله سویا که قرار است هفته آینده وارد کشور شود و یا 10 هزار تن کنجاله‌ای که توسط اتحادیه دامداران توزیع می‌شود همه با ارز آزاد وارد کشور شده است، گفت: طبیعی است اگر با ارز دولتی وارد می‌شد قیمت‌ها تا این حد بالا نبود.
* واردات نهادهها قائم به شخص است
وی در پاسخ به اینکه گفته می‌شود با خارج شدن واردکننده اصلی نهادهها و خوراک طیور از گردونه واردات مشکل تأمین بیشتر شده است، گفت: البته همینطور بوده اما با اینکه معتقد هستیم از تمام ظرفیت‌ها و ابزار‌ها برای واردات با قیمت و کیفیت مناسب استفاده کرد اما وظیفه اصلی روی دوش مرکز پشتیبانی امور دام بوده و موظف است تا 3 ماه ذخیره خوراک دام ، طیور و نهادهها را داشته باشد اما چون ابزارهای اجرایی را ندارد در تأمین نهاده با مشکل مواجه شده است.
وی ادامه داد: به همین دلیل است که انتظار داریم دولت به جای اینکه واردات نهادهها را قائم به شخص کند تشکل‌ها و اتحادیه‌ها را وارد موضوع کرده و از ظرفیت آن استفاده مناسب‌تری کند در این حالت با خارج شدن یک فرد از گردونه تأمین نهادهها آسیب نخواهد دید.
* پراکندگی وظایف و لزوم انتزاع وظایف کشاورزی
اصغری گفت: در حال حاضر پراکندگی وظایف کشاورزی وجود دارد و در دو وزارتخانه مدیریت می‌شود در حالی که می‌توان با تجمیع وظایف و مدیریت آن در یک وزارتخانه واحد از بسیاری از مشکلات جلوگیری کرد.
وی ادامه داد: بحث انتزاع وظایف کشاورزی که طرح تک فوریتی آن به تصویب رسید در پیچ و خم خانه دولت خاک می‌خورد و منتظر تصویب طرح دوفوریتی آن هستیم که بسیاری معتقدند شاید در مجلس نهم صورت گیرد اما باید گفت که انتزاع وظایف کشاورزی از سایر وزارتخانه‌ها موضوع مهمی است که باید توجه بیشتری شود و در صورت تصویب آن بسیاری از مشکلات موجود برطرف خواهد شد.
وی در پاسخ به اینکه آیا وزارت جهاد کشاورزی نمی‌تواند با الگوی کشت مناسب خوراک دام و طیور کشور را تأمین کند؟ گفت: موافق هستم که برخی از این مشکلات با الگوهای کشت مناسب قابل رفع است و وزارت جهاد کشاورزی باید در این زمینه اقدام کند اما از سویی این وزارتخانه باید به دنبال کاهش قیمت تمام شده تولید باشد در حال حاضر به دنبال طرحی برای جایگزینی نهادهها در صنعت طیور کشور هستیم تا در زمان به خطر افتادن تولید آن از نهاده‌های جایگزین استفاده کنیم.
اصغری ادامه داد: همچنین به دنبال استفاده بهینه از خوراک دام و طیور هستیم به طوری که هزینه‌های کمتری ایجاد کند. برای تحقق آن در نظر داریم تشکل‌ها وارد بحث شود به طوری که اگر در حال حاضر برای انتقال محموله‌های گندم از جنوب به شمال کشور و یا استان‌های دیگر هزینه‌های زیاد حمل وجود دارد با وارد شدن تشکل‌ها این هزینه‌ها کمتر شده و به نفع کشور و دامدار خواهد بود.
* زنجیره تولید تا مصرف باید کمتر شود
اصغری گفت: باید تشکل‌ها با حضور جدی خود فاصله بین تولید و مصرف را به حداقل برساند در این زمینه طرحی به نام «طرح ناجی» تهیه و اعلام آمادگی کرده‌ایم که تمام امور از صفر تا صد تولید را عهده‌داری شویم. تولید را به میزان سفارش دولت تنظیم و تحویل دهیم و قیمت کف و سقفی را به طوری که نه تولید‌کننده نه مصرف‌کننده متضرر شود در نظر بگیریم اما همه اینها مستلزم حمایت‌های دولتی و اعتبارات در این زمینه است.
*نتیجه 100 درصدی از تسهیلات حاصل نمی‌شود
وی در پاسخ به نحوه تسهیلات‌دهی در این بخش گفت: تسهیلات‌دهی مناسب است و اگر چه اقدامات خوبی انجام شده اما به اندازه‌ای که دولت هزینه‌ها را پرداخت می کند نتیجه صد در صدی حاصل نمی‌شود.
اصغری ادامه داد: جوجه‌ریزی‌ها باید مبنای صادرات محوری داشته باشد و اگر برنامه مناسبی برای صادرات داشته باشیم حتی در زمان مازاد نیز نه تنها مشکلی ایجاد نمی‌شود بلکه باعث ارز‌آوری می‌شود.
*تخم مرغ مازاد نتیجه بی‌برنامگی
اصغری گفت: اگر در سال 89 تولید تخم‌مرغ با مشکل مواجه شد و برای ترمیم این خلاء در سال 90 اقدام به جوجه‌ریزی کردند اما این میزان جوجه‌ریزی تناسبی با تولید نداشت و از سویی چون برنامه‌ریزی هم برای صادرات شکل نگرفته بود تولید به صورت مازاد قیمت بازار را پایین کشید و ادامه این روند انگیزه را برای تولید‌کنندگان کاهش خواهد داد تا چرخه دوباره افزایش قیمت تکرار شود.
وی ادامه داد: اگر همه این موارد توسط تشکل‌ها مدیریت شود مدیریت از زمان تولید تا مصرف می‌تواند میزان تولید و قیمت را در تمام طول سال تنظیم نماید.
* هدفمندی یارانه‌ها به ضرر تولید‌کنندگان شد
وی با بیان اینکه اجرای هدفمندی یارانه‌ها در نهایت باعث بالارفتن هزینه‌ها شد، گفت: نوسانی که در ارز به وجود آمد اگر چه از یک سو به دلیل اینکه 75 درصد نهاده‌های ما وارداتی است به ضرر تولید‌کنندگان بود زیرا قیمت تمام شده را بالا می‌برد اما از سوی دیگر می‌توانست فرصت بسیار مناسبی برای صادرات باشد چرا که ارز بیشتری را نصیبشان می‌کرد اما متأسفانه به دلیل گلوگاه های که برای صادرات ایجاد کرده‌اند تنها بخش تهدید آن نصیب آن شد.
وی ادامه داد: اگر از این مزیت‌ها استفاده مناسبی می‌کردیم قانون هدفمندی می‌توانست مزیتی خوبی برای تولید‌کننده داشته باشد و از هدفمندی متضرر نشود.
* واسطه‌ها در تولید باید حذف شود
مدیرعامل اتحادیه مرکزی مرغداران تخم‌مرغ کشور (میهن) تصریح کرد: واسطه‌ها تا 25 درصد در افزایش قیمت محصول نقش دارند اگر چه اعتمادی به حذف کامل آنها نداریم اما اعتقاد داریم اگر واسطه‌های غیرضرور حذف شود قیمت‌ها تا 25 درصد بدون دلیل بالا نخواهد رفت.
