سرمایه‌های سرگردان در اقتصاد ایران هر روز به یک بازار سرک می‌کشند. گاه به بازار سرمایه می‌روند و سودهای چند ده برابری را تجربه می‌کنند و گاه روانه بازار سکه و طلا و ارز می‌شوند تا بلکه سود بالایی را از سرمایه‌های خود کسب کرده و در مقابل کاهش ارزش پول ملی، مقاومت کنند؛ غافل از اینکه همین سرمایه‌گذاری‌ها هم هرچند در ابتدا ساده به نظر می‌رسد؛ اما دانش خاص خود را می‌طلبد و ورود هیجانی و با طمع برای کسب سود بیشتر، همواره منجر به ضرر و زیان سرمایه‌گذاران خرد شده است.
واقعیت آن است که افزایش تورم در اقتصاد ایران منجر به کاهش ارزش پول ملی شده که در کنار اجرای برخی از سیاست‌های دولت و بانک‌ها در حوزه خلق پول، سیل عظیمی از نقدینگی را رقم زده است که در آخرین آمارهای بانک مرکزی، رقمی بالغ بر ۳,۰۰۰ هزار میلیارد تومان برای نقدینگی در سال جاری به ثبت رسیده است. به همین دلیل است که این نقدینگی اگر به سمت تولید مولد و واحدهای صنعتی هدایت نشود، عملاً به سمت کارهای واسطه‌گری سوق پیدا کرده و همچون یک بهمن پرحجم، بر سر اقتصاد ایران آوار خواهد شد.
رشد بورس در سال جاری و تشویق‌های مکرر دولت به ورود سرمایه‌های خرد و کلان مردم به این بازار در ماه‌های ابتدایی سال سبب شد تا بسیاری از سرمایه‌های سرگردان راه بورس را در پیش گیرند و به سمت این بازار هدایت شوند؛ هر چند که در برخی ماه‌ها جابجایی منابع از بازار بورس به سمت برخی بازارهای موازی نقدشونده از جمله ملک و املاک و ارز و طلا را نیز شاهد بودیم؛ اما در مجموع بخش عمده‌ای از نقدینگی متمرکز بر بازار سرمایه شده بود که البته ثمره اصلی آن برای دولت، تأمین کسری بودجه خود از محل فروش دارایی‌ها و سهام شرکت‌های دولتی در این بازار جذاب برای عامه مردم بود.
اما از مردادماه به بعد که روند رو به رشد شاخص بورس متوقف شده و بسیاری از سهام شرکت‌ها با صف‌های فروش مواجه شدند؛ بخشی از سرمایه‌ها از بازار سرمایه خارج شده و باز هم راه بازارهای نقدشونده دیگر را در پیش گرفتند که اکنون، صحبت از ورود بخشی از این سرمایه‌ها به بازار ارزهای دیجیتال است؛ اما از آنجا که افراد و مردم عادی تخصصی در این حوزه ندارند، عمدتاً با برخی چالش‌ها و مشکلاتی برای سرمایه‌های خود مواجه می‌شوند و بخش عمده‌ای از سرمایه‌ای را که به طمع سود بیشتر وارد این بازار نمودند را از دست دادند.
حال خبرها حکایت از تلاش برخی سودجویان برای معامله ارزهای دیجیتال با عناوین مشابه با ارزهای دیجیتال معروف دنیا دارد که در بارزترین آنها، برخی مالباختگان خبر از خرید «بیت کورن» به جای «بیت کوین» می‌دهند که خود ارزی دیجیتال اما به مراتب کم ارزش‌تر از بیت کوین است و به نوعی افراد با ضرر هنگفتی آن هم به دلیل ناآگاهی در چنین بازارهایی مواجه می‌شوند.
دانیال دارایی، تحلیلگر بازار سرمایه در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه در حال حاضر برآوردها حکایت از آن دارد که بین ۸ تا ۱۲ درصد از بیت‌کوین تولیدشده در دنیا، در ایران استخراج می‌شود، گفت: استخراج این آمار بر مبنای بررسی‌های کارشناسی و ریاضی صورت گرفته در کشور است؛ به نحوی که زمان‌هایی که بنا به هر دلیلی اینترنت سراسری کشور دچار اختلال می‌شد، ۸ تا ۱۲ درصد سختی شبکه بیت‌کوین هم به صورت همزمان جابجا می‌شد که نشانگر استفاده ماینرها از اینترنت برای استخراج بیت کوین است که این حجم بسیار بزرگی به شمار می‌رود.
وی افزود: هنوز میزان استخراج بیت کوین در ایران مشخص نیست؛ اما به هر حال ایران کشوری است که به دلیل انرژی برق ارزان، پتانسیل بالایی در تولید بیت کوین و ارزهای دیجیتال دارد؛ ضمن اینکه زمانی که بیت کوین در دنیا گران شد، موج وحشتناکی از افراد به سمت استخراج بیت کوین رفتند و متأسفانه به دلیل استفاده غیرقانونی از برق، بسیاری از آنها با جریمه‌هایی مواجه شدند.
دارایی گفت: در حال حاضر مزارع استخراج ارز دیجیتال دارای مجوز در ایران فعال هستند، اما اینکه بتوانیم مبادلات تجاری را با بیت کوین انجام دهیم، موضوعی مبهم است که باید بر روی آن کار دقیقی صورت گیرد؛ چراکه معمولاً کشور ثالث، ارز دیجیتال مبادله شده میان ایران و کشور طرف قرارداد دوم را نمی‌پذیرد و بنابراین این ارز دیجیتال که مورد توافق دو طرف یعنی ایران و شریک تجاری دیگری در دنیا باشد، تنها قابل معامله در معاملات دو طرف است و قابلیت استفاده در معامله سومی را ندارد.
وی از فریب برخی مردم از سوی سودجویان در بازار رمزارزها خبر داد و گفت: متأسفانه برخی «بیت کورن» که یکی از ارزهای دیجیتال دنیا است و کم ارزش تر از بیت کوین به حساب می‌آید را به قیمت بیت کوین به مردم می‌فروشند و این امر به دلیل عدم اشراف کامل به این حوزه است؛ چراکه برخی سرمایه گذاران خرد بدون مطالعه و آموزش، وارد خرید و فروش ارزهای دیجیتال می‌شوند تا صرفاً سود بیشتری را کسب نمایند.
دارایی ادامه داد: برخی از مردم صرفاً با طمع کسب سود بیشتر وارد بازار کریپتوکارنسی‌ها می‌شوند و متأسفانه نه تنها سود نمی‌برند، بلکه بخش عمده‌ای از سرمایه خود را هم از دست می‌دهند؛ این در حالی است که این روند مهاجرت از بورس به بازار ارزهای دیجیتال هم اکنون در حال شدت گرفتن است؛ در حالی که باید توجه داشت که بازار بورس ساعت شروع و اتمام دارد و در یک فاصله زمانی مشخص، معاملات صورت می‌گیرد؛ اما بازار ارزهای دیجیتال یک بازار ۲۴ ساعته است که تحولات آن به سرعت در حال شکل گیری است و اینجا است که اگر یک سرمایه گذار بدون محاسبات دقیق و دارا بودن اطلاعات کافی وارد این بازار شود، حتماً با از دست رفتن سرمایه خود مواجه خواهد شد.
وی معتقد است که مهاجرت از بورس به بازار ارزهای دیجیتال، یک مهاجرت از فضای معلوم به مجهول است که خطرات زیادی دارد.
گفته‌های این تحلیلگر بازار سرمایه و ارزهای دیجیتال و کوچ سرمایه‌ها از بورس به بازار کریپتوکارنسی‌ها در شرایطی است که رئیس کل بانک مرکزی ایران از رمزپول بانک مرکزی صحبت به عمل می‌آورد. عبدالناصر همتی چند روز پیش اعلام کرده بود که در سال‌های اخیر، مباحث متعددی درباره نسبت بانک‌های مرکزی و رمز ارزها و رمز پول‌ها در جهان مطرح شده و نحوه تنظیم‌گری رمز ارزها و نسبت آنها با سیاست گذاری پولی و ارزی از مباحث پرچالش این حوزه است.
وی به این نکته اشاره کرده بود که طی دو سال گذشته، تشکیل جلسات بررسی و قاعده گذاری در بالاترین سطوح سیاست گذاری‌های اقتصادی جهان درباره رمز ارزها بارها تکرار شده است و الگوی مواجهه با این پدیده، با اهداف متفاوت مورد بررسی قرار گرفته است؛ اگرچه ازجمله اهداف بانک‌های مرکزی مختلف، افزایش کنترل در خصوص انتقال اعتبار، بین‌المللی کردن ارز ملی و حتی تغییر در معماری سیستم پولی است.
رئیس کل بانک مرکزی گفته بود که بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران هم با بررسی این روند جدید جهانی و متمرکز شدن بر الگوهای مختلف در پی انتخاب بهترین راهبرد ممکن در این حوزه است و ویرایش اولیه سند جامع رمز پول را تهیه کرده است.
وی همچنین از مدیران بانک مرکزی خواسته تا مقررات انتشار رمز پول بانک مرکزی را بررسی کرده و جهت تصمیم‌گیری ارائه نمایند تا امکان استفاده از نتایج آن در سیاست گذاری پولی فراهم آید.
به هر حال بازار ارزهای دیجیتال در ایران بازاری ناشناخته است و هنوز سیاستگذاری و ریل گذاری دقیقی برای آن صورت نگرفته است، اگرچه می‌توان انتظار داشت که به سرعت در اقتصاد ایران نیز همانند دنیا جایگزین شود؛ اما تا آن زمان باید از مخاطرات آن جلوگیری کرد و مردم را نسبت به سودجویی‌هایی که در این حوزه صورت می‌گیرد آگاه نمود.
مهر
