با توجه به انتخابات ریاست جمهوری سال آینده این موضوع بهانه ای برای گفتگو با دکتر محمدرضا کمالی شد. وی دارای دکترای اقتصاد و نویسنده و كتاب تاريخچه مواد مخدر وکتاب مشترکات ایران و افغانستان، جازموریان و استان هشتم و چند كتاب در حال نكراء دارد. دکترکمالی سوء مدیریت را بلای جان کشور می داند و معتقد است که بسیاری ازمشکلات کشور ناشی ازدعوای جناحی است. به گفته او دولت تندرو، سرنوشت خوبی برای کشور رقم نخواهد زد و برای توسعه و جبران عقب ماندگی باید مدیریت همگون داشت. دکتر کمالی همچنین صاحب مزارع بزرگی در بندرعباس و کرمان است و به همین بهانه گفتگویی نیز در این خصوص با او داشتیم.
ایران انتخابات ریاست جمهوری را در پیش دارد رئیس جمهور آینده باید چه سیاست هایی را دنبال کند که بتواند فشارهای اقتصادی کنونی را برطرف کند؟
دولت تا حدودی اختیار دارد و اقتصاد ایران صرفا دست دولت نیست. مشکل دولت آقای روحانی این بود که بسیاری از چالش ها از جمله کرونا و تحريم ها در دوره ریاست او بوده است. آنچه می توان به معضل مهم کشورمان اشاره کرد ناهماهنگی و دعوای بین جناح هاى چپ و راست است. شما را به خدا قسم می دهم با هم همانگ شوید. مردم دارند ضرر می کنند (با بغض).
من خودم شاهد هستم که در اروپا نیز مشکلات زیادی می باشد و اوضاع اقتصادى خراب است، اما آنها با هم هماهنگ هستند.
هر دولتی که سر کار بود همین مشکلات وجود داشت . البته نمی توان منکر مدیریت ناهمگون و برخی اختلافات در خود دولت بود اما به صورت کلی مشکلات را نمی توان تنها به دولت نسبت داد.
امام فرمودند اوجب واجبات حفظ نظام است. سوالم از مسئولانی که دائم به فکر جدال سیاسی هستند این است که چرا رعایت نمی کنید. حداقل صبرکنید كرونا و تحریم ها تمام شود بعد دوباره جنگ های سیاسی را شروع کنید. خیلی ها جناح چپ هستند خوب هستند و برخی ها هم بد. در جناح راست هم همین گونه است که برخی خوب هستند و برخی بد. چرا باید وقتی یک جریانی با مشکل رو به رو می شود و بعد آن بگوییم که این از ما نبوده و چپ بوده یا راست. به داد مردم برسید و حرف امام را گوش دهید. بنابراین باید دولتی بر سر کار بیاید که مجموع چپ و راست در آن حضور داشته باشند و خطی نباشد. در دولت آقای خامنه ای و همچنین در دولت اولی آقای هاشمی شاهد همین گونه دولت بودیم که از مجموع چپ و راست بودند. با دولت تندرو قطعا ضرر می کنیم.
سوء مدیریت یکی از مهمترین چالش های کشور است و شاهد هستیم که بسیاری از افراد در جایگاه مرتبط نیستند. شما اگر قلبتان درد بگیرد به دکتر چشم پزشک مراجعه کنید باعث خنده همگان می شوید. این در شرایطی است که هر دو پزشک هفت سال مشترک و تنها دو سال تخصص متفاوت داشتند. با این وجود همین دو سال تخصص، مسیر آنها را متفاوت می کند. اما در کشور شاهد هستیم که مثلا فردی که سابقه کشاورزی یا صنعت و اقتصاد ندارد وزیر کشاورزی و صنعت و اقتصاد می شود.
این مشکلات منجر به ایجاد چالش های زیادی برای کشور شده است. ما خیلی از اهداف کشور عقب مانده ایم. هر چند از لحاظ صنعتی و کشاورزی در موقعیت خوبی قرار داریم، اما از آن استفاده نکرده ایم. در حالی که بسیاری از کشورهای دیگر با منابع کمتری ممتاز بوده اند. مثلا کشور هلند که از ۳ استان شمالی کشور کوچکتر است ۳ برابر کل ایران درامد دارد.
معادنی که در یزد، کرمان و. اصفهان داریم از کل اروپا بیشتر است. کشور خوش اب و هوا و چهار فصلی داریم با این همه به دلیل سوء مدیریت و دعواهای سیاسی از این منابع بهره لازم نبردیم.
به سوء مدیریت در کشور اشاره کردید. با توجه به اهمیت بخش کشاورزی در اقتصاد کشور و همچنین فعالیت شما در این حوزه، چه چالشهایی در این بخش وجود دارد؟
در حال حاضر در سراسر ایران کشاورزان در حال داشت یا برداشت هستند. یکی از چالش های همیشگی در این حوزه که اخیرا باتوجه به مشکلات اقتصادی کشور تشدید شده است، حضور پررنگ دلالان در این بخش است. در حال حاضر شاهد خرید محصولات کشاورزان از سوی دلالان با نرخ بسیار نازل هستیم. به عنوان مثال محصولی را که با قیمت ۵ هزار تومان از کشاورز خریده اند با قیمت ۳۰ تا ۴۰ هزار تومان در بازار به فروش می رسانند و جالب اینجاست که اگر محصول آسیب ببیند بازهم کشاورز بدهكار خواهند بود.
بنابراین ضروری است در این شرایط شرکت های تعاونی روستایی تقویت شوند که مسیری مناسب برای خرید از کشاورزان و جلوگیری از زیان انها است.
خرید دلالان از کشاورزان البته تنها مشکل این حوزه نیست و در مساله صادرات محصولات کشاورزی نیز با مشکلات زیادی رو به رو هستیم. این مساله منجر به این شده که بازارمان را در بسیاری از کشورها از دست بدهیم و برخی نیز با نام ایران اقدام به صادرات می کنند. به عنوان مثال در محصول خرما شاهد هستیم که کشورهایی مثل امارات، پاکستان، روسیه و هند از خرما ایران استقبال می کنند. با این وجود به دلیل اینکه شرایط صادرات به خوبی مهیا نیست و برنامه ریزی صحیح صورت نگرفته دلالان از این مساله سوء استفاده می کنند.
همچنین بی برنامگی در تولید محصولات کشاورزی نیز از دیگر چالش های این حوزه است که بخش دیگری از سوء مدیریت در این حوزه را نمایان می کند. یکی از وظایف اداره کشاورزی این است که تعیین کند چه محصولی در کجا کاشت شود. این در حالی است که این اقدام در کشورمان صورت نمی گیرد و وزارت کشاورزی تنها آماری از میزان تولید تهیه می کند و دیگر به این مساله کاری ندارد که در آینده با کمبود رو به رو خواهیم بود یا با تولید مازاد. به همین دلیل است که می بینیم یکسال گوجه کم می آید و یکسال زیاد و در این میان کشاورز است که آسیب زیادی می بیند.
چرا مشکلات اقتصادی کشور تشدید شد؟
یکی از مهمترین دلایل تشدید مشکلات اقتصادی کشور تحریم و شیوع کرونا بود و کرونا بیشترین آسیب را به ذخایر نفتی وارد کرد. شاید در ابتدا تصور می شد که کرونا تنها به بخش گردشگری آسیب بزند اما همانگونه که برای من قابل پیش بینی بود کل مشاغل از تئاتر و تالارهای پذیرایی تا خیاطی ها و رستوران ها و……… آسیب دیدند.
بخش دیگر مشکلات به دلیل تحریم ها و فروش نفت ایران بود. در حال حاضر دو مشکل در بخش فروش نفت داریم. یکی از اینها مشکل تحریم است که با فشارهای آمریکا بخش خصوصی بسیاری از کشورها نیز نمی توانند وارد معامله با ایران شوند و تحریم ها را دور بزنند. همچنین این مساله هزینه های ایران را نیز افزایش داده است چرا که مجبور به دور زدن و طولانی شدن فرآیند خرید و فروش هستیم.
مشکل دوم در خصوص فروش نفت به مساله کرونا باز می گردد. در حال حاضر بسیاری از کشورهای تولیدکننده نفت با مشکل فروش روبه رو هستند؛ چرا که به خاطر کرونا مصرف نفت و فرآورده های آن کاهش یافته و این مساله تقاضا برای نفت کشورمان را کاهش داده است. حتی در کشورهایی که تحریم نیستند از جمله عربستان و آمریکا نیز شاهد کاهش یک میلیون و دو میلیون بشکه نفت هستیم.
هر چند دولت اعلام می کند که وابستگی به نفت کم شده است، اما چه کسی است که نداند این مساله یک ادعا است ودرحال حاضر بخش زیادی از درآمدهای دولتی چه به صورت مستقیم یا غیرمستقیم از نفت است.
همچنین بقیه راه های درآمدی دولت از بخش کشاورزی گرفته تا پوشاک و فرش نیز با چالش رو به رو شده و این مساله باعث شده رقبای ما جایگزین شوند. به عنوان مثال در موضوع فرش شاهد این هستیم که چین، هند و كشور رومانى فرش خود را با نام ایران صادر می کنند.
و وزارت كشاورزى فقط امار توليد را دارد و در مورد كدام منطقه چى كاشته شود نظارت ندارند در خاتمه دوست دارم همه مردم ايران متحد و دست در دست هم ميهن را اباد كنند و ما مى توانيم نمره بالاى جهان باشيم خداوند كمك دهد انشاالله
