روز ششم جشنواره فیلم فجر سی و نهم در سینما رسانه (برج میلاد) با نمایش 2 فیلم داستانی مامان (آرش انیسی) و منصور (سیاوش سرمدی) همراه بود. بعد از نمایش هر فیلم عوامل و بازیگران آن در نشست خبری به پرسش‌های خبرنگاران پاسخ دادند.
مامان/ آرش انیسی
بازیگران: رویا افشار، امیر نوروزی، امیر شمس، رها حاجی‌زینل و عرفان ابراهیمی
مامان فیلم اول آرش انیسی است که قبل تر در زمینه فیلم کوتاه و مستند فعالیت داشته است. پروسه ساخت این فیلم، دو سال به طول انجامید. در ابتدا قرار بود بهمن کامیار تهیه‌کنندگی این فیلم را برعهده داشته باشد که این مسئولیت در انتها به مجید برزگر محول شد. گفتنی است به جز رویا افشار، مابقی بازیگران، از چهره‌های فعال حوزه تئاتر هستند.
داستان فیلم درباره مادری است که از شوهرش جدا شده و به تنهایی 3 پسرش را بزرگ کرده است، حال پسرهایش بزرگ شده اند ولی باز او با تمام وجود در حال اداره این خانواده است. سختی های که در این مسیر کشیده است باعث شده که روحیات و شخصیت خاصی پیدا کند. اگرچه به ظاهر تند مزاج و عصبانی است ولی در واقع عاشق فرزندانش است و بیشنر این روحیات و حال و هوای او ناشی از پستی و بلندی های زندگی است که از سر گذرانده است و ...
انیسی فیلمنامه خوبی نوشته است و ششخصیت مامان پرداخت درستی دارد، به لحاظ روند اتفاقات داستانی و درگیری شخصیت ها با اتفاقات پیش آمده هم فیلم به خوبی پیش می رود تنها ایرادی که وجود دارد شاید ناشی از کم تجربگی فیلمساز نشات می گیرد و به پایان بندی فیلم مربوط است.
فیلم در پایان یک گنگی و سردرگمی دارد که می‌تواند به جای چنین موقعیت نا مشخص کنونی صریح تر و صاف وساده تر برخورد کند.
بازی تیم بازیگران فیلم خوب و باورپذیر و به اندازه است ولی ستاره بی چون و چرای این فیلم بدون شک بازیگر با تجربه سینما و تلویزیون خانم رویا افشار است. خانم افشار یک نقش مادر جدید به سینمای ایران اضافه کرده است مادری که بر خلاف کلیشه‌های همیشگی خانه دار، سنگ صبور و مهربان همیشگی نیست بلکه یک نان آور خانه و زندگی است که از هر فرصتی برای سر و سامان دادن به زندگیش استفاده می‌کند از برداشتن یک آباژوری که کنار خیابان دور انداخته شده است تا استفاده نکردن از آسانسور برای اینکه پول شارژ ندهد و ... قطعا رویا افشار نامزد سیمرغ خواهد بود و اگر سیمرغ هم بگیرد حقش است.
مامان از بروز دادن عصبانیت و ناراحتی‌هایش هیچ ابایی ندارد و بسیار صریح و رک در برابر هر آنچه باب دلش نیست به مقابله می‌ایستد.هیچ تعارفی با خودش، بچه هایش و اطرافیانش ندارد و وقتی که قرار باشد زیر بار زور نرود این کار را می کند حتی در مقابل فضای مردانه و خشن محل کارش هم اینچنین است تا جایی که بعضی وقتها دعوا ودرگیری فیزیکی هم با مردها پیدا می‌کند.
اگر در تدوین این نسخه از فیلم کوتاهتر شود و یک استراتژی مستقیم و ساده تری اتخاذ شود قطعا فیلم بسیار تاثیرگذارتر خواهد شد و شاید تنها عیب فیلم مامان در حالت فعلی این است که نشان از دلبستگی‌های فیلم اولی بودن کارگردانش دارد.
باید به آرش انیسی و دیگر علاقمندان ورود به سینما و ساخت فیلم اول یادآوری کرد که کارگردان با سابقه ای چون مجید مجیدی سال گذشته در جشنواره فیلم خورشید را داشت و بالاتقاق بسیاری اذعان داشتند فیلم می تواند کوتاهتر شود بعد از جشنواره فجر در تدوین مجدد مجیدی حدود 20 دقیقه از فیلمش را کوتاهتر کرد و همین باعث شد فیلم انسجام بیشتری پیدا کند و در بخش مسابقه اصلی جشنواره ونیز پذیرفته شود.
(امتیاز فیلم : 3.5 از 5)
منصور/ سیاوش سرمدی
بازیگران: محسن قصابیان، لیندا کیانی، حمیدرضا نعیمی، علیرضا زمانی‌نسب، سیدجواد هاشمی و قاسم زارع
منصور به مقطعی از زندگی شهید منصور ستاری فرمانده نیروی هوایی ارتش پرداخته است که او با توجه به شرایط تحریم ها و زمینگیر شدن جنگنده های ایران در جریان جنگ، تصمیم می‌گیرد بخش تعمیرات و مونتاژ این هواپیماها را در نیروی هوایی راه اندازی کند و عاقبت هم موفق می شود.
سازندگان منصور می‌گویند نگارش و تحقیق فیلمنامه این فیلم 3 سال طول کشیده است ولی ای کاش بعد از این 3 سال یک فیلمنامه نویس حرفه ای به عنوان مشاور در کنارشان می‌بود تا فیلمنامه را برایشان بازنویسی کند.
در فیلمی چون منصور که قهرمان محور است و قرار است ویژگی های بارز و منحصر بفرد شخصیت قهرمان قصه به تصویر کشیده شود هیچ فیلمنامه نویس حرفه ای با افتتاحیه ای که الان منصور دارد شروع نخواهد کرد و اگر قرار باشد چنین شروعی هم داشته باشد از منظر دیگر و با پرداخت دیگری این کار را انجام خواهد داد.
آغاز فیلم این است که جمعیتی (زن و مرد کُرد) بر روی گورهای نشسته و در حال گریه و ناراحتی هستند و تیمسار سرداری با ماشین به آنجا می آید تا با آنها همدردی کند وقتی فرماندار مهران به تیمسار می گوید مردم نیروی هوایی را مسبب سقوط شهر مهران می دانند و ای کاش او در اینجا حضور پیدا نمی کرد تیمسار جواب می دهد من آمده ام تا این ذهنیت غلط را رفع کنم و به مردم واقعیت را بگویم ولی مردم حرفهای تیمسار را گوش نداده و به او و اطرافیانش حمله کرده و آنها مجبور به فرار می‌شوند!!!
جدای از اینکه در پرداخت و ساخت آن صحنه سر خاک و گریه و ناراحتی مردمگروه سازنده بسیار پر اشتباه عمل کرده اند، واقعا این سکانس افتتاحیه چه کارکردی دارد؟ رشادتی از تیمسار منصوری نشان می‌دهد؟ مهربانی و دلسوزی او را نشان می‌دهد؟ چه شفقت و مهربانی که مانند تیک زدن سر هر قبری نشسته و یک تسلیت بسیار خشک و بی روح به فامیل صاحب عزا می گوید و سریع بلند شده و می رود سراغ بعدی و ... چرا این مردم کُرد را تا این اندازه نا سپاس و ... تصویر کرد است که فقط سنگ می زنند و فحش می دهند و ...
این فقط یک نمونه از اشکالات فیلمنامه ای و بالطبع فیلم منصور است بماند که در نشان دادن هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس وقت هم کاملا معلوم است یک سمت و سویی وجود دارد چه به لحاظ ظاهر و گریمی که دارد و چه به لحاظ تصمیم و عملکردش در مقابل تیمسار ستاری که در آخر سر به او می گوید اگر نمی توانی کاری بکنی یکنفر دیگر را جایگزینت خواهیم کرد و سوار ماشین شده و می رود!!!
تیمسار ستاری قرار است قهرمانی باشد که در فیلم هیچ جنبه خاص انسانی از او نمی بینیم مگر یک صحنه بسیار کلیشه ای و تکراری نجات بچه ای از زیر آوار آن هم با یک میزانسن فیلم هندی وار!
حتی از ارتباط شهید ستاری با خانواده خودش هم چیری نمی بینیم حدود 60 یا 70 دقیقه از فیلم گذشته است تازه برای اولین بار خانه شهید ستاری را منی بینیم انهم با اعتراض به اینکه چرا ماشی داخل حیاطش را بچه ها خط انداخته اند! بعد هم همسر شهید ستاری که فقط در فکر این است که آن خانه‌ای را بخرد که هشتصد هزار تومان پول کم دارند و کلی توصیه به تیمسار که برای خودت یک وام بگیر تو فرمانده ای نمی تونی یک وام 800 هزار تومانی برای خودت بگیری و ...
متاسفانه فیلم منصور پر از این گاف ها و اشتباهات بدیهی و ابتدایی است که می توان برای بیشتر صحنه ها و شخصیت ها و موقعیت ها آنها را لیست کرد و دیگر اصلا مجالی و حوصله ای برای پرداختن به دیگر ابعائ بصری و صوتی فیلم باقی نمی ماند، اگرچه در آن زمینه ها زحمت زیادی کشیده شده است.
واقعا از سازمان اوج باید پرسید فکر می کنید منصور فیلمی در حد نشان دادن شهید ستاری است؟
(امتیاز فیلم : 1 از 5)
حاشیه های روز ششم
آرش انیسی در نشست فیلم «مامان » اولین تجربه سینمایی اش گفت: این فیلم نامه ای بود که تصمیم گرفتم برای ساخت آن بجنگم.
آرش انیسی درباره انتخاب این داستان به عنوان اولین فیلم سینمایی‌اش بیان کرد: من همیشه فیلمنامه‌های متعددی می‌نوشتم و دنبال ساخته شدنش می‌رفتم، اما نهایتا به سرانجام نمی‌رسیدند.
او افزود: «مامان» فیلم‌نامه‌ای بود که تصمیم گرفتم برای ساخته شدن آن بجنگم و تا انتها پیش بروم تا فیلم ساخته شود که خداراشکر موفق شدم.
مجید برزگر، درباره تهیه این فیلم و همکاری با انیسی گفت: روزهای زیادی از تصمیم ما برای ساخت «مامان» می‌گذرد. فیلمنامه جذاب و شخصیت‌پردازی مناسب و شخصیت آرش انیسی، همه از عواملی بود که توجه من را برای حضور در این اثر سینمایی جلب کرد.
رویا افشار در این نشست با آرزوی سلامتی برای همه، درباره بازی کردن نقش «نانسی» توضیح داد: شخصیت مقتدرانه این شخصیت، مهربانی و مادر بودنش من را برای ایفای این نقش جذب کرد.
امیر شمس که با دو فیلم در جشنواره سی‌ونهم حضور دارد، گفت: فیلم «مامان» برای من بسیار ارزشمندتر از فیلم «مصلحت» است. شخصیت این فیلم بسیار از من دور بود و سر تک تک پلان‌های آن اذیت می‌شدم؛ چون هیچ‌گاه نمی‌توانم با مادرم این‌گونه رفتار کنم.
در نشست فیلم« منصور » مطرح شد که هنوز خانواده شهید ستاری فیلم را ندیدند چون معتقد بودند، نمی‌خواستند که در روند کار تاثیری بگذارند.
«سیاوش سرمدی» کارگردان درباره پرداختن به شخصیت «شهید ستاری» گفت: این فیلم قرار بود که درباره مهندس ثنایی و درباره روند ساخت هواپیما به صورت مستند ساخته شود، اما منابع تصویری مناسب در این باره وجود نداشت.
او با بیان اینکه هواپیماسازی کاری بسیار پیچیده است افزود: مهندس ثنایی در سال ۶۵ یک F۵ را شبیه‌سازی کرده بود، این روند ساخت هواپیما برایم جذاب بود و می‌خواستم حتما این کار را بسازم. در ابتدا شهید ستاری قهرمان داستان نبود به این دلیل که دغدغه فیلم به‌روز شود به تغییر نگاه قصه فکر کردم که داستان جذاب‌تری را به مخاطب ارائه کنم.
محسن قصابیان درباره ایفای نقش در فیلم «منصور» گفت: وقتی قرار است نقش یک قهرمان را بازی کنی، به خصوص در زمان معاصر، کار کمی سخت و پیچیده می‌شود؛ چرا که مردم با چنین شخصیت‌هایی آشنا هستند.
او افزود: ابتدا از خواندن فیلمنامه و بررسی آن شروع کردم و سپس به کتاب‌هایی درباره شهید ستاری روی آوردم. حتی به خانه پدری شهید رفتم و هر داده‌ای که درباره او وجود داشت را بررسی کردم.
او ادامه داد: من وقتی فکر می‌کنم کاری درست است آن را انجام می‌دهم اما گاهی اوقات شک هم می‌کنم. این فیلم حتی زندگی شخصی من را نیز تحت تاثیر قرار داد.
در ادامه لیندا کیانی درباره بازی در این پروژه گفت: با راهنمایی‌های آقای سرمدی تصمیم گرفتیم شخصیت همسر شهید ستاری را کمی متفاوت بازی کنیم. تمام تلاشم را کردم که بر خلاف کلیشه‌های همیشگی، یک زن خیلی معمولی را بازی کنم.
در ادامه این نشست، علیرضا زمانی‌نسب نیز درباره حضور در فیلم «منصور» گفت: من بیست سال تلاش کردم بازی کنم و در این فیلم که بازی نکردم بیشتر دیده شد. این سبک برای من پیچیدگی‌های خودش را داشت و خوشحالم که در آن بازی کردم.
همچنین سید جواد هاشمی درباره ایفای نقش در این فیلم توضیح داد: من در ابتدا به سراغ اسناد واقعی موجود درباره این شهدا رفتم. فکر می‌کنم این نزدیک بودن به استناد تاریخی، جذابیت بسیاری ایجاد کرده بود.
او افزود: نگاه سیاوش سرمدی بسیار ویژه و مستندگونه بود که این نقطه نظر به کمک فیلم آمد. فکر می‌کنم نقش من اهمیت زیادی نداشت و خود فیلم تجربه‌ای بسیار جذاب بود.
