این مسیر ریلی از چین تا هند و هند تا پاکستان و سپس داخل ایران تا رشت ادامه دارد و تنها خلا آن برای اتصال به روسیه و فنلاند در شرق اروپا، قطعه رشت به آستار به طول ۱۷۰ کیلومتر است که هنوز ساخته نشده است.
محمد جواد ظریف وزیر خارجه. جمهوری اسلامی ایران نیز در سفر منطقه‌ای هفته گذشته خود بر اهمیت تحقق کریدور شمال- جتوب و تاثیر شگرف آن بر اقتصاد منطقه تاکید کرد.
این کریدور ریلی ارتباط کشورهای اروپایی، آسیای میانه، روسیه و منطقه قفقاز را با خلیج فارس و هندوستان فراهم می کند و گفته می شود با تحقق آن سالانه امکان نقل و انتقال ۱۰ میلیون تن بار و سه میلیون مسافر فراهم می شود و با تحکیم روابط تجاری ایران با کشورهای بهره مند از این مسیر ریلی، میزان اثرگذاری ایران در ثبات اقتصادی و سیاسی منطقه نیز ارتقا خواهد یافت.
کارشناسان امر اعلام کرده اند که اکنون حرکت کشتی های تجاری از هندوستان به آسیای میانه از مسیر بمیئی - کانال سوئز - مسکو به طول ۱۶ هزار و ۱۲۹ کیلومتر ۴۰ روز طول می کشد اما بعد از تکمیل کریدور ریلی شمال - جنوب فقط ۱۴ روز زمان می برد و هزینه های حمل و نقل نیز به اندازه قابل توجهی کاهش می یابد.
سال ۱۳۹۸ برای تکمیل کریدور شمال-جنوب، تفاهم‌نامه سه‌جانبه‌ای بین روسای جمهوری ایران، روسیه و جمهوری آذربایجان امضا شد.
تلاش های ایران و روسیه برای تحقق مسیر ریلی شمال- جنوب
مقامات تهران و مسکو تاکنون نشست ها و تماس های متعددی برای بررسی و تحقق این مسیر بخصوص در کشورهای خود داشته اند و دو طرف بر تسریع در جهت رفع موانع این مسیر مهم بین المللی که برای سه کشور ایران، روسیه و جمهوری آذربایجان از اهمیت اقتصادی فراوانی برخوردار است تاکید کرده اند.
در آخرین نشستی که ماه جاری به همین منظور در سفارت ایران در مسکو برگزار شد میخائیل پائولف معاون راه آهن سراسری روسیه و کاظم جلالی سفیرجمهوری اسلامی ایران در این کشور آخرین اقدام های انجام شده برای تحقق مسیر بین المللی ریلی شمال- جنوب را بررسی کردند.
اجرایی شدن مسیر ترکیبی شمال - جنوب
در نشست ماه جاری بین مقامات ایران و روسیه در مسکو اعلام شد که تا زمان برطرف شدن خلا ریلی در خط اهن رشت - استارا که حدود ۱۷۰ کیلومتر است، مسیر ترکیبی برای حمل کالا اجرایی شود.
بر همین اساس با ابتکاری که در حال اجراست قرار است تا قبل از تکمیل شدن مسیر راه اهن رشت - آستارا به طول ۱۷۰ کیلومتر، این مسیر به شکل ترکیبی راه اندازی شود بدین گونه که در مسیر رشت - آستارا تا زمانی راه اندازی حمل کالا به صورت جاده ای انجام شود و دوباره از آستارا به شکل ریلی این کالاها بتواند تا مقصد نهایی حمل شوند.
براساس توافق انجام شده بین ایران و روسیه قرار است تا زمان تکمیل قطعه رشت-آستارا، ترانزیت و حمل و نقل کالا بصورت ترکیبی، از جمله استفاده از خطوط آهن موحود، مسیر جاده‌ای و حمل و نقل دریایی انجام شود.
مقدمات آغاز روند خدمات جامع حمل و نقل در مسیر شمال-جنوب
میخائیل پائولف معاون راه آهن سراسری روسیه با بیان اینکه شرکت متبوع وی توسعه روابط و همکاریها با شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران را بسیار ارج می نهد، اظهار داشت: ما روابط دیرینه با دولت ایران و شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران داریم. ما این روابط را بسیار ارج می نهیم و توسعه روابط را بسیار مهم می دانیم.
وی افزود: یکی از مهم ترین ضرورتهای احداث خط آهن رشت- آستارا، استفاده از آن در کوریدور بین المللی شمال - جنوب است که به آن توجه بسیار زیاد داریم.
معاون شرکت راه آهن روسیه یادآورشد : به رغم این که خط آهن رشت -آستارا هنوز آماده نیست در رابطه با آن اقدامات بسیار زیادی صورت گرفته است. با طرف هندی موضوع نرخ و تعرفه حمل را مورد بررسی قرار داده و به توافق رساندیم و چنین اقداماتی با ایران و جمهوری اذربایجان نیز انجام گرفته است.
وی ادامه داد: با شرکت دولتی راه اهن روسیه هم در این مورد توافق شده است.
پائولف یادآورشد که اکنون برای ارائه خدمات جامع حمل و نقلی چه در عرصه خط آهن و چه جاده ای خودرویی تا ایستگاه آستارا آماده ایم.
مقام روس گفت: این امر امکان می دهد از پتانسیل راهگذر شمال -جنوب برای جذب محموله ها استفاده شود. البته نیاز به حل مساله نرخ حمل محموله ها وجود دارد. وی ادامه داد: در مورد خط آهن از طرف ما همه مسائل برطرف شده است و فقط شرایط برای حمل و نقل با کامیون از ایران مانده است که با مشارکت سفیر ایران در روسیه و شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران، این مساله حل خواهد شد.
ساخت خط آهن رشت به آستارا ضرورتی حباتی
کاظم جلالی سفیر جمهوری اسلامی ایران بارها در باره اهمیت گذرگاه ریلی که از چین تا هند و هند تا پاکستان و سپس داخل ایران تا رشت تاکید کرده است و بر همین اساس می گوید: لازم است قطعه رشت به آستارا هم ساخته شود چرا که این خط تا فنلاند در اروپا هم ادامه دارد و با تکمیل این قطعه می توانیم شاهد رشد یکباره اقتصادی با روسیه باشیم.
جلالی تصریح کرد: بارها به برخی به مسئولان تاکید کرده ام که ساخت خط آهن رشت به آستارا برای کشور از نان شب هم واجبتر است چرا که اگر این قطعه ساخته شود شاهد ارتقا فراوانی در روابط اقتصادی با روسیه و اتحادیه اوراسیا خواهیم بود .
وی اظهار داشت این خط آهن از چین به سمت هند از هند به پاکستان و از پاکستان به ایران ادامه دارد اما خلاء آن در کشور راه آهن رشت به آستارا است که باعث می شود ایران از کوریدور اقتصادی چین تا فنلاند بی نصیب باشد.
وی تاکید کرد که این خط ریلی را نباید استانی دید بلکه پروژه ای است که اقتصاد کل کشور را متحول خواهد کرد چون علاوه بر صدور کالاهای خود با قیمت و زمان مناسب به روسیه و اروپا، کوریدوری مناسب برای انتقال کالاهای کشورهای شرقی به اروپا خواهد بود که منافع فراوانی هم برای ایران دارد.
جلالی تصریح کرد: برای مثال تنها از هند ۲۵۰ میلیون تن کالا به اروپا صادر می شود که از اگر از این مسیر ارسال شود برای هند هم در زمان هم در هزینه بسیار مناسبتر خواهد بود و برای کشور ما نیز منافع زیادی دارد.
وی گفت: اهمیت این خط آهن برای روسها هم مشخص شده است و لذا خواهان جدی برقراری این خط هستند. جلالی تصریح کرد: ما امیدوار هستیم که با همکاری سه کشور ایران، روسیه و جمهوری آذربایجان مسیر ریلی شمال جنوب محقق شود و بر همین اساس از طرف جمهوری آذربایجان خواسته ایم که در این خصوص اهتمام بیشتری داشته باشند.
ایرنا
