سال ۲۰۲۰ نخستین سالی بود که صادرات نفت ایران به هند به صفر رسید و به عراق این فرصت را داد تا صادراتش را از ۴۵.۸۸ میلیون تن در سال ۲۰۱۹ به حدود ۵۰.۱۷ میلیون تن رسانده و سهم خود در بازار هند را به ۲۵ درصد افزایش دهد.
لیم جیت یانگ، مشاور بازارهای نفت در اس اند پی گلوبال پلاتس آنالیتیکس در این باره اظهار کرد: قیمت گذاری رقابتی عامل مهمی بود که عراق را به بزرگترین صادرکننده نفت به هند تبدیل کرد. اما سهم عراق در سال ۲۰۲۱ ممکن است پایینتر رود زیرا احتمال بازگشت نفت ایران به بازار در صورت تسهیل تحریمهای آمریکا از سوی دولت بایدن وجود دارد.
صادرات نفت ایران از زمان خروج ترامپ از برجام در ماه مه سال ۲۰۱۸ متاثر شد و تیم بایدن اعلام کرده که به دنبال احیای برجام است.
اس اند پی گلوبال پلاس آنالیتیکس پیش بینی کرده که با فرض انعقاد توافق جدید تا اواسط سال ۲۰۲۱ و به شرطی که دولت بایدن در اجرای سیاست تحریمها به شدت دولت ترامپ عمل نکند، صادرات نفت ایران در فاصله ژوئن تا دسامبر ممکن است به میزان ۵۰۰ هزار بشکه در روز رشد کند. در بهترین حالت، رشد صادرات نفت ایران به یک میلیون بشکه در روز تا دسامبر امکان پذیر است.
احتمال بازگشت نفت ایران
طبق آمار کشتیرانی، ایران ۷۹۵ هزار بشکه در روز در سال ۲۰۱۷ و ۴۷۰ هزار بشکه در روز در سال ۲۰۱۸ نفت به هند صادر کرده بود و این رقم در سال ۲۰۱۹ به ۹۰ هزار بشکه در روز کاهش پیدا کرد.
به گفته یک مسئول در یک پالایشگاه هندی، پالایشگاههای هند به نفت ایران بسیار عادت دارند. آنها در صورت گشایش صادرات ایران، خیلی خوشحال خواهند بود که بتوانند نفت ایران را خریداری کنند. این امر رقابت را برای صادرکنندگانی نظیر عراق دشوارتر خواهد کرد.
اگرچه پالایشگاههای خصوصی مانند نایارا انرژی در سال ۲۰۲۰ خریدار فعال گریدهای نفتی بصره لایت و بصره هوی در بازار اسپات بودند اما پالایشگاههای دولتی محموله هایی را بر اساس قراردادهای بلندمدت از خاورمیانه وارد کردند با این حال حجم مذکور همزمان با بهبود تقاضا، کاهش پیدا کرده است.
عربستان سعودی دومین صادرکننده بزرگ نفت به هند در سال ۲۰۲۰ بود اما طبق آمار گمرکی، حجم صادرات این کشور ۱۱ درصد در مقایسه با سال ۲۰۱۹ کاهش یافت و به ۳۵.۹۱ میلیون تن در سال ۲۰۲۰ رسید.
معامله گران و تحلیلگران انتظار دارند حجم صادرات عربستان در سال ۲۰۲۱ محدود بماند. این کشور در اوایل ژانویه با اعلام کاهش یکجانبه تولید به میزان یک میلیون بشکه در روز، بازار را غافلگیر کرد. عربستان سعودی با هدف کاهش سریع سطح ذخایر نفت، قصد دارد تولیدش را در ماههای فوریه و مارس به ۸.۱۱۹ میلیون بشکه در روز کاهش دهد که بسیار پایینتر از سهمیه تولید ۹.۱۱۹ میلیون بشکه در روز است.
پالایشگاههای خصوصی و دولتی هند تمایل طبیعی به خرید گریدهای مدیوم و سنگین ترش از خاورمیانه دارند زیرا پالایشگاههای پیچیده این کشور گریدهای مذکور را راحتتر پالایش می کنند.
هزینه حمل محموله هم نقش مهمی در خرید نفت پالایشگاههای هندی ایفا می کند. آنها خرید نفتی که مسافت حمل کوتاهی مانند چهار تا پنج روز از خاورمیانه را دارند در مقایسه با ۳۰ روز برای کلمبیا و ۴۰ تا ۴۵ روز برای ونزوئلا را ترجیح می دهند.
علاوه بر عراق، صادرات نفت امارات متحده عربی به هند افزایش داشته و این کشور سومین صادرکننده بزرگ نفت به هند در سال ۲۰۲۰ بود. طبق آمار گمرکی، صادرات نفت امارات در سال ۲۰۲۰ به میزان ۳۰ درصد رشد سالانه داشت و به ۲۱.۳۵ میلیون تن رسید.
بجز خاورمیانه، واردات نفت هند از آمریکا در سال ۲۰۲۰ به ۱۲.۶۹ میلیون تن رسید که ۲۹ درصد در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته افزایش داشت و کمک کرد این کشور از جایگاه ششم در سال ۲۰۲۰ یک پله صعود کند.
تحلیلگران انتظار دارند با افزایش فعالیت پالایشگاهها برای تامین تقاضای داخلی رو به بهبود، مجموع واردات نفت هند در سال ۲۰۲۱ رشد کند.
بر اساس گزارش پلاتس، شرکت FGE انتظار دارد میانگین واردات نفت هند در سال ۲۰۲۱ به حدود ۴.۴ میلیون بشکه در روز بالغ شود که حدود ۹ درصد بالاتر از سطح سال ۲۰۲۰ است.
ایسنا
