مرتضی براری رییس سازمان فضایی ایران و معاون وزیر ارتباطات با اشاره به اینکه همزمان با توسعه فناوری فضایی طی یک دهه گذشته اقدامات ارزشمندی در این عرصه انجام شده است، گفت: طی برنامه ده ساله اول فضایی که از سال ۸۵ تا ۹۴ ادامه داشت، توانستیم با اقتدار جایگاه اول منطقه و رتبه ۱۱ جهان را در حوزه تولیدات علمی عرصه فضایی به دست آوریم.
نهمین کشور دنیا در دستیابی به چرخه کامل فن‌آوری فضایی هستیم
او با بیان اینکه سال ۸۷ با قرارگیری ماهواره در مدار ۲۵۰ کیلومتری نهمین کشور دنیا بودیم که به چرخه کامل فن‌آوری فضایی دست پیدا کردیم، افزود: مهمترین دغدغه ما در برنامه ۱۰ ساله دوم این است که فناوری فضایی به تثبیت برسد و ماهواره‌ای عملیاتی بالای مدار ۵۰۰ کیلومتر قرار دهیم تا بتوانیم به جامعه خدمات پایدار ارائه دهیم به عبارتی مهمترین اولویت ما این است که اقتدار علمی و فناوری در عرصه فضا را به اقتدار صنعتی و اقتصادی تبدیل کنیم.
براری با بیان اینکه یکی از اهداف بزرگ سازمان فضایی توسعه و معرفی کاریرد‌های فناوری فضایی به مردم است، گفت: بیش از ۴۰ سال است که در کشور داده‌های ماهواره‌ای را دریافت می‌کنیم. امروزه این داده‌های می‌تواند در صنعت کشاورزی ارزش افزود بخش را بالا ببرد، به کشاورز برای افزایش تولید سرویس و خدمات بدهد و کاهش هزینه‌های تولید محصولات کشاورزی را در پی داشته باشد و در حوزه محیط زیست برای حفظ و مراقبت از جنگل‌ها، منابع طبیعی و مدیریت بلایای طبیعی کاربرد بسیار زیادی دارد.
او با تاکید بر اینکه در دنیای امروز صد‌ها استارت آپ شکل گرفته اند که با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای به جامعه خدمات می‌دهند و تلاش ما این بود که با حضور جوانان خلاق و خوش فکر و شکل گیری استارت آپ‌های فضایی در این حوزه نقش آفرینی کنیم، افزود: در کنار این تلاش جهت ورود داده‌های فضایی به زندگی روزمره مردم، برای ورود بخش خصوصی، شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت آپ‌ها در این عرصه بسترسازی کردیم.
رییس سازمان فضایی ایران با اشاره به راه اندازی کارگاه‌های توانمندسازی، معرفی و گزارش ظرفیت‌های بخش فضایی در دانشگاه‌هایی که به این صنعت مرتبط بودند، اظهار کرد: خوشبختانه علاقه‌مندان زیادی به این عرصه وارد شدند و ما برای آماده سازی زیرساخت ها، در اولین اقدام آرشیو ۴۰ ساله داده‌های ماهواره‌ای را آزاد و آمادگی خود را برای دسترسی رایگان بخش خصوصی به این داده‌ها اعلام کردیم.
براری افزود: از سوی دیگر کتابخانه طیفی را هم به صورت رایگان در اختیار علاقمندان قرار دادیم و استارت آپ‌ها با این آزاد سازی داده‌ها این شروع به شکل گیری کردند و در کنار آن تلاش کردیم برای توسعه زیرساخت‌ها مرکز داده را قویتر کنیم و در حال حاضر از ۱۲ ماهواره به صورت آنلاین داده دریافت می‌کنیم که منشا شکل گیری بسیاری از کسب و کار‌ها شده است.
رییس سازمان فضایی ایران و معاون وزیر ارتباطات با بیان اینکه به زودی مرکز داده آرشیو برای ارائه خدمات به صورت ابری به استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان آماده بهره برداری می‌شود، گفت: از سوی دیگر تلاش کردیم با همکاری بخش خصوصی مراکز نوآوری بخش فضایی را توسعه دهیم و هم اکنون دو مرکز نوآوری توسط سازمان فضایی و پژوهشگاه فضایی با مشارکت بخش خصوصی در حال شکل‌گیری است و امیدواریم با علاقمندی جدی که در بخش خصوصی به وجود آمده بتوانیم تعداد این مرکز نوآوری را افزایش بدهیم.
او افزود: مهمترین هدف مراکز نوآوری این است که بتوانند شرکت‌های دانش‌بنیان را این عرصه توسعه دهند و به صورت عملی سرویس‌های قابل قبولی را به جامعه ارائه بدهند.
براری یکی از مشکلات استارت آپ‌های حوزه فضایی را عدم توسعه بازار و ناشناخته بودن خدمات آن‌ها دانست و خاطرنشان کرد: یکی از مشکلات دستگاه‌های دولتی بودند که باید کمک می‌کردیم که از خدمات استارت آپ‌ها استفاده کنند. به همین منظور با اکثر دستگاه‌های دولتی مصرف کننده فناوری جلساتی داشتیم و خوشبختانه دستگاه‌ها استقبال خوبی کردند.
او ادامه داد: اولویت اول سازمان فضایی توسعه استارت آپ‌ها و ارائه خدماتی است که به شکل گیری و توسعه صنعت فضایی در کشور می‌تواند کمک کند.
در دنیا ۷۶ درصد کل زنجیره ارزش بخش فضایی در اختیار بخش خصوصی است
معاون وزیر ارتباطات با بیان اینکه امروزه در دنیا ۷۶ درصد کل زنجیره ارزش بخش فضایی در اختیار بخش خصوصی است، گفت: اولویت دوم سازمان فضایی توسعه حضور بخش خصوصی و حرکت در بستر اصل ۴۴ قانون اساسی برای عدم تصدی گری دولت است و در این عرصه با تصویب پروانه ماهواره‌های مخابراتی ورود این بخش را تسهیل کردیم.
براری با تقدیر از استقبال هلدینگ‌های بخش اقتصادی کشور که در این حوزه سرمایه گذاری کرده اند، ادامه داد: کنسرسیوم‌هایی از بخش خصوصی شکل گرفتند و در عرصه ماهواره‌های سنجشی، منظومه‌های ماهواره‌ای و توسعه سرمایه‌گذاری در حوزه فضا فعال شده اند و در آینده شاهد رونق این بخش خواهیم بود.
رییس سازمان فضایی ایران اولویت سوم این سازمان و یکی از مهمترین برنامه‌های بخش فضایی کشور را، توسعه و تثبیت فناوری و زیرساخت‌های فضایی اعلام کرد و گفت: در دنیای امروز حوزه زیرساخت فضایی استراتژیک و تبدیل به زیرساخت ارائه خدمات شده است و بسیاری از خدمات مانند ناوبری و سنجش از راه دور از زیر ساخت‌های فضایی گرفته می‌شود پس باید تلاش کنیم این زیرساخت تثبیت شود.
او با اشاره به توسعه آزمایشگاه‌های مرتبط با تست و تجمیع ماهواره‌ها به عنوان یکی از حوزه‌های توسعه زیرساخت‌های فضایی در کشور تصریح کرد: توسعه ایستگاه‌های زمینی به عنوان گیت وی‌های فضایی که محل برقراری ارتباط، کنترل، هدایت و دریافت داده‌های ماهواره‌ها است از بخش‌هایی است که به آن توجه داریم و در حال حاضر ایستگاه‌های زمینی ماهدشت البرز، قشم، چناران خراسان رضوی و ایستگاه در حال توسعه سلماس در آذربایجان غربی را به این منظور ایجاد کرده ایم.
براری یکی دیگر از حوزه‌های در حال توسعه را پایگاه پرتاب فضایی معرفی کرد و گفت: پایگاه پرتاب ماهواره برای مدارات بالای ۵۰۰ کیلومتر تا مدارات ژئو یا مدارات هماهنگ با خورشید که طی دو سال گذشته جانمایی و طراحی‌های آن آن انجام شده پایگاه چابهار است و در آینده نزدیک شاهد بهره برداری از فاز اول این پایگاه هستیم.
او با تاکید بر اینکه طراحی و ساخت چهار ماهواره بر را در برنامه داشتیم، افزود: اولین ماهواره بر سفیر بود که ماهواره‌های مدارات تا ۲۵۰ کیلومتر را حمل می‌کرد و چهار ماهواره امید، نوید، رصد و فجر را در مدار ۲۵۰ کیلومتر قرار داده است.
رییس سازمان فضایی ایران و معاون وزیر ارتباطات با بیان اینکه توسعه فناوری دو ماهواره بر سیمرغ و ذوالجناح برای مدار ۵۰۰ کیلومتر آغاز شده است، گفت: تا چند ماه آینده تثبیت ماهواره بر سیمرغ انجام می‌شود و ماهواره بر ذوالجناح که برای مدارات لیو طراحی شده می‌تواند ماهواره‌هایی با وزن بالای ۲۰۰ تا ۲۲۰ کیلوگرم را در مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین قرار بدهد.
او افزود: برای ماهواره‌هایی با وزن بیش از ۲۵۰ کیلوگرم که باید در مدارات بالای ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ کیلومتری زمین قرار بگیرند ماهواره بر «سریر» را در نظر گرفته ایم که پژوهش‌های مرتبط با این ماهواره بر انجام شده و در آینده نزدیک ساخت آن آغاز می‌شود و برای دستیابی به مدار ۳۶ هزار کیلومتر ساخت ماهواره‌بر‌های سروش ۱ و ۲ را در نظر داریم و تلاش خواهیم کرد که مبتنی بر زمان‌بندی انجام شده ساخت این ماهواره بر‌ها انجام شود.
سازمان فضایی ماهواره پارس ۱ را تحویل گرفته است
براری با اشاره به اینکه چندین ماهواره آماده پرتاب هستند، گفت: سازمان فضایی ماهواره پارس ۱ را تحویل گرفته است، ماهواره ظفر آماده هست و ماهواره طلوع در حال تکمیل هست و تا یک ماه آینده ماهواره ناهید ۲ را نیز تحویل خواهیم گرفت و همزمان با توسعه ماهواره بر‌ها و ایستگاه‌های زمینی سامانه بلوک انتقال مداری که ماهواره‌ها را از مدار ۴۰۰ کیلومتر به مدار ۷۰۰۰ کیلومتری انتقال می‌دهد در حال تکمیل است.
رییس سازمان فضایی ایران ادامه داد: تا پایان دولت دوازدهم چند پرتاب ماهواره خواهیم داشت و در حال هماهنگی با پرتاب گر هستیم و در صورت اعلام آمادگی آن، بلوک انتقال مداری ماهواره‌های پارس ۱، ظفر ۲، طلوع و ناهید ۲ را در مدار قرار می‌دهیم.
براری با بیان اینکه ماهواره سنجشی پارس ۱ از لحاظ فناوری یکی از پیشرفته‌ترین ماهواره‌های ساخت کشور است، خاطرنشان کرد: برای ساخت این ماهواره شبکه سازی و توانمندی آن، یکی از اولویت‌ها بود و این ماهواره با همکاری بخش فضایی پژوهشگاه فضایی، ۱۸ شرکت خصوصی، چهار دانشگاه و پژوهشکده در پژوهشگاه فضایی ساخته شده و فرآیند تست و تحویل گیری آن شش ماه زمان برده است.
او با اعلام اینکه در ماهواره سنجشی پارس ۱ بسیاری از فناوری‌های پیچیده با توانمندی داخلی محقق شده است، اظهار کرد: پارس ۱ اولین ماهواره تصویر برداری است که پیش رانش و قابلیت تغییر مدار را دارد و در این ماهواره از سلول‌های خورشیدی باز شونده استفاده شده است و دارای سه دوربین است، یک دوربین مالت دی اکسپکترال ۱۵ متر که می‌تواند طی سه ماه ۹۵ درصد کشور را تصویر برداری کند و با توجه به اینکه میلیون‌ها هکتار زمین کشاورزی، باغ، جنگل و منابع طبیعی در کشور داریم، حفظ این جنگل‌ها و افزایش ارزش افزوده بخش کشاورزی یکی از اولویت‌های ما در طراحی این ماهواره بوده است.
معاون وزیر ارتباطات و رییس سازمان فضایی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه باید تلاش کنیم علاوه بر توسعه فناوری و کاربرد‌ها و تثبیت فناوری فضایی برای حفظ منافع جمهوری اسلامی در مجامع بین المللی حضور موثر داشته باشیم، گفت: یکی از موسساتی که در آن حضور فعال داریم کمیته کوپوس در سازمان ملل است که از موسسین آن بوده ایم و همواره در این جلسات به صورت جامع حضور پیدا می‌کنیم تا به حل چالش‌هایی در حال رشد بخش فضایی مانند مدیریت ترافیک، زباله‌های فضایی و مرز بین هوا و فضا با همکاری دانشگاه‌ها و دستگاه‌های مرتبط کمک کنیم و حضوری اثر گذار در مجامع مرتبط با کوپوس داشته باشیم.
او افزود: باید ساز و کار‌ها و مقررات به گونه‌ای تدوین شود که منافع جمهوری اسلامی و کشور‌های در حال توسعه برای دسترسی به فضا حفظ شود. همیشه کشور‌هایی که در این حوزه پیش رو بوده اند سعی می‌کنند قوانین محدودسازی برای کشور در حال توسعه بنویسند و نباید به این کشور‌ها اجازه بدهیم مانع دسترسی دیگر کشور‌ها به فضا بشوند. زیرا فضا یک زیرساخت استراتژیک، توسعه ای، آینده ساز و تمدن ساز است.
هر سال پنج نقطه مداری را ثبت کنیم
براری با تاکید بر اینکه امروزه زیرساخت‌های بسیاری از خدمات در حال جابجایی به سمت فضا است، گفت: همانطور که در معاهدات سازمان ملل وجود دارد دسترسی به فضا باید برای تمام کشور‌ها آزاد باشد و به این قانون خدشه‌ای وارد نشود.
رییس سازمان فضایی ایران و معاون وزیر ارتباطات با اعلام اینکه ایران در سال ۲۰۱۹ به عنوان کوردینیتور گروه ۷۷ سازمان ملل انتخاب شده که ۱۳۲ کشور عضو آن هستند، خاطر نشان کرد: با توجه به عملکرد خوب سازمان فضایی در این گروه، برای سال ۲۰۲۰ هم این مسئولیت به جمهوری اسلامی محول شد و تلاش کردیم با همکاری دفتر نمایندگی سازمان فضایی در وین ارتباطات خوبی با دبیرخانه کوپوس در سازمان ملل داشته باشیم.
او با اشاره به دیدار وزیر ارتباطات با دبیر کمیته کوپوس، ادامه داد: در این نشست توافقات خوبی انجام شد و قرار است جمهوری اسلامی با کمیته کوپوس کنفرانسی بین‌المللی برگزار کند که به علت بیماری کرونا این برنامه تا اطلاع ثانوی به تعویق افتاده است. فضا امروزه تبدیل به زیرساخت استراتژیک شده است و با چالش‌های بسیاری در آن مواجه هستیم. به عنوان مثال بحث ترافیک فضایی، چالش زباله‌های فضایی، مرز بین هوا و فضا و دستیابی به اعماق فضا از این دست چالش‌ها هستند و در تلاش هستیم با همکاری با کشور‌های دوست حضور موثر در سازمان ملل را افزایش دهیم.
براری با اشاره به عضویت ایران در سازمان اپسکو (سازمان همکاری‌های فضایی آسیا و اقیانوسیه) گفت: اپسکو سازمانی منطقه‌ای است و هشت کشور ایران، چین، ترکیه، پاکستان؛ مغولستان، پرو، بنگلادش و تایلند در آن عضو هستند که سعی کردیم با حضور موثر پروژه‌های خوبی را تعریف کنیم و این کشور‌ها با همکاری هم بتوانند در این سازمان نقش موثری ایفا کنند.
او با تاکید بر همکاری‌های و دو و چند جانبه با روسیه، چین و کشور‌های منطقه در حوزه بین المللی افزود: تلاش داریم که این همکاری‌های دوجانبه ارتقا پیدا کند و طرح‌هایی را شروع کرده و در حال تعریف پروژه‌های جدیدی نیز هستیم که بتوانیم با همکاری کشور‌های عضو، آن‌ها را انجام دهیم.
معاون وزیر ارتباطات یکی از دستاورد‌های سازمان فضایی را ثبت نقاط مداری دانست و گفت: ثبت نقطه مداری است که برای همه کشور‌ها بسیار حایز اهمیت است و ما تلاش کردیم که هر ساله پنج نقطه را ثبت کنیم و که بتوانیم با همکاری بخش خصوصی و نهاد‌های غیر دولتی علاقمند به این حوزه، ماهواره‌ها را در این نقاط قرار دهیم.
براری ادامه داد: امسال مدت زمان نقطه مداری ۴۳/۵ درجه کشور به پایان می‌رسید و با گزارش حقوقی محکمی که تهیه شد، توانستیم این مدار را برای سه سال دیگر تثبیت کنیم و در تلاش هستیم با همکاری بخش خصوصی شاهد قرار گیری ماهواره مخابراتی در این نقطه مداری باشیم.
باشگاه خبرنگاران جوان
