کارشناسان ضمن ارزیابی روند اصلاحی اخیر شاخص بورس معتقدند؛ رشدی که پیش‌بینی شده بود تا پایان سال در بازار شاهد باشیم در کمتر از یک ماه رخ داد؛ بنابراین احتمال ایجاد چنین اصلاحی در بازار دور از ذهن نبود و اکنون سهامداران نباید نگرانی چندانی را از چنین اصلاح ایجاد شده‌ای در بازار داشته باشند.
افت اخیر شاخص بورس بیشتر از همه، سهامدارانی را ترساند که به دنبال رشد پرشتاب شاخص بورس در چند ماه گذشته وارد این بازار شدند و بخش زیادی از سرمایه های در اختیار خود را به صورت هیجانی، بدون هیچ تحلیلی از معاملات بازار و با گمان کسب بازدهی‌های چشمگیر و سودهای چند برابری وارد بورس کردند اما در کوتاهترین زمان ممکن بازار تغییر مسیر داد و روزهای ناامیدکننده‌ای را از این بازار پیش روی سهامداران قرار داد.
سهامداران تازه‌وارد به دلیل کمبود اطلاعاتی که از سرمایه‌گذاری در بورس و روند معاملات این بازار داشتند، تصور می‌کردند که روند چند ماه نخست بازار باید به صورت دائمی ادامه‌دار باشد؛ به همین دلیل با ایجاد اصلاح شاخص بورس، از ترس از دست دادن سرمایه‌های خود اقدام به تصمیم هیجانی و خروج سرمایه‌های خود از این بازار گرفتند که این موضوع خود باعث افزایش شتاب در افت شاخص بورش شد.
عقب‌نشینی شاخص بورس از کانال دو میلیون واحد
سهامداران باید این موضوع را مدنظر داشته باشند، با توجه به رشد عجیب شاخص بورس در مدت زمانی کوتاه و ورود یکباره آن به کانال دو میلیون واحد لازم بود تا بازار برای مدتی وارد فاز اصلاحی جدی شود و رشد به دست آمده در کوتاهترین زمان ممکن را باز پس گیرد.
تا قبل از ورود بازار به فاز اصلاحی، روزانه رقمی حدود یک هزار و ٥٠٠ میلیارد تومان پول جدید وارد بازار می‌شد اما با ورود شاخص بورس به فاز نزولی چنان ترسی بازار را احاطه کرد که سهامداران از ترس از دست دادن سرمایه های خود فقط به دنبال فروش سهام در اختیار خود و خروج هر چه زودتر از این بازار بودند که این موضوع به دلیل افزایش هیجان در معاملات بازار به روند نزولی شاخص بورس شتاب بخشید.
شاخص بورس در اردیبشهت ماه و بعد از ورود به کانال یک میلیون واحد بیشتر سهامداران را از چنین شتابی در رشد بازار حیرت زده کرد و بعد از ورود آن به فاز اصلاحی، زمینه ترس سهامداران با تصور پایان یافتن زمان رشد بازار، فراهم شد اما عمر این اصلاح کوتاه بود و شاخص بورس پرقدرت تر از روزهای قبل به روند صعودی خود ادامه داد.
هشدار به سهامداران تازه‌وارد
با بازگشت بازار سرمایه به روزهای صعودی و تداوم رشد بازار، شاخص بورس در کوتاهترین زمان ممکن به کانال دو میلیون واحد دست پیدا کرد، از همان ابتدا و با ورود شاخص بورس به این قله تاریخی هشدارهای لازم از سوی فعالان حرفه ای بازار در زمینه احتمال ریزش شاخص بورس داده شد اما سهامداران شیرینی کسب سودهای غافلگیرکننده بورس را نتوانستند ترک کنند و تصور می کردند روند اصلاح بورس موقتی خواهد بود و شاخص بورس هر چه زودتر به گردونه صعود پرشتاب خود باز خواهد گشت.
با توجه به حمایت های گسترده دولت و سایر مسوولان عالی‌رتبه حاضر در بازار، سهامداران به هیچ عنوان تصوری از تداوم از روند نزولی به مدت سه ماه را نداشتند و ادامه این روند بازار باعث شد تا همانگونه که شاخص بورس به دلیل رفتارهای هیجانی سهامداران رشد کند باز هم با رفتارهای هیجانی آنها برای خروج از بازار و فروش سهام خود به اصلاح بازار عمق ببخشند و سهامداران از مرداد ماه روزهای تلخی را در این بازار بچشند.
عوامل تاثیرگذار در اصلاح شاخص بورس
«جلال روحی» به افت اخیر شاخص بورس اشاره کرد و افزود: بازار از اواخر مرداد ماه بعد از رشد پرشتابی که از ابتدای سال تجربه کرد وارد فاز کاهشی شد و روند اصلاحی را در پیش گرفت.
وی ادامه داد: شاخص بورس بعد از فتح قله دو میلیون و ۱۰۰ هزار واحد به کانال کمتر از یک میلیون و ۳۰۰ هزار واحد رسید و افت حدود ۳۵ درصدی را تجربه کرد.
روحی اصلاح اخیر شاخص بورس را ناشی از چند عامل دانست و افزود: بخش عمده ای از این موضوع ناشی از پول های سرگردانی بود که به بازار سرمایه ورود پیدا کردند و باعث شد تا قیمت سهام طی یک فرآیند چهار ماه رشد فزاینده ای را به دست آوردند.
این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: از همان زمان و بعد از رشد غافلگیرکننده شاخص بورس، برخی از کارشناسان معتقد بودند که رشد بازار خارج از قاعده است و سهامداران نباید بدون هیچگونه تحلیلی نسبت به سرمایه گذاری در این بازار تصمیم‌گیری کنند.
وی خاطرنشان کرد: ورود نقدینگی های گسترده به بورس زمینه بهم ریختگی بازار را فراهم کرد اما به مرور و بعد از رشد غافلگیرکننده شاخص بورس پول های در گردش بازار از بورس خارج شدند.
روحی افزود: هر چقدر بازار عمق پیدا کند جریان رصد پول های حاضر در بازار نسبت به زمانی که بازار از عمق کمتری برخوردار است با مشکل همراه می‌شود.
این کارشناس بازار سرمایه گفت: فعالان بازار در زمان رشد بازار شروع به خرید سهام بزرگ و شاخص ساز کردند و به تبع آن سهام کوچک و متوسط حاضر در بازار با افزایش تقاضا همراه شدند تا از قافله رشد سهام عقب نمانند.
فروش ۷۶ هزار میلیارد تومان تومان از سمت حقوقی ها
وی با بیان اینکه در دو ماه اخیر حقوقی ها بر روی ۲۰ تا ۳۰ سهم بزرگ به ارزش حدود ۷۶ هزار میلیارد تومان سهم فروختند و منابع خوبی را از این ناحیه جذب کردند، اظهار داشت: در گروه پالایشی و برخی دیگر از گروه ها، حقوقی ها سهام خود را در اوج قیمت و با نرخ بسیار خوبی به فروش رساندند.
این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: رصد جریان معاملات بازار نشان می دهد که سهامداران خرد سفارش های فروش سنگین را در بازار ایجاد نمی کنند بلکه فروشندگان عمده در حال فروش سهام خود در بازار هستند که با این اقدام، بازار را به هر سمتی که خود بخواهند می کشانند.
افت شاخص بورس به دنبال دستورالعمل های جدید
وی گفت: در چند وقت اخیر ابلاغ برخی از دستور العمل های جدید مانند قیمت گذاری دستوری فولاد و زمزمه های افزایش نرخ سود بانکی بر روند نزولی بازار بی تاثیر نبوده است و باعث شد تا بازار عکس العمل های زیادی را به این اخبار نشان دهد.
روحی افزود: با توجه به اصلاح عمیقی که بازار در چند وقت اخیر تجربه کرد، قیمت سهام اکنون از لحاظ بنیادی و انتشار گزارش های ۶ ماهه در نقاط معقولی برای خرید قرار دارند و فرصت های خوبی را در بازار در اختیار فرصت طلبان قرار داده است.
راهکارهای بهبود معاملات بورس
این کارشناس بازار سرمایه به راهکارهایی که می تواند بازار را در وضعیت فعلی متعادل و زمینه کاهش نوسان در معاملات بازار را فراهم کند اشاره کرد و گفت: در این زمینه باید دو مولفه در نظر گرفته شود، در ابتدا باید به راهکارهایی توجه کرد که در اختیار سازمان بورس و نهاد ناظر بازار قرار دارد و اجرای آن در اختیار قدرت این سازمان است، زیرا به طور حتم سیاست های در اختیار سازمان بورس می تواند زمینه رونق دوباره این بازار را فراهم کند.
وی اظهار داشت: مولفه دوم مربوط به عوامل بیرونی است که باید مجوز اجرای آن از شورای عالی بورس گرفته شود و نیازمند تصویب آنها است.
روحی به ایجاد برخی از تغییرات در دامنه نوسان معاملات بورس اشاره کرد و گفت: نخستین مورد که بهتر است در دستور کار سازمان بورس قرار گیرد تغییر دامنه نوسان است، این اقدام که در زمان سردار سلیمانی به کار گرفته شد بسیار موفقیت آمیز بود و زمینه تعادل بازار در کمتر از چند روز را فراهم کرد.
این کارشناس بازار سرمایه معتقد است، اقدام دیگر که می تواند منجر به ایجاد تعادل در معاملات بازار شود، افزایش سقف اعتبار کارگزاری و صندوق های سرمایه گذاری است.
ورود دوباره نقدینگی به بورس از سمت حقوقی ها
وی اظهار داشت: باید تصمیم‌هایی جهت تشویق خریداران سهام و نگهداری آنها برای مدت طولانی اتخاذ شود که این اقدام می‌تواند از طریق کاهش کارمزدها اجرایی شود، در مقابل باید افرادی که به دنبال فروش سهام هستند مشمول افزایش کارمزد فروشندگان شوند.
روحی افزود: باید اقدامی صورت گیرد تا حقوقی ها مجاب شوند درصدی از مبلغ سهام را که در زمان اوج قیمت‌ها به فروش رساندند و از بازار خارج کردند را وارد بازار کنند و از طریق آن اقدام به خرید کنند زیرا در صورت ماندگاری این پول ها در بازار، بورس از فقر نقدینگی خارج می‌شد.
این کارشناس بازار سرمایه اظهار داشت: حقوقی هایی که اقدام به عرضه اولیه کردند با روشی را در دستور کار قرار دهند تا درصدی از تعداد سهام عرضه شده وسودی را که کسب کردند در اختیار صندوق سپرده‌گذاری قرار دهند تا زمانی که لازم است صندوق سپرده‌گذاری اقدام به کنترل و تنظیم عرضه‌های اولیه کنند.
ایجاد فشار فروش در بازار از ناحیه سهام عدالت
وی با بیان اینکه اکنون تا حدودی فشار فروش ها از ناحیه سهام عدالت است، اظهار داشت: اگر بتوان خرید و فروش سهام عدالت را مدیریت کرد می‌تواند بر روند فعلی بازار موثر باشد و منجر به کاهش روند نزولی بازار شود.
روحی با اشاره به اینکه روند کنونی بازار ناشی از عدم اعتماد به معاملات این روزهای بازار است، خاطرنشان کرد: استقلال بازار سرمایه باید حفظ شود، مشکلاتی که اکنون در بازار وجود دارد به واسطه عوامل بیرونی و تصمیم گیری های اتخاذ شده از نهادهای بیرونی است.
رؤیا ذوالفقاری
ایرنا
