پشت پرده کمبود ناگهانی انسولین‌های آنالوگ چیست؟

چندی مسأله کمبود انسولین های آنالوگ مشکلات عدیده ای را برای بیماران در کشور ایجاد کرده و این موضوع به فضای رسانه ای کشیده شده است، اما واقعیت چیست؟

برای بررسی این موضوع باید ابعاد مختلفی را همزمان در نظر گرفت:

1- موضوع ارز ترجیحی ٤٢٠٠ تومانی و پدیده قاچاق معکوس

آمارها نشان می دهد تاکنون ١.٢ برابر مدت زمانی مشابه سال ١٣٩٨ انسولین های آنالوگ وارد کشور شده است. با این حجم از واردات، یکی از دلایل کمبود را در عدم استفاده بیماران واقعی از دارو و جمع آوری دارو توسط قاچاقچیان و خروج آن از مرزهای کشور می‌توان استدلال کرد. با توجه به آنکه این داروها با میانگین قیمتی ٥ یورو وارد کشور می شوند و با قیمت مصرف کننده حول و حوش ٣٥ هزار تومان به فرو می رسند (قیمت گذاری براساس یورو ٤٨٠٠ تومانی) و با توجه به نرخ ارز آزاد قیمت تمام شده برای قاچاقچیان کمتر از یک یورو خواهد بود و طبیعتا سود سرشاری بابت قاچاق این کالاها به جیب سوداگران می رود. بدیهی است علت این مشکل تفاوت فاحش نرخ ارز ترجیحی و ارز آزاد است، این در حالیست که سال ها کارشناسان نسبت به حذف ارز دولتی و انتقال منابع آن به بیمه ها به مقامات دولتی هشدار می‌دهند.

٢- تا کنون میزان ارز تخصیص یافته به دارو ٤٠ درصد کمتر از دوره زمانی مشابه بوده است

این در حالیست که شرکت های واردکننده انسولین های آنالوگ بیشتر از مدت زمانی سال گذشته خود ارز ترجیحی دریافت کرده‌اند. بنابراین با وجود مشکلات شدید ارزی در بخش دارو و معضلات فراوان تولیدکنندگان و واردکنندگان دارو، تاکنون سهمیه ارزی کمتری به واردات انسولین اختصاص پیدا نکرده است.

٣- قیمت گذاری داروهای وارداتی در کشور براساس قیمت گذاری مرجع و مقایسه با قیمت دارو در کشورهای ترکیه، یونان، پرتغال و اسپانیا انجام می‌شود

قیمت کنونی انسولین های انالوگ در ایران در مقایسه با کشورهای مرجع بیشتر است و علت آن را هم می‌توان در ورود رقبای ژنریک به بازار جهانی دانست.

در غالب کشورهای جهان پس از ورود داروی ژنریک قیمت داروی برند کاهش می یابد ، این در حالیست که هیچ کاهش قیمت ارزی در قیمت این داروها پس از ورود رقبای ژنریک به بازار صورت نگرفته است.

سازمان غذا و دارو نیز به شرط کاهش قیمت این داروها مشکلی با افزایش واردات نداشته است ولی متاسفانه با عدم همکاری این شرکت ها، سازمان غذا و دارو چاره ای جز انجام واردات فوریتی داروها با قیمت بسیار پایین تر نداشته است.

٤- موضوع کمبود دارو موضوعی مختص به ایران نیست

کمبود انسولین در سال گذشته در کشور آمریکا حتی منجر به آن شد تا بسیاری از مردم ایالت های شمالی آمریکا مجبور به تهیه این داروها از طریق کشور کانادا شوند اما تفاوت نتایج کمبود را می‌توان در نحوه مدیریت کمبود دارو دانست.

در کشورهای پیشرو سلامت پس از ایجاد سیگنال های کمبود دارو گروه های پزشکی با همکاری نهاد قانون گذار بلافاصله اقدام به معرفی داروهای جایگزین به مردم و کاهش اضطراب بیماران می‌کنند، این در حالیست که در کشور ایران با توجه به عدم نظارت وزارت بهداشت بر کادر درمانی نه تنها در این مسیر کمکی به کشور و بیماران نمی‌کنند بلکه با ایجاد حاشیه و استفاده از فضای رسانه ای منجر به ایجاد اضطراب و افزایش کمبود دارو می‌شوند ( طبیعی است با رسانه ای شدن کمبود، بیمارانی با دسترسی بالاتر به دارو اقدام به دپوی مقدار بیشتری دارو کنند و این موضوع منجر به افزایش کمبود می‌گردد) .

٥- تفاوت انسولین های انالوگ با انسولین های قدیمی چیست؟

انسولین های انالوگ به دلیل روش استفاده و تنظیم دوز دقیق علاوه بر آنکه منجر به پذیرش بیشتر برای بیماران می گردند احتمال بروز هایپوگلایسمی را برای بیماران کاهش می‌دهند، در غالب کشورهای توسعه یافته نیز این شکل از انسولین ها برای بیماران مسن یا کودک مورد پذیرش نظام های بیمه ای قرار می‌گیرند.

این در حالیست که پس از اعلام لیست تفاهم نامه وزارت بهداشت و بیمه ها در سال ٩٢ و پوشش نزدیک به ٩٠ درصدی این شکل از انسولین ها الگوی مصرف در کشور به سمت استفاده از این کالای گران قیمت تر نسبت به انسولین های انسانی سوق پیدا کرد. لازم به ذکر است این تغییر الگوی مصرف منجر به ایجاد هزینه سالانه بیش از ١٠٠ میلیون یورو برای کشور شده است.

٦- جو رسانه‌ای

بی شک با وجود همه این موارد امکان مدیریت کمبود انسولین های قلمی در کشور وجود داشت و دارد
ولی موضوعی که بیش از پیش اهمیت دارد جو رسانه ای ایجاد شده به دلیل کمبود این داروها با وجود جایگزین درمانی است. علت آن را می‌توان به راحتی در تضاد منافع برخی از انجمن های پزشکی، شرکت های وارد کننده و سایر ذینفعان دانست.بی شک این موضوع یا ناشی از فضا سازی رسانه ای دشمنان این مرز و بوم است یا آردی است که برخی دانسته و نادانسته به آسیاب دشمنان می ریزند.

فارس