رشد بورس بعد از مدت‌ها صعود بی وقفه، در شهریور ماه با ۹ درصد افت رنگ باخت و سهامداران تازه‌وارد در این بازار را نقره‌داغ کرد، سهامدارانی که به دنبال رشدهای غافلگیرانه شاخص بورس دست به هر ریسمانی زدند تا بتوانند هر چه زودتر و با هدف کسب سود و منفعت بیشتر از بورس وارد این بازار شوند و به نوعی با سهامداری در این بازار بازدهی های معقولی را به دست آورند.
بازار سرمایه در یک ماه گذشته در شوک معاملاتی فرو رفت و همه سهامداران در این بازار را دچار تردید برای تداوم سرمایه گذاری در این بازار کرد، هر چند سهامدارانی در این بازار حضور داشتند که به محض ورود شاخص بورس به فاز اصلاحی و در نخستین روزهای افت بازار سهام، عطای این بازار را به لقایش بخشیدند و به سرعت با فروش سهام، نقدینگی‌های در اختیار خود را از بازار خارج و به سمت بازارهای موازی با بورس برای سرمایه‌گذاری سوق دادند.
سهامداران با این اقدام خود به این بازارها که در آتش رکود می‌سوختند و مدت‌ها بود طعم ورود نقدینگی را نچشیده بودند رونق بخشیدند و زمینه افزایش قیمت‌های بی‌مهابا در این بازار را ایجاد کردند.
ترس از ضرر و زیان‌های ایجاد شده در بازار سهام فقط مختص به سهامداران نبود بلکه به مرور و با شتاب در افت‌های اخیر شاخص بورس، نمایندگان مجلس و سازمان بورس را به تکاپو برای جلوگیری از ریزش هر چه بیشتر شاخص بورس و به کار گرفتن تصمیماتی برای بازگشت رونق به این بازار انداخت.
سازمان بورس در نخستین تصمیم خود برای اعتماد دوباره سرمایه‌گذاران به بورس، اقدام به افزایش سقف سرمایه‌گذاری در صندوقهای با درآمد ثابت کرد که در ابتدا این موضوع توانست باعث ایجاد برخی از خوش بینی‌ها در بورس شود در حالی که نتوانست تاثیر زیادی را در بهبود وضعیت بازار داشته باشد و معاملات بورس را به روزهای صعودی بازگرداند.
به دنبال چنین اقداماتی، سازمان بورس جلسه‌ای را با حضور حقوقی‌ها برگزار کرد و درخواست حمایت از سهامداران عمده از این بازار را داشت، با توجه به جلسه برگزار شده حقوقی‌ها فقط دو روز با حمایت خود از این بازار باعث رشد شاخص بورس شدند اما عمر این حمایت کوتاه بود و دوباره روزهای پراسترس بورس با افت و خیزهای پرشتاب خود بازگشت.
نمایندگان مجلس هم به کمک سازمان بورس برای حمایت از این بازار آمدند و با برگزاری جلسه با حضور وزیر اقتصاد و دارایی و رییس کمیسیون اقتصادی مجلس تصمیمات تاثیرگذاری را برای این بازار اتخاذ کردند.
جلسه‌ای که اخیرا شورای عالی با حضور رییس سازمان بورس، جمعی از نمایندگان مجلس و رییس بانک مرکزی برگزار کرد بیش از دیگر جلسات بر روند این بازار تاثیرگذار بود و توانست با تصمیمات لغو ممنوعیت بانک‌ها بر ای سرمایه‌گذاری در بورس و انتقال یک درصد از منابع صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار سرمایه چند روز صعودی را به بازار بازگرداند اما باز هم چنین صعودی در بازار موقتی بود و در روزهای پایانی شهریور ماه شاهد نوسان‌های شدید در معاملات بورس بودیم که سهامداران را دچار سردرگمی شدیدی در این بازار کرد.
بورس در انتظار یک تلنگر برای ورود به فاز اصلاحی
«امین دامچه»، کارشناس بازار سرمایه امروز (سه‌شنبه) در گفت و گو با خبرنگار ایرنا به روند معاملات بورس در شهریور ماه اشاره کرد و افزود: بازار همیشه در شهریور ماه با افزایش عرضه مواجه می‌شود اما این روند اصلاحی در شهریور ماه سال جاری، از اواخر مرداد ماه آغاز و تا پایان شهریور ماه ادامه داشت.
وی اظهار داشت: بازار در این برهه زمانی در برخی از سهام به خصوص سهم‌های کوچک و متوسط بازار که حمایت چندانی از آنها صورت نگرفت با اصلاح بسیار عمیقی روبرو شدند.
دامچه افزود: سهام بزرگ بازار از روند معاملاتی بهتری نسبت به سهام کوچک در بازار برخوردار بودند و اکنون از سقف‌های گذشته خود با چندان فاصله‌ای روبرو نیستند در حالی که سهام کوچک بازار فاصله بسیار زیادی با سقف قیمتی گذشته خود دارند.
این کارشناس بازار سرمایه از روند منفی معاملاتی بورس از ابتدا تا پایان شهریور ماه اشاره کرد و افزود: روند اصلاحی بازار در شهریور ماه از زمان صحبت‌های روحانی، رییس جمهوری در خصوص گشایش اقتصادی آغاز شد و در همان زمان اصلاح دلار از قیمت ٢٤ هزار تومان تا ٢١ هزار تومان باعث ورود بازار به فاز نزولی شد.
وی با اشاره به اینکه گشایش اقتصادی قرار بود در زمینه فروش اوراق نفتی انجام شود، افزود: اکنون این طرح به دلیل عدم رای در مجلس به حالت اجرا در نیامده است، این موضوع قرار بود منجر به افزایش نرخ بهره شود و زمانی که نرخ بهره با روند افزایشی همراه می شوند پول هایی که در چند ماه رشد کرده بودند از بازار خارج می شود و وارد اوراق می شوند.
دامچه با بیان اینکه بازاری که بحث اشباع خرید در آن موج می‌زد بالاخره با یک تلنگر وارد فاز اصلاحی شد، گفت: زمزمه این موضوع کافی بود تا بازار وارد فاز اصلاح شود زیرا بازار برای ورود به مدار اصلاح فقط نیاز به یک تلنگر داشت.
این کارشناس بازار سرمایه افزود: بازار در این مدت شاهد اصلاح عمیقی از محدوده دو میلیون و ١٠٠ هزار واحد تا یک میلیون و ٥٥٠ هزار واحد بودیم که این اصلاح از حدود ٢٠ مرداد ماه آغاز شد و همچنان ادامه دارد.
انتخابات آمریکا، ریسک بزرگ بورس
وی با بیان اینکه یک ریسک بزرگی با عنوان انتخابات آمریکا وجود دارد که تهدید کننده معاملات بازار است، گفت: سناریوی انتخاب شخص بایدن باعث می‌شود تا دلار در مرحله نخست افتی را داشته باشد و تا محدوده ٢٠ هزار تومان کاهش یابد.
این کارشناس بازار سرمایه گفت: طبق پیش‌بینی‌ها آرای بایدن بیشتر از ترامپ خواهد بود و بازار به دلیل وابسته بودن به نرخ دلار نسبت به این موضوع ترس دارد.
دامچه خاطرنشان کرد: اگر دلار سقوطی را تجربه کند بازار سهام همسو با آن با افت و اصلاح روبرو می‌شود اما تدام ریاست ترامپ باعث رشد ادامه‌دار دلار می‌شود و در کوتاه‌مدت نرخ ٣٠ هزار تومان و حتی اعداد بالاتر را رد خواهد کرد.
وی با اشاره به اینکه انتخابات آمریکا که در تاریخ ١٣ آبان برگزار می‌شود برای ایران مهم ارزیابی می‌شود، گفت: به طور طبیعی نزدیک انتخابات بسیاری از افراد به سمت نقد کردن سهام خود می‌روند، اکنون بازار به پیشواز این موضوع رفته است و حتی در سهم‌های کوچکتر بیشتر شاهد این موضوع هستیم.
معامله سه هزار میلیارد تومانی در بازار
دامچه گفت: در کنار این موضوع بازار در حالت عادت کردن به حجم معاملات بیش از ٢٠ هزار میلیارد تومان در روز بود اما یکباره حجم معاملات به شدت افت پیدا کرد و حتی شاهد بودیم در یک روز فقط حدود سه هزار میلیارد تومان معامله در بازار انجام می‌شد.
این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: از طرف دیگر خروج پول از بازار سهام قابل مشاهده بود و بخش زیادی از سرمایه سهامداران برای سرمایه‌گذاری در اوراق و صندوقهای با در آمد ثابت و بخش دیگر آن به سمت بازارهای موازی مانند بازار ارز، طلا، سکه، مسکن و خودرو ورود کرد و باعث افزایش قیمت آنها در بازار شد.
وی با اشاره به اینکه قیمت دلار سقف گذشته خود را که ٢٥ هزار و ٥٠٠ تومان بود شکست و حتی ٢٧ هزار و ٤٠٠ تومان رشد کرد، افزود: همین موضوع در کنار رشد قیمت‌های جهانی مانند روی، مس و شمش باعث ایجاد تعادل در معاملات بازار و جلوگیری از روند منفی بازار شد.
دامچه با اشاره به اینکه قیمت‌های جهانی به واسطه کاهش شاخص دلار با رشد همراه شدند، گفت: به نظر می‌رسد افت شاخص دلار ادامه‌دار باشد و همین موضوع به دلیل رابطه معکوس با قیمت های‌جهانی، باعث رشد کامودیتی‌ها در بازار خواهند شد.
اقدامات حمایتی سازمان بورس
این کارشناس بازار سرمایه گفت: در کنار این مسایل سازمان بورس حمایت‌های مهم و تاثیرگذاری را داشت و هر اقدامی را برای بهبود روند بورس و بازگشت رشد به معاملات این بازار را در پیش گرفت.
وی به اقدامات سازمان بورس اشاره کرد و گفت: سازمان بورس در این مدت برخی از قوانین مانند ممنوعیت سرمایه‌گذاری بانک‌ها در بورس را لغو کرد و بانک‌ها توانستند دوباره پول‌های خود را برای سرمایه‌گذاری وارد بورس کنند، همچنین سقف سرمایه‌گذاری در صندوقهای با در آمد ثابت که قرار بود از ١٠ درصد به پنج در صد برسد، لغو و از ١٠ درصد به ١٥ درصد رسید.
دامچه به قانون ورود سهام خزانه به بازار اشاره کرد و گفت: شرکت‌ها می‌توانند سهام خود را خریداری کنند، شرکتی که از نظر خود دارای سهام ارزشمندی است سهام خود را خریداری می‌کند تا بتواند از این طریق تاثیر مثبتی را در بازار القا کند.
این کارشناس بازار سرمایه افزود: سازمان بورس زمینه به کار گرفتن برخی از ابزارها مانند اوراق اختیار فروش تبعی را در دسور کار قرار داد، همچنین جلساتی را با شرکت‌های حقوقی، نهادها و صندوقهای با درآمد ثابت برگزار کرد تا از بورس حمایت کنند این اقدامات در کنار یکدیگر باعث شدند تا زهر منفی بازار گرفته شود و شاخص بورس رشد دوباره‌ای را تجربه کرد.
بازگشت رشد به بورس با افزایش قیمت دلار
وی با بیان اینکه در صورت تداوم رشد قیمت‌های جهانی و دلار دوباره با برگشت سرمایه به بورس مواجه خواهیم بود، خاطرنشان کرد: با توجه به افت شاخص بورس خروجی نقدینگی زیادی را از بازار شاهد نبودیم و به محص کاهش ریسک سیستماتیک بازار، دوباره سرمایه‌های در اختیار مردم وارد بازار سهام می‌شوند.
این کارشناس بازار سرمایه خاطر نشان کرد: سهام بزرگ بازار در دو هفته اخیر با رشد خوبی همراه بودند اما سهام کوچک همچنان با سقف های قبلی خود فاصله زیادی دارند.
وی با بیان اینکه صعود بعدی شاخص بورس وابسته به سهام کوچک و متوسط بازار خواهد بود تا خود را به لحاظ بازدهی به سهام بزرگ نزدیک کنند، خاطرنشان کرد: باید از ریسک انتخابات آمریکا عبور کنیم تا بازار جانی دوباره به خود بگیرد اما تا پایان سال سقف‌های قبلی شاخص بورس را دوباره خواهیم دید حتی شاید از آنها عبور کنیم.
دامچه با تاکید بر اینکه برخی کارشناسان اعدادی مانند سه میلیون واحد را برای شاخص بورس پیش‌بینی کرده‌اند که به نظر می‌رسد به سختی بتوان آنها را دید، گفت: شاخص اگر بتواند از سقف دو میلیون و ١٠٠ هزار واحد عبور کند شاید تا پایان سال تا مرز دو میلیون و ٥٠٠ هزار واحد رشد کند اما این مستلزم بازگشت دوباره اعتمادها به بازار است.
اصلاح شاخص بورس دور از انتظار بود
در ادامه «مجتبی معتمدنیا»، کارشناس بازار سرمایه به خبرنگار ایرنا گفت: بدبین‌ترین تحلیلگر و فعال بازار سرمایه هم انتظار اصلاح شاخص بورس از کانال دو میلیون و ١٠٠ هزار واحد به یک میلیون و ٥٠٠ هزار واحد در طول مدت دو ماه را نداشت.
وی با بیان اینکه این اتفاق از دو منظر قابل بررسی است، افزود:در ابتدا شاخص حدود ٢٥ درصد اصلاح را تجربه کرد و از منظر دیگر اگر بخواهیم این اصلاح را در کنار رشد بازارهای موازی در نظر بگیریم زیان بیش از ٤٠ تا ٥٠ درصدی سهامداران در این دو ماه را یادآور می‌شود.
معتمدنیا با بیان اینکه از نظر فعالان حرفه‌ای بازار، چنین اصلاحی راه را برای برگشت به روند صعودی بازار هموار کرده است، اظهار داشت: با توجه به ورود سهامداران جدید و وجود هیجان، متاسفانه این اصلاح به افزایش نگرانی در بین فعالین بازار دامن زده است.
این کارشناس بازار سرمایه معتقد است: شاید اگر مباحثی از قبیل حمایت ده روزه حقوقی‌ها که در عمل دو روز هم دوام نیاورد یا موضوع حمایت از طریق صندوق توسعه ملی وجود نداشت، بازار با کمک پتانسیل‌های خود و متاثر از رشد کامودیتی‌ها و نیز افزایش قیمت دلار در کشور زودتر می‌توانست به تعادل برسد.
وی با بیان اینکه گفتار درمانی صرف و عدم انجام تعهدات نسبت به بازار سرمایه باعث نگرانی بیش از حد منطقی در بازار شد، گفت: از دیگر مواردی که در افت بازار در شهریور ماه تاثیرگذار بود، عدم وحدت رویه در اجرای قوانین و دستورالعمل‌ها بود که منجر به ایجاد بی‌اعتمادی در این حوزه در میان سهامداران خرد شد.
این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: اصلاح در بازار اتفاقی گریزناپذیر است که می‌تواند به رشد متوازن و منطقی سهم در بازار کمک کند به شرط اینکه عوامل خارجی باعث بهم ریختن توازن موجود در بازار نشوند.
وی گفت: شاید بزرگترین متضرر کنونی بازار را بتوانیم برخی از حقوقی‌های فعال در بازار بدانیم که از اعتماد سهامداران به آنها به نحو درستی استفاده نکردند.
توجه به نمادهای ارزنده بازار با انتشار گزارش ۶ ماه شرکت‌ها
معتمدنیا با بیان اینکه تمدید زمان صندوق دارا دوم به دلیل عدم استقبال حاصل از ناهماهنگی‌های دو وزارتخانه و حس عدم اعتماد به فعالین حقوقی، شرایط را سخت‌تر از قبل کرد، افزود: از دید بنیادی و توجه به نرخ ارز و کامودیتی‌ها جذابیت بازار برای خریداران به نحو قابل توجهی افزایش یافته است.
این کارشناس بازار سرمایه اظهار داشت: به جرات می‌توان گفت با پایان تابستان و ارسال گزارش ٦ ماه شرکت‌ها نمادهای ارزنده راه خود را از سهام غیرارزنده جدا می‌کنند، همانگونه که در چند روز اخیر رگه‌هایی از تغییر ماهیت و استراتژی خرید در بازار مشاهده می‌شود.
وی با اشاره به اینکه حمایت از برخی سهام خاص در چند وقت اخیر این حس را به سهامدار خرد القا کرد که فروش دیگر سهام موجود در بازار حتی سهام ارزنده و خرید سهام حمایت شده توجیه بیشتری دارد، افزود: این اتفاق بازار را از حالت متعادل خارج و به سمت هیجان و ایجاد صف‌های خرید و فروش سوق می‌دهد.
معتمدنیا با تاکید بر اینکه از دیگر موارد مورد بحث در شهریور ماه، مصوبه الزام ناشرین و بازارگردانی در سهام شرکت‌ها بود، افزود: با وجود منطقی بودن این مصوبه، ممکن است به دلیل عدم توجه به بار مالی ایجاد شده به سهامداران عمده یا شرکت‌ها مشکلاتی برای ناشرین ایجاد شود.
بازار سرمایه موتور محرک اقتصاد در دوران کرونا و پسا کرونا
این کارشناس بازار سرمایه به جذاب‌ترین اتفاقات در حوزه بازار سرمایه برای ایجاد رونق منطقی و بازگرداندن اعتماد به جامعه سهامداری اشاره کرد و گفت: عدم وضع قوانین یک شبه و خودداری از اظهارنظرهای غیر مسوولانه در این حوزه از جانب افرادی که هیچگاه ذهنیت درستی نسبت به بازار سرمایه نداشتند و منافع شخصی و گروهی خود را در موضع گیری این بازار در نظر گرفته‌اند از جمله مسایلی است که باید برای بهبود وضعیت بازار در نظر گرفته شود.
وی اظهار داشت: بازار سرمایه از جمله بازارهایی است که می‌تواند موتور محرک اقتصاد در دوران کرونا، پسا کرونا و بهترین راه برای تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی دولتی و خصوصی جهت رونق تولید قرار گیرد.
معتمدنیا گفت: بازار سرمایه نسبت به دیگر بازارهای برای کنترل فعالیت‌های سوداگرانه می‌تواند نقش موثرتری را ایفا کند به شرط آنکه مسوولان بدانند از این بازار چه می‌خواهند و انتظار خود را در مقیاس آن به صورت منطقی بگنجانند.
این کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر اینکه با توجه به نرخ دلار ٢٧ هزار تومانی جذابیتی در پاییز و زمستان برای سرمایه‌گذاری در حوزه بازار سرمایه وجود دارد، افزود: بی شک با مرجع قراردادن قیمت‌های کنونی در حوزه‌های مختلف، جذاب‌ترین بازار سرمایه‌گذاری در ٦ ماه دوم سال به نام بازار سرمایه و اوراق سهام خواهد بود، در این مدت بسیاری از قیمت‌های کنونی سهام مانند سال ٩٨ به خاطره‌ها خواهد پیوست.
رویا ذوالفقاری
ایرنا
