بر اساس آمار موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، از ابتدای سال تا ۲۲ شهریور ماه سال جاری تنها ۴۶۸ عنوان کتاب منتشر شده است. این در حالی است که سال گذشته در این بازه زمانی، ۵ هزار و ۹۱۲ عنوان کتاب در کشور منتشر شده بود. این آمار نشان می‌دهد صنعت نشر کشور ما در رکود کامل به سرمی برد و تنها تعداد اندکی از ناشران در شرایط فعلی کتاب منتشر می‌کنند.
مشکل کاهش عناوین کتاب یک شبه ایجاد نشده است که بتوان یک شبه آن را برطرف کرد. تصمیم‌هایی که برای نشر در سال‌های متوالی گرفته شد، ناشران را به این سمت سوق داد که دیگر کتابی منتشر نکنند یا کمتر در این عرصه فعال باشند. تا زمانی که یارانه کتاب به ناشران داده می‌شد کتاب با قیمت پایین تری در بازار نشر عرضه می‌شد و مردم توان خرید آن را داشتند؛ اما از وقتی این یارانه به سمت کتابفروشی‌ها رفت و دیگر کاغذ دولتی به ناشران داده نشد، قیمت کتاب افزایش یافت؛ چون ناشران با افزایش بی رویه قیمت کاغذ روبرو شدند تا حدی که در این سال‌ها قیمت آن از بندی ۵۰۰ هزار تومان هم فراتر رفت.
در سال جاری شیوع بیماری کرونا هم به مشکلات دیگر صنعت نشر افزود و این صنعت را از رمق انداخت. تعداد زیادی از ناشران میزان عناوین منتشر شده خود را کاهش دادند. مولفان کتاب هم در شرایط کنونی برای انتشار کتاب هایشان اقدام نمی‌کنند. تنها تعدادی از مولفان هستند که همچنان به انتشار کتاب ادامه می‌دهند و در این بین مولفان با سابقه یا کتاب منتشر نمی‌کنند یا اینکه کتاب هایشان در نوبت چاپ قرار دارد و هنوز به بازار عرضه نشده است.
مشکلات صنعت نشر در سال جاری تنها گریبان ناشران شناخته نشده یا کمتر شناخته شده را نگرفته است. ناشران بزرگ هم با مشکلات صنعت نشر مواجه هستند و انتشار کتاب هایشان نسبت به سال قبل با سرعت کمتری انجام می‌شود. وقتی از آن‌ها سراغ انتشار کتابی که در دست انتشار دارند، می‌گیریم با این جمله مواجه می‌شویم که معلوم نیست چه زمانی کتابشان منتشر شود. این یعنی تمام ناشران به شدت درگیر مشکلات صنعت نشر شده اند.
در این سال‌ها تعدادی از ناشران از گردونه صنعت نشر خارج شدند. تعدادی از کتابفروشی‌ها هم تعطیل شدند یا تغییر کاربری دادند. برخی از ناشران هم در این سال‌ها به فعالیت در مشاغل دیگری روی آوردند. انگیزه ناشران و مولفان برای انتشار کتاب کاهش یافته است و از سوی دیگر قیمت بالای کتاب باعث شده بسیاری از مردم نتوانند کتاب بخرند؛ چون آن‌ها هم با مشکلات اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کنند. تمام این مسائل باعث شده، امروز با تعداد ۴۶۸ عنوان کتاب منتشر شده از ابتدا تا ۲۲ شهریور ماه روبرو شویم. از میان کتاب‌های منتشر شده ۳۱۳ عنوان کتاب تألیفی و مابقی ترجمه، ۲۹۰ عنوان کتاب چاپ اولی و ۱۷۸ عنوان تجدید چاپ هستند. ناشران تهرانی ۳۵۲ عنوان و ناشران شهرستانی ۱۱۶ عنوان کتاب منتشر کرده اند.
بیشترین کتاب‌ها در حوزه ادبیات و کودک و نوجوان منتشر شده اند. در حوزه ادبیات تعداد عنوان‌های منتشر شده به ۱۵۳ عنوان و در حوزه کودک و نوجوان به ۱۲۵ عنوان می‌رسد. نکته جالب توجه در این بین تعداد کتاب‌های منتشر شده در حوزه کمک آموزشی است. در این حوزه ۹ عنوان کتاب منتشر شده است. حوزه کمک آموزشی از جمله حوزه‌هایی است که کتاب‌های زیادی در آن منتشر می‌شود و این تعداد کتاب منتشر شده یک علامت سوال را در ذهن ما ایجاد می‌کند که چرا تعداد کتاب‌های منتشر شده در حوزه کمک آموزشی به ۹ عنوان کتاب رسید؟!
کمترین کتاب‌های منتشر شده را می‌توان در حوزه‌های علوم طبیعی و ریاضیات با ۳ عنوان، کلیات ۶ عنوان و زبان ۸ عنوان مشاهده کرد. متوسط شمارگان کتاب از ۲ هزار و ۶۷۵ نسخه در حوزه کودک و نوجوان فراتر نمی‌رود. پس از آن کتاب‌های کمک آموزشی با تیراژ ۲ هزار و ۴۴۴ نسخه قرار دارد. در حوزه ادبیات هم متوسط شمارگان کتاب به هزار نسخه نمی‌رسد و با شمارگان ۸۴۷ نسخه‌ای مواجه هستیم. این وضعیت ورشکستگی ناشران و صنعت نشر کشور را نشان می‌دهد.
باشگاه خبرنگاران جوان
