سفر هفته گذشته مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران یکی از مهم ترین رویدادهای یک هفته گذشته بود که مورد توجه بسیاری از کشورهای جهان به ویژه اعضای برجام قرار گرفت. نظر مثبت اعلام شده در بیانیه مشترک آژانس و ایران هم بر اهمیت این سفر و حضور افزود. جمهوری اسلامی ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در پایان سفر دو روزه «رافائل گروسی» مدیر کل آژانس به تهران و انجام مذاکرات با مقامات کشورمان، در بیانیه مشترکی از توافق بر حل و فصل توام با حسن نیت موضوعات مشخص شده از سوی آژانس خبر دادند.
بیانیه ای که در بررسی دلایل اهمیت آن بهتر است به دو ماه پیش یعنی ۲۶ خرداد و نشست ۳۵ عضو شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی برگردیم. گروسی مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در آغاز این نشست برخی موارد اختلافی با جمهوری اسلامی را اینگونه بیان کرد: الف) چهار ماه امکان دسترسی این سازمان به دو مکان موردنظر را سلب کرده است. ب) نزدیک به یک سال، در مذاکرات جدی برای پاسخ به سوال ها درباره مواد هسته ای اعلام نشده احتمالی و فعالیت های مرتبط با هسته ای شرکت نکرده است. ج) این رویه ایران توانایی آژانس را برای برطرف ساختن سوالات و ارائه تضمین معتبر در مورد نبود مواد و فعالیت های هسته ای اعلام نشده در این مکان ها تحت تاثیر قرار می دهد. د) هرجا فعالیت هسته ای در جریان است آژانس باید حضور داشته باشد.
موارد مورد اشاره در این نشست گرچه به دستاویزی برای هجمه به ایران تبدیل شد اما بیانیه ۵ شهریور ایران و آژانس نشان داد که بسیاری از این موارد در مسیر حل و فصل قرار دارد. حل و فصلی که گرچه از سوی کشورهای حاضر در برجام مورد استقبال قرار گرفت اما شکست تازه ای را هم برای آمریکا و متحدانش رقم زد.
حل و فصلِ توام با حسن نیت
بیانیه مشترک ایران و آژانس بین المللی آژانس اتمی تاکید مکرری بر همکاری تمام قد جمهوری اسلامی با این نهاد بین المللی است. از مهم ترین موارد تاکید شده در این بیانیه مشترک تصریح شد:
-بر سر تقویت همکاری ها، اعتماد متقابل و تسهیل اجرای کامل موافقتنامه جامع پادمان و پروتکل الحاقی به آن، توافق شد.
-ایران به طور داوطلبانه به دو مکان مشخص شده توسط آژانس دسترسی می دهد.
-فعالیت‌های راستی آزمایی آژانس را برای حل و فصل موضوعات تسهیل خواهد شد.
-راستی آزمایی به صورت برابر و بدون تبعیض انجام خواهد شد.
-آژانس هیچ سوال دیگری، هیچ درخواستی برای دسترسی به مکان هایی فراتر از آنچه که توسط ایران تحت موافقتنامه جامع پادمان و پروتکل الحاقی اظهار شده اند، ندارد.
- آژانس نگرانی های امنیتی ایران را مدنظر دارد.
در بیانه به برخی ادعاها و نگرانی های آژانس پاسخ داده شده و ایران اطمینان لازم را به تداوم همکاری مانند سال های گذشته به این نهاد بین المللی داده است. حسن نیت مورد اشاره در این بیانیه هم از سوی آژانس مورد تاکید قرار گرفت و هم جمهوری اسلامی آن را در حافظ منافع خود اعلام کرد. «علی اکبر صالحی» رییس سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه ملاحظات اصولی ایران در بیانیه مشترک ایران و آژانس همگی در نظر گرفته شد، گفت: در بیانیه مشترک ایران وآژانس توافق شد با توجه به درخواست آژانس برای بازرسی از دو محل؛ دیگر بر اساس اطلاعات خود آژانس، درخواست دیگری نداشته باشند وآنها هم پذیرفتند. گروسی هم در دیدار با «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه از تداوم همکاری های ایران با آژانس تقدیر کرد.
استقبال جهان از بیانیه مشترک آژانس و ایران
ساعاتی پس از بیانیه آژانس و ایران، نماینده دائم روسیه در سازمان های بین المللی در وین با اشاره به بیانیه مشترک ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره حل و فصل مسائل پادمانی، سفر رافائل گروسی به تهران را پیشرفتی واقعی دانست و گفت این مهم، گواه دیگری است که گفت وگو سازنده‌تر از سیاست اعمال فشار است. «جائو لی جیان» سخنگوی وزارت خارجه چین هم با بیان اینکه زورگویی یک طرفه تنها سبب تشدید مقاومت می شود، تاکید کرد: تنها گفت و گوی برابر می تواند اختلافات را برطرف کند این موضوع در مساله اطمینان از بازرسی این گونه بوده و همچنان در دیگر مسایل مربوط به مساله هسته ایران نیز این چنین خواهد بود.
«دیوید هال» نماینده انگلیس در آژانس بین المللی انرژی اتمی هم توافق ایران و آژانس در خصوص حل و فصل مسائل پادمانی را گامی مثبت ارزیابی کرد و افزود که دولت لندن به طور کامل از تصمیم های آژانس حمایت می‌کند. وزارت امور خارجه فرانسه هم از توافق آژانس بین المللی انرژی اتمی و جمهوری اسلامی ایران استقبال کرد. با هربار تایید همکاری ایران و آژانس، کشورهای حاضر در برجام به درستی مسیر انتخاب شده خود مبنی بر ماندن در برجام مطمئن تر می شوند و به همان میزان هم کشورهای مخالف این توافق به ویژه آمریکا به اشتباه خود در خروج از این توافق پی می برند.
تدابیر ایران کارساز بوده است
گروسی در سفر خود به ایران با رییس سازمان انرژی اتمی، وزیر امور خارجه و رییس جمهوری ملاقات و گفتگو کرد، گرچه برخی در تحلیل این سفر، آن را در راستای اهداف آمریکا و پروسه مکانیسم ماشه ارزیابی کردند اما نوع بیانیه صادر شده و موضع تقدیرآمیز گروسی از همکاری های ایران، جایی برای زیاده خواهی های آمریکا نمی گذارد. واقعیت آن است که گزارش های متعدد آژانس از پایبندی ایران به تعهدات هسته ای خود خبر می داد اما در این میان رژیم صهیونیستی که پس از برجام بهانه های خود برای تحریک جامعه جهانی علیه ایران را از دست داده است؛ در تلاش است از هر اتفاق مضحکی برای اتهام زنی به ایران بهره برداری کند و فشارهای این رژیم به دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریکا برای خروج از برجام غیرقابل انکار است. سناریوهایی مانند دارقوزآباد، فردو یا سایت های پنهان هسته ای جمهوری اسلامی هم آخرین تقلاها برای تحت تاثیر قرار دادن جامعه جهانی است اما برجام و تعهدات هر دو طرف حاضر به آن، مانع از ثمربخشی آن ها شده است. ایران بارها اعلام کرده است در پی ساخت سلاح هسته ای نیست و برای اثبات این مهم سال هاست با جهان در حال مذاکره و همکاری است، آمریکا و متحدان منطقه ای آن، اما این مفاهمه بین المللی ایران با جهان را مانعی در برابر ایران هراسی دانسته و برای برهم زدن آن در تلاش هستند. استراتژی اعتمادزای ایران اما چه در قالب برجام و چه دیگر توافقات دیگر توانسته است؛ بارها طعم شکست و ناکامی را به آمریکا و متحدانش بچشاند.
ایرنا
