«پرسپولیس با وجود شکست یک بر صفر برابر ذوب آهن، به‌عنوان فاتح مسابقات لیگ نوزدهم فوتبال ایران، جمعه‌شب جشن قهرمانی‌اش را برگزار کرد. با کمال تاسف باید گفت در ایران سهم باشگاهی که یک سال زحمت می‌کشد و با رنج و هزینه فراوان خودش را به قله می‌رساند، فقط همین جام فلزی است و به جز آن، هیچ امتیاز ویژه‌ای نصیب تیم قهرمان نخواهد شد. حتی سهمیه صعود به لیگ قهرمانان هم منحصر به تیم اول جدول نیست؛ چرا که تیم قهرمان جام حذفی نیز می‌تواند به طور مستقیم در مرحله گروهی این رقابت‌ها حاضر شود و البته تیم‌های دوم و سوم لیگ نیز از مسیر پلی‌آف چنین بختی خواهند داشت. یکی از مهم‌ترین مسائلی که باید بین تیم اول جدول لیگ و سایر رقبا تفاوت ایجاد کند، بحث پاداش نقدی است؛ یک امر بسیار رایج در جهان فوتبال که در ایران از اساس غایب است! تا کنون هیچ‌گاه در لیگ ایران رسم نبوده که به تیم قهرمان پاداش بدهند. این مساله مسلما از ساختار معیوب اقتصادی این رشته ورزشی در ایران نشأت می‌گیرد. بنابراین تنها انگیزه تیم‌ها برای قهرمانی، داستان «ثبت در تاریخ» است. همین و دیگر هیچ!
بقیه دنیا چه خبر است؟
مسلم است که همه جای دنیا پاداش‌های چشمگیر به تیم‌های قهرمان داده می‌شود و اصلا همین مساله انگیزه رقابت را افزایش می‌دهد. امسال جایزه قهرمانی یوونتوس در لیگ ایتالیا در کنار سهم این تیم از حق پخش تلویزیونی مجموعا حدود ۱۰۰ میلیون یورو تخمین زده شد. در اسپانیا رئال مادرید فقط بابت قهرمانی در لالیگا و بدون در نظر گرفتن سایر عواید، ۶۸ میلیون یورو به جیب زد. در لیگ برتر انگلستان هم جایزه تیم قهرمان حدود ۴۰ میلیون پوند است اما چون در این کشور بخشی از حق پخش تلویزیونی هم بر اساس رتبه تیم‌ها در جدول تقسیم می‌شود، مداخل لیورپول به‌عنوان قهرمان این فصل رقابت‌های لیگ جزیره بیش از ۱۵۰ میلیون پوند تخمین زده می‌شود. صد البته وضعیت ما با اروپا قابل مقایسه نیست، اما اگر بدانید در آسیا هم مثلا ژاپنی‌ها به تیم‌های اول و دوم جی‌لیگ به ترتیب حدود ۱۴ و ۷ میلیون دلار می‌پردازند و در عربستان هم پاداش تیم قهرمان حدود یک‌ونیم میلیون دلار است، وضعیت فرق خواهد کرد. مساله پاداش‌های منظم و چشمگیر در مسابقات بین‌المللی هم کاملا رایج است؛ به طوری که در لیگ قهرمانان اروپا به‌صورت پله به پله شاهد پرداخت پاداش‌هایی از کف ۲۰۰ هزار یورو برای حضور در مرحله گروهی تا ۱۶ میلیون یورو برای کسب عنوان قهرمانی هستیم. در آسیا هم پاداش تیم فاتح لیگ قهرمانان، غیر از پاداش‌های جداگانه مراحل قبلی، چهار میلیون دلار است.
نداریم، نمی‌دهیم
چنان که گفتیم مهم‌ترین دلیل فقدان «پاداش قهرمانی» در لیگ ایران، ساختار معیوب اقتصادی است. در واقع در لیگ ورشکسته ایران درآمدی وجود ندارد که قرار باشد از محل آن به تیم قهرمان پاداش بدهند. یک رکن اصلی کسب درآمد، حق پخش تلویزیونی است که اصلا نباید حرفش را بزنیم، بقیه درآمدهای فدراسیون و سازمان لیگ هم از محل عقد قراردادهای تجاری و تبلیغاتی ناشی می‌شود که اینجا هم باز مشکلات اساسی داریم. وقتی ما بر عکس بسیاری از کشورهای دنیا برای تهیه لباس تیم ملی فوتبال‌مان حتی ناچاریم پول هم بدهیم و وقتی مسئولان اقتصادی سازمان لیگ در وصول رقم قرارداد تبلیغات محیطی هم مشکل دارند، بدیهی است که نباید انتظار یک خزانه پر از پول را داشته باشیم. حالا فکر کنید قرار باشد این دوستان پروژه دشواری مثل اجاره دادن برند لیگ برتر را به سرانجام برسانند...!
تیم قهرمان ضرر می‌دهد
در این شرایط تنها نتیجه اقتصادی قهرمانی در لیگ برای تیمی که فاتح جام می‌شود، زیان مضاعف مالی است. این مساله دلیل کاملا مشخصی دارد؛ در قرارداد بازیکنان قید شده آنها در صورت کسب قهرمانی باید پاداش مضاعف بگیرند و باشگاه در این زمینه متعهد است. بازیکن هم کاری ندارد که فوتبال در ایران سودآور است یا زیانبار. او پولش را می‌خواهد و بالاخره هم می‌گیرد. گفته می‌شود مجموع آپشن‌های موجود در قرارداد امسال بازیکنان و مربیان پرسپولیس برای قهرمانی، حدود ۲۰ میلیارد تومان است. این یعنی جامی که جلال حسینی شامگاه آدینه بالای سر برد، بدون یک ریال سود، حدود ۲۰ میلیارد تومان ضرر روی دست باشگاه پرسپولیس گذاشته است!
روزنامه دنیای‌اقتصاد
