رضا فریدی روانشناس بالینی و مشاور درباره نحوه برخورد با افرادی که بددهنی می‌کنند، اظهار کرد: خشونت کلامی زیرمجموعه سوءرفتار کلامی است. به طور کلی سوءرفتار با انسان دیگر را به دو دسته تقسیم می‌کنیم؛ سوءرفتارهای کلام و سوءرفتارهای غیرکلامی.
وی با بیان اینکه در سوءرفتارهای کلامی ما یک زیرمجموعه به نام خشونت کلامی داریم، افزود: در خشونت کلامی ما با رفتارهایی مواجه هستیم که برخی از آن ها بسیار بارز بوده و برخی دیگر از آن ها پنهان هستند.
این روانشناس بیان کرد: رفتارهای خشونت آمیز کلامی بارز مانند فحاشی، بد و بیراه گفتن، داد کشیدن، با کلام تهدید کردن و خشونت های کلامی پنهان مثل قهر کردن، نادیده گرفتن انسان دیگری، به رسمیت نشناختن حضور یک انسانی در یک جایی یا با کنایه ایهام و رمز دیگری را مورد تحقیر قرار دادن است.
فریدی افزود: نتایج بسیاری از پژوهش ها در جامعه نشان از این موضوع دارد که خشونت در ابعاد گوناگون آن اعم از کلامی، روانی و فیزیکی هم در میان خانواده ها و هم در فضاهای عمومی رو به گسترش نهاده است. نمونه اعلای چنین خشونت هایی را در رانندگی به خوبی می توان مشاهده کرد که کوچک ترین برخورد دو خودرو موجب خشونت کلامی و فحاشی رانندگان با یکدیگر می شود و در موارد بسیاری نیز کار به نزاع و زد و خورد می کشد.این موضوع تنها در رانندگی نبوده و بلکه در بسیاری موارد دیگر هم قابل مشاهده است و در موارد زیادی متأسفانه دیده می شود که کار به خشونت کلامی کشیده می شود و به دلیل نداشتن مهارت گفتگو چنین خشونتی مرتب در حال بازتولید شدن نیز هست.
وی با اشاره به اینکه می توانیم به یک زبانی بگوییم که خشونت کلامی اثرات زیان بارش کمتر از اثرات آسیب زای فیزیکی نیست، ادامه داد: به طور کلی اگر بخواهیم از دیدگاه روان شناسی به موضوع فحاشی نگاه کنیم، چهار دلیل برای انتخاب چنین رفتاری در انسان ها وجود دارد.
فریدی افزود: اولین دلیل ناکامی است؛ هرگاه در راه رسیدن به هدفشان ناکام می شوند و نمی‌توانند به آن چیزی که می خواهند برسند یا چیزی را که می بینند، نمی خواهند، توازنشان بر هم می خورد و دست به رفتار خشونت آمیز می زنند که خشونت کلامی هم یکی از آن رفتارهاست.
این روانشناس اضافه کرد: دومین دلیل یادگیری اجتماعی است. یعنی بچه ها، کودکان، نوجوانان و بزرگسالانی که در محیط هایی زندگی می کنند، که در آن محیط ها فحاشی، بد و بیراه گفتن، لغزش های زبانی و کلا استفاده از زبان خشونت آمیز یک رسم یا بسیار معمول است.
این روانشناس ادامه داد: سومین دلیل روان شناختی این است که ما می گوییم به دلیل آسیب روانی یا آسیب شناسی روانی افراد از این استفاده می کنند. یعنی افراد یک سلسله مسائل حل نشده روانشناختی دارند یا با مسائل روانشناختی خاصی سر و کار دارند. منظور بنده به افرادی است که رنج روانی می برند
وی گفت: چهارمین دلیل فقدان مهارت های گفت و گویی است. یعنی افراد زمانی که نمی‌توانند آنچه که در دل دارند را به زبان روشن بیان کنند و خواسته و درخواست خودشان را بگویند، یا احساس و نیاز خودشان را بیان کنند، دست به خشونت می زنند.
فریدی تصریح کرد: راجع به مدیریت خشونت کلامی می توانم یکی از روش ها را به شما بگویم که ما به این روش گفت و گوی صلح آمیز می گوییم.مبدع این روش برخورد با خشم و پرخاشگری مارشال روزنبرگ است. روزنبرگ چهار گام برای بیان غیرپرخاشگرانه یا بیان صلح آمیز ناکامی ها و محرومیت ها بیان کرده است که به اعتقاد من هر انسانی که این چهار گام را یاد بگیرد می تواند زیباتر با اطرافیان خودش گفت و گو کرده، خودش را بیان کند و نه به خودش و نه به دیگری آسیب بزند.
این روانشناس اظهار کرد: گام اول بیان روشن مشاهده خودمان است. گام دوم بیان روشن احساسی است که در درون ما در جریان است. گام سوم بیان روشن نیازمان است که ما به چه چیزی نیاز داریم. گام چهارم بیان روشن درخواست است که من هم اکنون چه درخواستی از طرف مقابل دارم و می خواهم که وی چه کاری انجام دهد. بنده این ها را یک به یک توضیح خواهم داد.
وی افزود: گام اول بیان مشاهده است؛ وقتی من در برخورد با انسان دیگری می بینم که او کاری می کند که من نمی خواهم به طور روشن به او بگویم که من چه می بینم. فکر کنید من به پسر خودم ده بار تذکر دادم که کفش ورزشی ات را وقتی از بیرون می آیی درون جای کفشی بگذار و من وقتی به خانه می آیم مشاهده می کنم که این کار را نکرده است و من عصبانی و خشمگین هستم. به جای فحاشی و انتخاب رفتارهای پرخاشگرانه چهار گام را توضیح می دهم که چگونه به کار می گیرم.
فریدی اضافه کرد: گام اول؛ وی را صدا می زنم، می گویم پسرم برخلاف اینکه من به شما گفته بودم کفش ورزشی خودت را درون جاکفشی بگذاری باز هم در راهور است. دو؛ بیان احساس، من بسیار ناراحت و عصبانی هستم از اینکه کفش هایت را در جاکفشی نگذاشتی. سه؛ بیان روشن نیاز خودم، من نیاز دارم که در این خانه نظم و ترتیب و همچنین احترام ببینم. من نیاز دارم که افراد به حرف من احترام بگذارند و همچنان که من به حرف شما احترام می گذارم و وقتی به کفش نیاز داری برایت خریداری می کنم. چهار؛ بیان روشن درخواست خودتان، در حال حاضر هر کاری که دارید لطفا کنار بگذارید و کفش خودتان را درون کمد بگذارید.
این روانشناس خاطرنشان کرد: این چهار مرحله بهترین و اثرگذارترین روش گفت و گوی بدون خشونت است که افراد باید یاد بگیرند. البته مهارت مدیریت خشم یک مهارتی است که افراد نیاز دارند کلاس بروند و گاهی اوقات دوره ببینند.
باشگاه خبرنگاران جوان
