از آن جایی که ویروس کرونا باعث بسته شدن تمامی مراکز علمی، دانشکده ها، دانشگاه ها، مدارس، آموزشگاه‌های زبان و ... شد و آموزش حضوری جای خود را به آموزش مجازی و چهره به چهره داد، شرایط علمی دانشگاه‌ها نسبت به گذشته تا حدودی متفاوت شد.
به همین علت برخی دانشگاه‌ها ارتباطات علمی و بین المللی خود را تا مهار کامل ویروس کرونا قطع کردند و برخی دیگر این فرصت به دست آمده را غنیمت شمردند تا با استفاده از فضای مجازی روز به روز روند تولید مقالات علمی و ارتباط با سایر دانشگاه‌ها را ارتقا ببخشند و باعث افزایش نهضت سوادآموزی در سطح کره زمین شوند.
در این گزارش به بررسی ارتباطات بین المللی برخی از دانشگاه‌های مطرح کشور با سایر دانشگاه‌های جهان با توجه به بروز ویروس کرونا پرداخته‌ایم.
تاثیر آموزش مجازی بر ارتباطات بین المللی دانشگاه‌ها
حجت رسولی، استاد دانشکده ادبیات و مدیر حوزه ریاست دانشگاه شهید بهشتی درباره تاثیر ویروس کرونا بر ارتباطات علمی و بین المللی دانشگاه‌های ایران با دانشگاه‌های خارج از کشور بیان کرد: ارتباط لازمه همکاری‌های بین المللی دانشگاه ها است که این ارتباطات معمولا با رفت و آمد شکل می‌گیرد.
او افزود: ویروس کرونا هم باعث محدودیت در ارتباطات بین المللی دانشگاه‌ها شده و هم در رفت و آمد افراد مشکل ایجاد کرده است که این موضوع در بعد پژوهشی بررسی می‌شود.
رسولی ادامه داد: در واقع ویروس کرونا همانطور که بر ابعاد مختلف جامعه تاثیر گذاشته، فعالیت‌های دانشگاه‌ها را هم تا حد زیاد تحت تاثیر قرار داده است.
مدیر حوزه ریاست و روابط عمومی دانشگاه شهید بهشتی درباره تاثیر آموزش مجازی بر ارتباطات بین المللی دانشگاه‌ها گفت: آموزش مجازی بیش از پیش فعال شده که تا حدی همکاری‌های بین المللی را جبران می‌کند و ممکن است در آینده تاثیر خود را بگذارد، اما در حال حاضر تاثیر زیادی نداشته است.
رسولی تصریح کرد: با شیوع ویروس کرونا فعالیت‌های علمی تا حدی محدود شده است و می‌تواند در تولید و پذیرش مقامات علمی تاثیر بگذارد. مواردی مانند وجود آزمایشگاه، کتابخانه، مراکز تحقیقاتی، حضور دانشجویان مقطع دکتری و کارشناسی ارشد و ارتباطات آنان با استادان لازمه تولید مقاله هستند و در صورت محدود شدن این ارتباطات باید انتظار کاهش تولید مقالات علمی را داشته باشیم.
مدیر حوزه ریاست دانشگاه شهید بهشتی تصریح کرد: دانشمندان و محققان ایرانی باید نگاهی به داخل کشور داشته باشند و برای ایران مقالات مناسبی بنویسند؛ زیرا در صورت انتشار مقالات ایرانی در مجلات خارجی رویکرد علمی شان بهتر خواهد شد.
رسولی یادآوری کرد: ویروس کرونا بر میزان چاپ مقالات به صورت کند شدن آهنگ تولید مقالات تاثیر داشته است، اما اگر در دراز مدت به این موضوع نگاه کنیم شاید به این نتیجه بتوان رسید که ویروس کرونا اثرات مثبتی هم خواهد گذاشت؛ زیرا باعث ایجاد فرصتی می‌شود تا افراد در طول این مدت از نظر علمی در داخل و خارج از کشور موانع و مشکلات را برای پیشرفت کشور حل کنند.
حرکت دانشگاه‌ها به سمت پلت فرم‌های مجازی
کامران احمدگلی، مشاور رئیس و مدیر امور بین الملل دانشگاه خوارزمی درباره تاثیر ویروس کرونا بر روابط علمی دانشگاه‌های ایران با دانشگاه‌های بین المللی اظهار کرد: شیوع ویروس کرونا یک اتفاق غیرمنتظره بود که ارتباط بین المللی دانشگاه‌ها را محدود کرد.
او افزود: در گذشته ارتباطات و کنفرانس علمی دانشگاه‌ها در سراسر کشور حضوری بوده است، اما در ماه‌های اخیر به علت شیوع ویروس ناگهانی کرونا، این امر با محدودیت یا وقفه روبه رو شد.
احمدگلی با بیان اینکه در حال حاضر دانشگاه‌ها به سمت پلت فرم‌های مجازی پیش رفته اند، تاکید کرد: مجازی شدن ارتباطات در جهان با پیشرفت رو به رو خواهد بود. همچنین این موضوع در ایران از لحاظ بحث تدریس موفقیت‌های زیادی کسب کرده است و ارتباطات علمی بین دانشگاه‌های جهان هم جنبه مجازی پیدا کرده اند؛ برای مثال اگر کارگاهی به صورت حضوری تشکیل می شد، اکنون در بعد مجازی به شکل آنلاین برگزار می‌شود.
مدیر امور بین الملل دانشگاه خوارزمی با اشاره به تاثیر تحریم‌ها بر ارتباطات بین المللی بین دانشگاه‌های ایران و جهان تصریح کرد: تحریم باعث محدودیت در جابجایی پول برای دانشگاه های ایران شده و موضوع تحریم را تنها در حوزه جابجایی پول موثر می‌دانیم.
احمدگلی درباره ارتباط ویروس کرونا و رشد صعودی یا نزولی مقالات علمی بین دانشگاه‌های جهان گفت: در ۲ الی ۳ ماه اخیر که ویروس کرونا شیوع پیدا کرده است در زمینه رشد یا وقفه مقالات بین المللی دانشگاه ها، نمی‌توان به سرعت نتیجه گیری کرد.
او یادآوری کرد: با شیوع ویروس کرونا فرآیند داوری و به چاپ رسیدن مقالات علمی، کمی طولانی شده و دانشگاه‌ها و موسسات علمی هم به مشکلات ما دچار شده‌اند و فرآیند کاری شان تغییر پیدا کرده است. به همین علت فرایند پیشرفت کمی زمان بر شده است، اما در نهایت به نظر می‌رسد که ویروس کرونا نمی‌تواند تاثیر آن چنانی در دراز مدت بر چاپ مقالات پژوهشی بگذارد.
ارتباطات بین الملل دانشگاه‌های ایران با خارج به صورت مجازی
عبدالمجید اسکندری، مدیرکل روابط بین الملل دانشگاه تهران درباره تاثیر ویروس کرونا بر روابط علمی دانشگاه‌های ایران در حوزه بین الملل بیان کرد: ویروس کرونا بحثی بود که در تمام نقاط جهان اتفاق افتاد و دانشگاه تهران در این خصوص واکنش خوبی نشان داد.
او افزود: رئیس دانشگاه تهران به منظور جلوگیری از قطع ارتباطات علمی بین دانشگاه‌های ایران با دانشگاه‌های خارج، نامه‌ای به ۴۰۰ دانشگاه در سراسر دنیا ارسال کرد. محتوای نامه ارسال شده اقدامات دانشگاه تهران هنگام بروز ویروس کرونا بود و وقتی پاسخ این نامه را دریافت کردیم به این نتیجه دست یافتیم که دانشگاه‌های خارجی هم به دنبال شیوع کرونا، فعالیت‌هایی مشابه دانشگاه ما انجام داده اند.
اسکندری تاکید کرد: دانشجویان خارجی دانشگاه تهران با ساده‌ترین روش به کشور خود بازگشتند و پروسه ویزا که زمان بر هست به سرعت انجام شد.
او ادامه داد: بخشی از ارتباطات بین الملل دانشگاه‌های ایران با خارج به صورت فیزیکی یا حضوری و بخشی دیگر مجازی است. از آنجایی که به علت شیوع ویروس کرونا رفت و آمد افراد به خصوص از راه هوایی ممنوع شده بود، جلسات دانشگاه تهران با دانشگاه‌های خارجی به صورت وبینار برگزار شد. هرچند جلسات مجازی کیفیت جلسات حضوری و چهره به چهره را ندارند، اما در هر صورت ارتباطات علمی بین دانشگاه‌های جهان متوقف نشد و از طریق امکانات مجازی این روابط تداوم پیدا کرد.
مدیرکل روابط بین الملل دانشگاه تهران با اشاره به حمایت دانشگاه تهران از دانشجویان این دانشگاه در روز‌های کرونایی، بیان کرد: دانشگاه تهران به صورت مداوم با دانشجویان از طریق صفحات مجازی در ارتباط بود و شرایط ویزای آنها را مدیریت می‌کرد.
مدیرکل روابط بین الملل دانشگاه تهران با اشاره به تاثیر ویروس کرونا بر میزان رشد یا توقف مقالات علمی، گفت: میزان رشد یا توقف مقالات علمی بستگی به کشور‌های مختلف دارد، برای مثال برخی از آنها بسیار منفعل برخورد کردند و با اعلام اینکه در این شرایط آمادگی لازم برای کار‌های تحقیقاتی را نداریم خود را کنار کشیدند. اما بعضی دیگر از این فرصت به دست آمده بهترین استفاده را کردند، یعنی در زمان کاهش حضور فیزیکی با ماندن در منزل فرصت را برای نوشتن مقالات تحقیقی غنیمت شمردند.
اسکندری با بیان اینکه برخی نهاد‌ها و سازمان‌ها به علت بروز ویروس کرونا تعطیل هستند، تاکید کرد: تعطیل بودن نهاد‌ها و سازمان‌ها باعث شد تا محققان نتوانند مقالات و مطالب خود را ارسال کنند. برای مثال استادان نمی‌توانستند مکاتبه و ارتباطی با دانشگاه موجود در کشور ونیز داشته باشند، اما برخی ارتباطات از طریق مجازی به راحتی فراهم شد.
او درباره فرصت ایجاد شده مجازی برای گسترش زبان آموزی گفت: کلاس‌های مجازی باعث شد تا افراد بتوانند تکالیف خود را به راحتی انجام دهند. دانشگاه‌ها و پارک‌های علم و فناوری هم برای طرح تحقیقاتی مرتبط با ویروس کرونا فعالیت خوبی داشتند که برخی از فعالیت‌های آنان در مراکز بین المللی برگزیده شده است.
اسکندری مطرح کرد: ارتباط دانشجویان و استادان در این روز‌های کرونایی همچنان ادامه دارد و پایان نامه‌ها به روش مجازی دفاع می‌شوند و نباید نگران این موضوع بود.
باشگاه خبرنگاران جوان
