شب تئاتر در هفدهمین برنامه از سری جدید خود شنبه ۲۶ آبان، با اجرای منوچهر اکبرلو و موضوع «بررسی تئاتر شهرستان ها» میزبان سیروس همتی و توحید معصومی، نویسنده، کارگردان و بازیگر بود.
در ابتدا همتی وضعیت کلی تئاتر استان‌ها را در کما خواند. معصومی در تکمیل حرف همتی افزود: بخشی از این وضعیت به گروه‌های استان‌ها مربوط می‌شود. وقتی می‌گوییم تئاتر در کماست؛ یعنی گروه‌ها فعال نیستند و پتانسیلی نیست. مشکل این است که ساز و کاری برای نفس کشیدن تئاتر در استان‌ها در حال حاضر وجود ندارد.
آموزش، یکی از مشکلات تئاتر استان‌ها
همتی در مورد وضعیت آموزش در شهر‌های مختلف بیان کرد: وقتی به بهانه‌های مختلف در شهرستان‌ها کار می‌بینم به این نتیجه می‌رسم که نمایش‌ها بن مایه دارند، اما ساختار ندارند. بازی بازیگر خون دارد، اما تکنیک ندارد. کارگردان به صورت فطری کار‌هایی می‌کند، اما نسبت به کارهایش اشراف علمی ندارد؛ لذا من احساس می‌کنم یکی از مشکلات تئاتر استان‌ها عدم آموزش است. البته ما هنرمندان بزرگی در شهرستان‌ها داریم که درحال فعالیت هستند. منظور بنده مشخصا آن استان‌های محروم تری هستند که آموزش باید در آن‌ها حرف اول را بزند، اما حیف که آن پتانسیلی که می‌بینیم وجه‌ی آموزشی ندارد و این استعداد‌ها رفته رفته تحلیل میروند.
معصومی گفت: به فرض که بگوییم بهترین کار‌ها در تهران روی صحنه میروند، آن‌ها اثر همان هنرمندانی که از شهرستان آمده اند است. به جرات می‌توانم بگویم که تئاتر تهران را همین هنرمندان شهرستانی می‌گردانند؛ بنابراین این پتانسیل در هنرمندان شهرستانی هست که اگر فضا و زمینه برایشان ایجاد شود بتوانند به کار‌های بزرگتری دست بزنند.
وی افزود: باید توجه داشته باشیم که من به عنوان متولی تئاتر، چه به هنرمندان داده ام که انتظار شاخصی از آن‌ها داشته باشم.
مدیران با ابراز سلیقه، هنرمندان را از فعالیت محروم می‌کنند
همتی در مورد وضعیت مدیریت تئاتر گفت: من سه سال پیش داور جشنواره‌ای استانی بودم که امسال هم به آن جشنواره دعوت شدم. از دبیر جشنواره پرسیدم که آن گروهی که سه سال پیش جایزه متن اول، کارگردانی اول و جایزه گروه بازیگری را گرفت الان کجاست. ایشان به من گفتند که این گروه حداقل نباید ۴ سال کار کند، چون ذهنیت و تفکر سیاسی شان با مدیر در یک زاویه نیست؟! حیف نیست به خاطر این حرف‌ها این اتفاقات بیفتد؟ واقعا دیگر شورش درآمده و در این چند ساله مشخص شده که از هر دو طرف رکب خورده ایم. این فاجعه است که مدیر با سلایق خودش هنرمند را محروم می کند و این از دلایل مهاجرت این افراد به تهران است.
معصومی در ادامه صحبت‌های همتی گفت: نباید همه چیز را به مدیریت نسبت داد. وقتی ما در این ۴۰ سال به یک سیستم صحیح نرسیده ایم، مدیر چه کاری قرار است انجام دهد. ما در این سال‌ها فقط آزمون و خطا داشته ایم.
هیچ چشم اندازی برای گروه‌های نمایش تعریف نشده است
وی در مورد مشکلات گرو‌های نمایشی توضیح داد: من به عنوان کسی که با شرایط سخت گروه نمایش ثبت کرده ام چگونه تولید اثر کنم، وقتی پول نیست محل تمرین و سالن اجرا نیست. هنگامی هم که بودجه کمی می‌رسد اصلا مشخص نیست چگونه تقسیم می‌شود. معلوم نیست این گروه‌ها برای چه شناسایی شدند و برایشان پروانه صادر شده است. هیچ چشم اندازی برایشان تعریف نشده است و رها هستند. انجمن هنر‌های نمایشی اصلا با گروه بیگانه است. گروه برای تولید اثر سراغ انجمن نمی‌رود، چون انجمن در اکثر شهر‌ها نه پول دارد و نه مکان.
همتی گفت: یک نکته‌ای که اپیدمی شده است این است که می‌گویند خودت پول خودت را مثل آقای فلانی در بیاور. سوال من این است که آیا آن شخص با آن نمایش کمدی و نگاهش به تئاتر که قابل احترام هم هست، با کار و نگاه من یکی است؟ کار من هملت است و تماشاگر خاص دارد. باید کار‌های متفاوت و تجربی نیز مورد توجه باشند و کار‌هایی که تفکر در آن‌ها است حمایت شوند.
تئاتر صاحب ندارد و به حال خود رها شده است
معصومی در پاسخ به این سوال که آیا تئاتر استان‌ها دچار جشنواره زدگی است، گفت: من جشنواره زدگی را قبول دارم، ولی تئاتر شهرستان‌ها چاره‌ای جز این ندارد. تنها انگیزه برای تئاتر شهرستان‌ها همین جشنواره هاست. اما متاسفانه این جشنواره‌ها دیگر مثل سابق نیستند. زیرا به خود استان‌ها واگزار شده و متاسفانه استان‌ها بلاتکلیف هستند. تا چند روز مانده به جشنواره معلوم نیست متولی جشنواره کیست. سیستم ارزشیابی وجود ندارد. نظارتی نیست. تئاتر صاحب ندارد و به حال خود رها شده است.
همتی در مورد جشنواره‌ها گفت: چه اشکالی دارد جشنواره ۲ سال یکبار برگزار شود، اما بودجه آن یکسال جهت تجهیز سالن استفاده شود.
وی در پایان به انتقاد از دخالت نهاد‌ها در تئاتر و جشنواره‌ها پرداخت و گفت: در داوری باید یک نهادی بیاید تایید کند تا کار مورد داوری قرار بگیرد! در متن و ویژگی‌های اثر دخالت می‌کنند و نه تنها یک ریال هم نمی‌دهند بلکه برای اجرای کاری که مطابق میل هنرمند نیست پول هم می‌گیرند.
«شب تئاتر» از مجموعه «شب‌های هنر» محصول گروه ادب و هنر شبکه چهار سیما است که شنبه‌ها ساعت ۲۳ به صورت زنده روی آنتن می‌رود. تهیه کنندگی این برنامه را امین اشرفی بر عهده دارد و سردبیری و اجرای آن را منوچهر اکبرلو عهده دار است.
باشگاه خبرنگاران جوان
